2 Moj 25,10-22; 37,1-9
W naszych rozważaniach rozpatrywaliśmy poszczególne elementy Przybytku, poczynając od bramy wejściowej, ołtarza miedzianego, itd, aż do Arki Przymierza za zasłoną. Taka kolejność przedstawienia tych rzeczy, jest odwrotna od tej, którą podał święty Jahwe. Bóg najpierw polecił wykonanie Arki Przymierza i Tronu Miłosierdzia (Ubłagalni). Tam, gdzie my kończymy nasze rozważania, tam Bóg rozpoczyna. Święty Jahwe rozpoczął od centralnego, najbardziej wewnętrznego punktu i posuwał swoje objawienie w kierunku zewnętrznym. Z ludzkiego punktu widzenia nasze przychodzenie do Boga musi się rozpocząć od bramy i krzyża (ołtarza miedzianego). To jest powodem ,dla którego kolejność naszych rozważań miała kierunek przeciwny niż ten, jaki widzi Bóg.
Arka Przymierza była jedynym wyposażeniem Miejsca Najświętszego. Było to raczej małe pomieszczenie mające tę samą długość, szerokość i wysokość. Był to sześcian o wymiarach 10 łokci. Wielki Bóg, ten sam, który mieszka w wieczności, zstąpił, aby zamieszkać w takim małym pomieszczeniu. Lecz jeszcze większym cudem jest to, że Bóg przyszedł, by zamieszkać w swoim odkupionym ludzie (por. 1 Kor 3,16).
Arka Przymierza i Tronu Miłosierdzia (Ubłagalnia) były Tronem Boga, który tam mieszkał wpośród swego ludu. Nic więc dziwnego, że Przybytek był również nazywany Namiotem Jego Chwały (2 Moj 40,34-35).
Żaden zwykły Izraelita nie mógł nigdy wejść do Miejsca Najświętszego, żeby zobaczyć Arkę. Lecz teraz my możemy tam wejść, nową i żywą drogą. Możemy też zrozumieć biblijne znaczenie tej drewnianej skrzyni pokrytej złotem. Rozważmy więc następujące zagadnienia:
Podobnie jak inne przedmioty, Arka również była wykonana z dwóch materiałów: z trwałego drzewa szittim oraz ze złota, którym była pokryta wewnątrz i zewnątrz. W tym obrazie ponownie jest nam przedstawiony nasz Pan, jako człowiek uwielbiony wewnątrz i zewnątrz. Bóg był uwielbiony we wszystkich Jego myślach; również we wszystkim, co czynił, tak samo Bóg był uwielbiony.
Drzewo użyte do budowy ołtarza było tym samym drzewem użytym do budowy Arki Przymierza. Jest to dla nas mocnym przypomnieniem, że ten sam Jezus, który był ukrzyżowany na Golgocie poza obozem (na zewnątrz), jest teraz uwielbiony na Tronie, uwielbiony wewnątrz. Trwałe drzewo szittim, które było użyte do budowy całego Przybytku i wyposażenia, świadczy o tym, że nasz Pan nie oglądał skażenia (Dz 2,31).
Przybytek był specjalnie zbudowany tak, aby znaleźć się w nim mogła Arka, żeby Bóg mógł mieszkać wśród swego ludu. "I wystawią mi świątynię, abym zawieszkał pośród nich" (2 Moj 25,8). Święty Bóg miał wielkie pragnienie, aby Jego lud znał Go. Zniżył się, aby zamieszkać wśród nich. Nasz Pan, Jezus Chrystus, przyszedł zamieszkać wśród nas w tym samym celu: ABYŚMY MOGLI GO POZNAĆ. Wszystkie przedmioty w Przybytku, mówiły o jakimś aspekcie dzieła Chrystusa, natomiast Arka Przymierza objawia raczej Jego Osobę — nie to, co On uczynił, ale kim On jest. Gdy zobaczymy, kim i jaki jest Chrystus, wówczas lepiej zrozumiemy Jego dzieło i będziemy mogli lepiej je docenić.
W obecnych czasach niewspółmiernie podkreśla się to, co Chrystus uczynił, w porównaniu z tym, kim On jest. To co On czyni, jest ważne, ale o wiele ważniejsze jest to, kim On jest. Dlatego właśnie Ap. Paweł powiedział: "Żeby Go poznał" (Flp 3,10 B.Gd.). Apostoł chciał nie tylko dowiedzieć się o Chrystusie, lecz chciał Go poznać. Cóż więcej możemy powiedzieć o naszym wspaniałym Panu? On jest fundamentem i zwieńczeniem, głównym kamieniem węgielnym, Alfą i Omegą, początkiem i końcem, pierwszym i ostatnim. Cała prawda koncentruje się wokół Jego Osoby i dzieła. On jest wielkim, jedynym Pośrednikiem między Bogiem a ludźmi.
Arka Przymierza stojąc w Miejscu Najświętszym znajdowała się jednocześnie w środku obozu izraelskiego. Jezus Chrystus jest centralnym punktem wszystkich planów Boga. Trójca Święta — to trzy Osoby, a Boży Syn jest w środku. Wszystko rozpoczyna się od Boga-Ojca, dzieje się przez Syna, dopełniane jest przez Ducha Świętego. Bóg stworzył wszystko przez Syna (Jn 1,1-3; Koi 1,16; Hbr 1,2). Przez Niego Bóg stworzył świat i przez Niego zbawia świat. Wolą Bożą jest, aby Ten wywyższony Syn był w środku. Na wzgórzu Golgoty były trzy krzyże, a On zajmował środkowy.
Gdy był dwunastoletnim chłopcem i Jego ziemscy rodzice zgubili Go, odnaleźli Go potem w świątyni. Czytamy przy tym, że odnaleźli Go pośród nauczycieli (Łk 2,46). Po zmartwychwstaniu odwiedził Górną Izbę, gdzie byli zgromadzeni uczniowie, i stanął pośrodku nich (Jn 20,19). Tam, gdzie zbierają się razem wierzący, On obiecał być pośród nich (Mt 18,20). W księdze Objawienia widzimy Go wśród siedmiu złotych świeczników, a również jako Baranka pośród Tronu (Obj 1,13; 7,17). We wszystkim On musi być pierwszy (Kol 1,18). Czy Jezus zajmuje centralne miejsce w naszych sercach i uczuciach? Ap. Piotr wzywa nas do poświęcania Chrystusa Pana w naszych sercach, tzn. oddzielenia się od wszystkiego innego i oddania Mu właściwego miejsca (1 Ptr 3,15). "Pan, twój Bóg, jest pośród ciebie, mocarz, On zbawi!" (Sof 3,17).
W Arce były umieszczone trzy rzeczy, a każda z nich reprezentowała to, czego dokonał Chrystus i co dał swemu ludowi. Były to tablice zakonu, dzban z manną i laska, która zakwitła (Hbr 9,4). Zakon wskazuje DROGĘ, manna reprezentuje PRAWDĘ, a laska mówi o ŻYCIU. Droga, którą należy IŚĆ, prawda, którą należy POZNAĆ, i życie, w którym należy WZRASTAĆ. Jezus powiedział: "Ja jestem droga i prawda, i żywot" (Jn 14,6).
A. Dwie tablice zakonu. Mojżesz otrzymał takie polecenie: "Do skrzyni włożysz świadectwo, które ci dam" (2 Moj 25,16). Świadectwem tym było prawo moralne, spisane na dwóch kamiennych tablicach, składające się z Dziesięciorga Przykazań, wyszczególnionych w 2 Mojżeszowej (20,1-17). To prawo (zakon), którego ludzkość nie była w stanie przestrzegać, zostało włożone do wnętrza Arki. Obraz ten jest symbolem Tego Jednego, który wypełnił cały zakon.
W proroczych słowach Psalmisty słyszymy, jak nasz Pan Jezus mówi: "Oto przychodzę, w zwoju księgi napisano o mnie. Pragnę czynić wolę twoją, Boże mój, a zakon twój jest we wnętrzu moim" (Ps 40,8-9). Gdy przyszedł w ciele, mógł powiedzieć: "Nie mniemajcie, że przyszedłem rozwiązać zakon albo proroków; nie przyszedłem rozwiązać, lecz wypełnić" (Mt 5,17). Ap. Paweł przypomina nam, że "końcem zakonu jest Chrystus, aby był usprawiedliwiony każdy, kto wierzy" (Rz 10,4).
B. Dzban z manną. Autor listu do Hebrajczyków przypomina nam, że w Arce był "złoty dzban z manną" (Hbr 9,4). Mojżesz otrzymał polecenie: "weź jeden dzban i włóż do niego pełny omer manny i postaw go przed Panem, aby ją przechować dla przyszłych pokoleń waszych" (2 Moj 16,33-34). Słowo "manna" ma trochę inne znaczenie w języku hebrajskim i chaldejskim, niż w naszych tłumaczeniach. W naszym języku oznacza po prostu "chleb". W języku chaldejskim znaczy: "to jest porcja", a w języku hebrajskim — "co to jest?" Bez wątpienia była to wspaniała i cudowna żywność, którą Bóg swojemu ludowi dał na pustyni, w czasie podróży. Jeśli uważnie rozpatrzymy miejsca Pisma Świętego mówiące o mannie (2 Maj 16,11-13; 4 Moj 11,1-9), stwierdzimy, że w każdym szczególe manna mówi o Chrystusie, jako Chlebie Życia. Właśnie manna została przyrównana do Jego Osoby w ewangelii św. Jana (6,31-38).
Rozważmy kilka szczegółów na temat manny (na podstawie 2 Moj 16 i 4 Moj 11):
Manna była pokarmem wystarczającym, smacznym, pożywnym, właściwym (odpowiednim dla wszystkich) oraz niezawodnym, ponieważ nigdy jej nie zabrakło.
Manna w złotym dzbanie, ten ukryty chleb (Obj 2,17), może być doceniony i dostępny tym, którzy rozumieją ukryte prawo (tablice Zakonu umieszczone w Arce, obok manny — Hbr 9,4).
Chrystus jako Żywy Chleb, który przyszedł z nieba jest również Chlebem Boga. Bóg jest całkowicie i na wieki zaspokojony tym Chlebem Życia. "Ten jest Syn mój umiłowany, którego sobie upodobałem" (Mt 3,17).
C. Laska, która zakwitła. Historia o tej lasce zapisana jest w 4 Mojżeszowej (rozdz. 16 i 17). Z historii tej dowiadujemy się, że jest ona symbolem kapłaństwa wybranego przez Boga. Martwa laska, symbolizująca Aarona, wypuściła pączki i zakwitła. W ten sposób Bóg pokazał, które pokolenie wybrał do kapłaństwa. Czytamy tak: "Oto kwitła laska Aarona, z domu Lewiego, wypuściła pączki i wydała kwiat i dojrzałe migdały" (r. 17, 23). Jest to jasny obraz Tego, który został powołany i wybrany przez Boga do zmartwychwstałego życia. Ten, który jedynie może powiedzieć: "Jam jest żyjący. Byłem umarły, lecz oto żyję na wieki wieków" (Obj 1,17-18). Śmierć nie ma władzy nad zmartwychwstałym i wywyższonym Zbawicielem grzeszników, ponieważ żyje On w mocy niezniszczalnego życia, nasz wieczny, nieprzemijający, Wielki Arcykapłan (por. Hbr 7; Rz 6,9).
Laska wypuszczająca pączki wskazuje na zmartwychwstanie Chrystusa, natomiast kwiaty przypominają nam o Jego wniebowstąpieniu, czterdzieści dni po zmartwychwstaniu.
Relacja o wniebowstąpieniu Pana jest opisana w Ewangeliach i w Dziejach Apostolskich oraz potwierdzona w listach nowotestamentowych (Mk 16,19; Łk 24,50-51; Dz 1,6-11; Ef 1,19-21; 4,8-10; 1 Tym 3,16). Autor listu do Hebrajczyków w taki sposób streszcza wielkie dzieło odkupienia Chrystusa i Jego przyjęcie w niebie: "Dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy majestatu na wysokościach" (1,3).
Migdały są symbolem wywyższenia. Jezus powiedział wyraźnie, że jeśli ziarno pszeniczne wpadnie do ziemi i obumrze, wówczas przyniesie obfity owoc. Jezus doprowadził wielu synów do chwały przez swoją śmierć, zmartwychwstanie, wniebowstąpienie i wywyższenie. Każdy nowo narodzony grzesznik jest owocem Chrystusa, którego Bóg wielce wywyższył. Chrystus może zbawić do końca (por. Flp 2,9-11; Hbr 7,25). Prorok Izajasz oznajmił, że ten, który złożył swoje życie jako ofiarę za grzech "ujrzał nasienie swoje, przedłużył dni swoje. Z pracy duszy swej ujrzy owoc, którym nasycon będzie" (Iz 53, 10-11 B.Gd.). Już niedługo Chrystus, który wszystko zwyciężył, przedstawi Ojcu drogocenny owoc swojego zwycięstwa, mówiąc: "Otom Ja i dzieci, które mi dał Bóg" (Hbr 2,13).
"Zrobisz na niej dokoła złoty wieniec" (2 Moj 25,11). Niewątpliwie był to wieniec, korona chwały. Ten element Arki Przymierza jest świadectwem o naszym Panu, który był wyszydzony przez grzeszników, odrzucony i wzgardzony oraz ukoronowany cierniem, a teraz jest ukoronowany "chwałą i dostojeństwem" (Hbr 2,9).
Korona jest symbolem mocy i jednocześnie gwarancją bezpieczeństwa. Bóg pilnie strzeże tego wszystkiego, co do Niego należy. Wielkie prawdy o boskości i człowieczeństwie Jego wspaniałego Syna, są dla Niego bardzo kosztowne. Nikt "nie zna Syna, tylko Ojciec" (Mt 11, 27). Chociaż wielka prawda, że On jest Chrystusem, Synem Boga żywego jest wyznaniem Kościoła, ale nawet w tym, co zostało objawione, są pewne ograniczenia. Jedynie Bóg może w pełni zrozumieć i docenić Syna.
Nic tak bardzo nie podzieliło szeregów wierzących, jak niewłaściwe pojmowanie Osoby Chrystusa. Jakże wielu zbłądziło, ponieważ nie zrozumiało prawdziwej boskości i doskonałego człowieczeństwa Pana Jezusa Chrystusa!
Korona pełniła ważne zadanie: utrzymywała pokrywę Arki, tj. Tron Miłosierdzia, i chroniła ją przed przesuwaniem się ze swego miejsca. A więc korona sprawiała, że Tron Miłosierdzia był nieporuszony. Pięćdziesiąt tysięcy siedemdziesięciu mężów z Bet-Szemesz straciło życie, co było karą za podniesienie pokrywy i zakładanie do Arki (1 Sam 6,19). Słychać było wówczas wołanie: "Któż może ostać się przed Panem, tym świętym Bogiem?" (w. 20).
Nikt nie może zajrzeć do Arki i pozostać żywy, jeśli zostanie usunięty Tron Miłosierdzia, ponieważ znajdujący się wewnątrz Arki Zakon może przynieść tylko śmierć. Dzięki Bogu, że nasz Zbawiciel króluje w łasce, gdzie ani święty gniew Boży, ani groza świętego Zakonu nie mogą potępić człowieka, który jest w Chrystusie Jezusie (Rz 8,1). Jakże to wspaniała gwarancja bezpieczeństwa dla nas. Jakaż w tym moc do zachowania wierzącego.
Pokrywa, czyli wieko Arki, inaczej zwana Tronem Miłosierdzia, Tronem Łaski lub Ubłagalnią, była płytą z czystego złota. Przykrywała ona Skrzynię Bożą. Do wykonania pokrywy Arki, nie użyto drzewa, lecz tylko czystego złota, chociaż spoczywała na skrzyni wykonanej z drzewa pokrytego złotem. Pokrywa ta była nazywana Tronem Miłosierdzia. Było to jedyne siedzenie w całym Przybytku i właśnie tu, między cherubami, spoczywała Szekinah — Chwała Boża. Tron Miłosierdzia był pokropiony krwią ofiary. W Dniu Przebłagania arcykapłan dokonywał pokropienia Tronu Miłosierdzia krwią ofiary: ponad Tronem ku wschodowi oraz przed Tronem siedem razy (por. 3 Moj 16,14). Człowiek nie mógł otrzymać łaski, dopóki nie została przelana krew. Na krzyżu Golgoty, gdy zaczęła płynąć święta krew Syna, rozpoczęła się służba wstawiennicza za grzesznikami — "Ojcze, odpuść im" (Łk 23,34).
Dwa elementy Przybytku, Ubłagalnią i świecznik, były podobnie wykonane. Świecznik wykonany z jednego kawałka złota był obrazem Chrystusa i Jego odkupionego ludu. Jak pamiętamy, wymiary świecznika nie zostały określone, bo któż może zmierzyć Kościół Boży? Jeśli chodzi o Pokrywę Arki, podane są tylko dwa wymiary: jej długość i szerokość, ponieważ musiała spoczywać na wierzchu Arki i koronie. Natomiast nie zostały podane wymiary wysokości lub głębokości Pokrywy, czyli Tronu Miłosierdzia. Kto może zmierzyć wysokość i głębokość Bożego nieskończonego miłosierdzia? (por. Ps 103,11). Psalmista śpiewał: "Sprawiedliwość i prawo są podstawą Tronu Twego, łaska i wierność idą przed Tobą" (Ps 89,15). I znowu: "Aby łaska i wierność się spotkały, a sprawiedliwość i pokój pocałowały" (Ps 85,11). Praktyczne znaczenie Tronu Miłosierdzia jest najlepiej opisane przez autora listu do Hebrajczyków: "Przystąpmy tedy z ufną odwagą do Tronu Łaski, abyśmy dostąpili miłosierdzia i znaleźli łaskę ku pomocy w stosownej porze" (Hbr 4,16).
Cheruby symbolizują straż podobną do tej, która została postawiona w bramie ogrodu Eden (1 Moj 3,24). Postacie cherubów, umieszczonych na Ubłagalni, symbolizują ochronę nieskalanej, absolutnej świętości Boga, zasiadającego na Tronie Miłosierdzia, mieszkającego wśród swojego ludu.
Stary i Nowy Testament zgodnie świadczą, że Tron Miłosierdzia oznacza ubłaganie. Stąd też "Ubłagalnia" — to inne określenie Tronu Miłosierdzia. Przez swoją krew Chrystus dokonał przebłagania gniewu Bożego, a więc stał się naszą Ubłagalnia, naszym Tronem Miłosierdzia. Jezus Chrystus sprawił, że Bóg może spotykać się z nami nie w gniewie, ale w łasce. Aby lepiej zobaczyć tę prawdę, porównajmy kilka miejsc Pisma Świętego. W Liście do Hebrajczyków czytamy: "Nad nią zaś były cheruby Chwały, które zacieniały przebłagalnię" (9,5 B.T.). Według dr W. E. Vine użyte w tym tekście greckie słowo "hilasterion", oddane słowami "przebłagalnia", "ubłagalnia" lub "tron miłosierdzia", w innych miejscach Nowego Testamentu jest tłumaczone jako "ubłaganie". Zacytujmy trzy teksty: "Którego (Chrystusa) Bóg ustanowił jako ofiarę przebłagalną przez krew Jego, skuteczną przez wiarę" (Rz 3,25). "On ci jest ubłaganiem za grzechy nasze" (1 Jn 2,2). Bóg "posłał Syna swego jako ubłaganie za grzechy nasze" (1 Jn 4,10).
Tron Miłosierdzia, czyli Ubłagania, oddana greckim słowem "hilasterion", była w języku hebrajskim nazywana "kapporeth", co oznacza "przykrycie". Słowo to oznaczało zakrycie grzechu przez przebłagalną ofiarę (Vine). "Błogosławiony ten, któremu odpuszczono występek, którego grzech został zakryty" (Ps 32,1; Rz 4,7).
Do transportowania Arki były przeznaczone cztery złote pierścienie oraz drążki z drzewa "szittim" pokryte złotem i umieszczone w pierścieniach. Drążki miały być nie wyjmowane, aż Arka znajdzie swoje ostateczne, stałe miejsce w świątyni, w Ziemi Obiecanej. Podkreśla to myśl, że jesteśmy nadal na pustyni. Bo chociaż nawet usługujemy w "niebiańskich rzeczach" i mamy udział w tym błogosławieństwie, że jesteśmy posadzeni z Chrystusem "w niebiańskich miejscach" — jednakże nadal jesteśmy pielgrzymami, tu na ziemi. Tylko kapłani mogli nieść Arkę, co wyraża myśl, że tylko prawdziwi wierzący mają prawidłowe poznanie Chrystusa. Prawdą nie są ludzkie myśli, czy wyobrażenia intelektualne, lecz Boże, biblijne objawienie pochodzące od naszego niebiańskiego Ojca (por. Mt 11,25; 16,17). Prawidłowy obraz Chrystusa jest sprawą najwyższej wagi dla każdego wierzącego.
Pierścień nie ma końca i jest symbolem wieczności. Całe nasze rozważania obracają się wokół naszego wiecznego, niezmiennego Pana, który jest wczoraj, dzisiaj i na wieki ten sam. Fakt, że drążków nie wyjmowano, jest również świadectwem, że Bóg jest stale gotowy przyjąć każde ze swoich dzieci. Bóg bowiem powiada: "Nie porzucę cię, ani cię nie opuszczę" (Hbr 13,5). Wszechmogąca łaska jest zawsze w zasięgu każdego wierzącego. Nasze chodzenie nie jest godne takiej łaski, a choćbyśmy się nawet potknęli, jednak Tron Bożej Łaski jest niezmienny i niewzruszony.
Znamienną rzeczą jest, że arcykapłan, który jedynie mógł wejść poza zasłonę i spotkać się z Bogiem, ani razu nie mówił o tym, co widział lub słyszał w świętej obecności Wszechmogącego. Czy w tym milczeniu Słowa Bożego nie tkwi jakaś ważna dla nas prawda? Chyba jest w tym zawarta wielka lekcja, szczególnie w naszych czasach, kiedy wielu chce ogłaszać z dachów domów o tym, co otrzymali. Dla zilustrowania tego przytoczmy dwa miejsca z Pisma Świętego. "Maria zaś zachowywała wszystkie te słowa, rozważając je w sercu swoim" (Łk 2,19). "Znałem człowieka w Chrystusie, który... został uniesiony w zachwyceniu do raju i słyszał niewypowiedziane słowa, których człowiekowi nie godzi się powtarzać" (2 Kor 12,2-4).
Warto z tego nauczyć się, że czasami milczenie ma dużo większą wartość, niż usta pełne pustych słów (por. Kazn 3,7).
Pismo Święte używa następujących określeń w odniesieniu do Arki: