ENCYKLOPEDIA BIBLIJNA / Tłumaczenie i opracowanie - K. Wojnikiewicz / Daniel2010.eu

SAALIM (lisy – 1Sm.9:4). Kraina w pobliżu wzgórza Efraim. Przez tę ziemię przechodził Saul, szukając zaginionych oślic ojca.

SAANAN (bogaty w bydło – Mich.1:11). Miasto plemienia Judy. Kobietom z tego miasta z powodu bezwstydnego i haniebnego ich życia, prorok Micheasz grozi sądem Bożym.

SAANNAIM (wędrówka – Joz.19:33; Sdz.4:11). Miasto Kenitów, gdzie była dąbrowa, w pobliżu Kedesz. W czasach sędziów tutaj rozbił swój namiot Cheber Kenita i tutaj w czasie wojny z Jabinem, królem Kanaanu z Chasor, został zabity przez żonę Chebera, Jael, Sysera, wódz wojska Jabina (Sdz.4).

SABA. Nazwa krainy i ludu oraz imię osoby:
  1. Saba (Iz.43:3) - kraj i lud w południowej Arabii;
  2. Saba (1M.10:28) - z synów Joktana, syna Hebera, z potomków Sema. W 1Krn.1:22 nazywa się: Szeba.

SABAOT. Hebrajskie słowo Sabaot - moce wojska lub zastępów, często spotykane w oryginalnym tekście Starego Testamentu, a tylko dwa razy w Nowym Testamencie: w Liście do Rzymian (9:29) i w Liście Jakuba (5:4). Jako jedno z imion Bożych, ono wyrażą bezgraniczną wielkość Bożą, Jego potęgę i Jego chwałę. Jest On Bogiem wojsk, zastępów, Panem mocy. On jeden jest ponad wszystkim. On jest władcą wszystkiego, wszechpotężny i wszechmocny. Otaczają Go i Jemu służą zastępy aniołów i całe wojsko niebieskie. Jemu ulega i Jego chwali cała przyroda; całe stworzenie jest niemilknącym świadkiem i głosicielem Jego mocy i potęgi, Jego wielkości i chwały.

SABAT. Tym słowem oznacza się siódmy dzień tygodnia, w którym Izraelici, nawet pod groźbą kary śmierci, musieli zostawić wszelka pracę, poświęcając cały ten dzień na odpoczynek ustanowiony przez Boga (2M.20:10; 31:13; 34:21; 35:2; 4M.15:32). Świętowanie sabatu powinno było przypominać Izraelitom stworzenie świata i uwolnienie z Egiptu. Ten świąteczny dzień, jak i wszystkie świąteczne dni Izraelitów, rozpoczynał się i kończył wieczorem, od wieczoru w piątek do wieczoru w sobotę. Surowość sabatowego odpoczynku zabraniała nawet rozpalania ognia do przygotowania pożywienia, którą dlatego należało przygotować dzień wcześniej. Lecz taka surowość nie zabraniała spraw niezbędnych, czynów miłości. Kult w sabat odróżniał się od codziennego podwojonymi ofiarami (4M.28:9; 2Krn.31:3; Nech.10:34). W późniejszych czasach, już po niewoli babilońskiej, pojęcie o odpoczynku w dniu sabatu zostało wypaczone. I tak, według faryzeuszy, naruszycielem sabatu był ten, kto w sabat przechodził obok zasianego pola i zerwał parę kłosów, które potem jadł; także i ten, kto pomógłby w tym dniu choremu, a razem z nim i ten, który by wyzdrowiał, gdyby wstawszy na nogi zabrał ze sobą łoże na którym leżał (Mt.12:2,10; Mk.2:23; 3:2; Łk.6:1; 13:14; J.9:14). Ale jeśli było niebezpieczeństwo utraty czegokolwiek z majątku, to ci sami faryzeusze i w sabat dopuszczali każdą pracę (Mt.12:11; Łk.14:5).

SABTA (znaczenie słowa dokładnie nie jest określone – 1M.10:7; 1Krn.1:9). Trzeci z synów Kusza, syna Chama. Przypuszcza się, że jego potomstwo zasiedliło brzeg Zatoki Arabskiej.

SABTECHA (znaczenie słowa dokładnie nie jest określone – 1M.10:7; 1Krn.1:9). Piąty z synów Kusza, syna Chama. Przypuszcza się, że jego potomkowie osiedlili się w Etiopii.

SACHAR (biel, białość). Imię osób i nazwa:
  1. Sachar (1Krn.11:35) - ojciec Achiama, jednego z dzielnych rycerzy króla Dawida. W 2Sm.23:3 czytamy: Achiam, syn Szarara z Araru;
  2. Sachar (1Krn.26:4) - z synów Obeda Edomczyka, odźwierny w świątyni;
  3. Sachar (Ezch.27:18) - nie musi to być nazwa własna, można to tłumaczyć jako: lśniąco biała wełna.

SADOK (sprawiedliwy). Imię osób:
  1. Sadok (2Sm.8:17) - syn Achituba, arcykapłan w czasach Dawida i Salomona. Według słów 1Krn.24:3, był potomkiem Eleazara. W swojej młodości wyróżniał się odwagą i kiedy Dawid przybył do Hebronu po śmierci Saula, Sadok przyłączył się do niego i od tego czasu był zawsze mu wierny. Sadok namaścił Salomona na króla (2Krl.1:8-39);
  2. Sadok (Neh.3:4) - syn Baany, wraz z innymi naprawiał mur Jerozolimy w czasach Nehemiasza po powrocie z niewoli babilońskiej;
  3. Sadok (Neh.3:29) - syn Immera, wraz z innymi naprawiał mur Jerozolimy w czasach Nehemiasza po powrocie z niewoli babilońskiej;
  4. Sadok (Neh.10:22) - z naczelników ludu, podpisał umowę bycia wiernym Bogu;
  5. Sadok (Neh.13:13) - jeden z pisarzy w czasach Nehemiasza;

SADUCEUSZE (Mt.3:7). Żydowskie stronnictwo, często wymieniane w Nowym Testamencie. Według żydowskiej tradycji nazwa jego pochodzi od Sadoka. Prawdopodobnie ten Sadok był arcykapłanem w czasach Salomona, a jego potomkowie założyli powyższe stronnictwo. Saduceusze nauczali, że w przyszłym wieku (świecie) nie będzie wiecznego błogosławieństwa ani wiecznych mąk dla sprawiedliwych i bezbożnych ludzi; odrzucali istnienie aniołów i złych duchów oraz przyszłe zmartwychwstanie umarłych (Mt.22:23; Dz.23:8). Nauka tych sceptyków-materialistów nie była zbyt rozpowszechniona, chociaż niektóre osoby należące do stronnictwa były bogate i znaczące. Przy czym, faryzeusze jako stronnictwo, mieli jakiś wpływ na lud. Niektórzy twierdzą, że saduceusze uznawali tylko Pięcioksiąg Mojżesza, lecz na to nie ma wystarczających dowodów. W Nowym testamencie mało mówi się o saduceuszach; lecz z niewielu fragmentów Nowego Testamentu wyraźnie widać ich ducha i charakter. Tak na przykład w Mt.22:23 mówi się, że do Jezusa przystąpili... saduceusze, którzy utrzymują, że nie ma zmartwychwstania... Pan Jezus Chrystus mówił Swoim uczniom: Miejcie się na baczności i strzeżcie się kwasu faryzeuszów i saduceuszów! (Mt.16:6,12). Saduceusze, tak samo jak faryzeusze, byli jawnymi przeciwnikami Chrystusa i często dyskutowali z Nim o nauce swojego stronnictwa. Ze szczególną mocą występowali przeciwko apostołom, kiedy ci głosili zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, co przyniosło śmiertelny upadek ich fałszywej nauce. Naśladowcy saduceuszów pojawiali się jeszcze w III stuleciu, a nawet w VIII wieku, lecz od tej pory o nich już nie słyszymy.

SAF (dziedziniec – 2Sm.21:18). Syn olbrzyma Goliata, którego zabił Sybbekai Chuszatyta podczas wojny Dawida z Filistyńczykami. W 1Krn.20:4 nazywa się on Sippaj.

SAFENAT-PANEACH (1M.41:45). Imię nadane przez faraona Józefowi po wytłumaczeniu snu faraona i po pouczeniach Józefa z tytułu grożących Egiptowi siedmiu lat głodu. To imię w języku egipskim znaczyło: zbawiciel świata lub zbawiciel życia, a w hebrajskim - posiadający lub odkrywający to, co ukryte.

SAFIRA (piękna – Dz.5:1-10). Kobieta, która razem z Ananiaszem, swoim mężem, została śmiertelnie porażona za to, że kłamali Duchowi Świętemu. Patrz Ananiasz 2).

SAFON (ukrycie, ciemność – Joz.13:27). Miasto w ziemi plemienia Gada, znajdujące się prawdopodobnie na wschód od Jordanu i na południe od jeziora Genezaret.

SAIR (mały, słaby – 2Krl.8:21). Miasto na granicy Judei i Edomu, przez które przechodził ze swoim wojskiem król judzki Joram, w czasie wojny z Edomitami.

SAKIASZ (wędrować – 1Krn.8:10). Syn Szacharaima i jego żony Chodeszy, z plemienia Beniamina, będący naczelnikiem rodu.

SALAF (2Krl.8:21). Ojciec Chanuna, który z innymi naprawiał mur jerozolimski po powrocie z niewoli babilońskiej, w czasach Nehemiasza.

SALAMINA (Dz.13:5). Starożytne miasto w południowo-wschodniej części Cypru. Tutaj Saul i Barnaba z Janem głosili Słowo Boże w synagogach żydowskich. W czasach późniejszych było ono siedzibą biskupa.

SALCHA (podróż, wędrowanie – 5M.3:10; Joz.12:5). Starożytne miasto po wschodniej stronie Baszanu, do którego sięgały tereny Oga, króla Baszanu. Po zajęciu tych ziem przez izraelitów, to miasto i cały Baszan otrzymało pół plemienia Manassesa.

SALEM (pokój – 1M.14:18). Tak według powszechnego poglądu nazywało się miejsce, które później nazwano Jerozolimą (Ps.76:3). Królem Salemu był Melchisedek, który wyszedł z darami na spotkanie Abrahama po jego zwycięstwie.

SALIM (pokój – J.3:23). Miejsce, w pobliżu którego chrzcił Jan Chrzciciel. Znajdowało się ono w pobliżu Ainon i niewątpliwie na zachód od Jordanu.

SALLEJ (wartościowy, cenny – Neh.11:8). Z naczelników rodów plemienia Beniamina, żyjących w Jerozolimie po powrocie z niewoli babilońskiej.

SALLU (wyniosły, wyniosłość). Imię czterech osób: 1Krn.9:7; Neh.11:7, 12:7, 12:20 - naczelników rodów plemienia Beniamina, żyjących w Jerozolimie przed niewolą i po powrocie z niewoli babilońskiej.

SALMA (ubranie). Imię osób:
  1. Salma (1Krn.2:11) - syn Nachszona, ojciec Boaza;
  2. Salma (1Krn.2:51) - syn Kaleba, ojciec Bet-Lechema.

SALMANASAR (z perskiego: [bóg] Salman niech będzie błogosławiony – 2Krl.12:3-5; 18:9). Król asyryjski. Tytuł: Salmanasar, nosiło wielu poprzednich królów asyryjskich. Z powyższych wersetów widać, że on osobiście wtargnął do Palestyny dwa razy, w pierwszym i ostatnim roku swego panowania. Podczas pierwszego najazdu Ozeasz, król izraelski, został jego lennikiem. W piątym roku swego panowania Salmanasar oblegał Samarię. Podczas tego oblężenia został usunięty z tronu przez Sancheryba, który zapoczątkował nową dynastię królów asyryjskich. Imię Salmanasara znajduje się na wielu asyryjskich pomnikach.

SALMON (cienisty). Imię i nazwa góry:
  1. Salmon (Sdz.9:48) - góra w Samarii, na którą ruszył Abimelech z całym ludem zbrojnym;
  2. Salmon (Rut.4:20) - syn Nachszona, ojciec Boaza, przodek króla Dawida;
  3. Salmon (2Sm.23:28) - z Achoach, jeden z dzielnych rycerzy Dawida. W 1Krn.11:29 nazywa się: Ilaj z Achoach;
  4. Salmon (Ps.68:15) - nie da się ustalić, czy jest to góra wymieniona w Sdz.9:48;
  5. Salmon (Dz.27:7) - przedgórze w północno-wschodniej części Krety.

SALMONA (cień – 4M.33:41). Jeden z obozów Izraelitów na pustyni.

SALMUNNA (pozbawiony osłony – Sdz.8:5). Król midiański, który razem z Zebachem, też królem midiańskim, zostali wzięci do niewoli przez Gedeona i przez niego zabici.

SALOME (przyjacielska). Imię osób:
  1. Salome (Mk.15:40-41) - żona Zebedeusza, matka apostoła Jakuba Starszego i Jana ewangelisty z Galilei. Była jedną z uczennic Pana Jezusa Chrystusa (Mt.27:56), chociaż, podobnie jak inni, błędnie rozumiała prawdziwe znaczenie królestwa Chrystusowego (Mt.20:21). Była też obecna przy ukrzyżowaniu i pogrzebie Pana, jak też w liczbie osób, które wcześnie rano przyszły do grobu, aby namaścić ciało Pana Jezusa;
  2. Salome (Mt.14:6; Mk.6:22) - córka Herodiady, żony Filipa, syna Heroda Wielkiego. Herodiada zostawiła Filipa i żyła w związku z jego bratem Herodem Antypasem. W Ewangelii imienia Salome nie wymienia się, lecz spotykamy je u Flawiusza. Znana jest ona ze swego udziału w ścięciu przez Heroda głowy Jana Chrzciciela.

SALOMON. To imię oznacza człowiek pokoju, pełen spokoju. Salomon był dziesiątym synem Dawida. Jego matką była Batszeba, będąca najpierw żoną Uriasza (1Krn.3:5). Salomon otrzymał imię zgodnie z proroctwem Natana na znak powrotu do jego rodziców pokoju i łaski Bożej, i na znak pokojowego jego panowania, w przeciwieństwie do czasów wojennych za panowania Dawida (1krn.22:8-10). Pan pokochał to dziecko, a prorok Natan, według słów Pana, nazwał je Jedidia - umiłowany przez Pana (2Sm.12:25). O dzieciństwie i młodości Salomona Pismo Święte nie przekazuje żadnych świadectw. Sądząc po głębokiej miłości okazywanej przez Dawida swemu przyszłemu następcy i po radach, które mu udzielił, przekazując mu królewską władzę, których urzeczywistnienie niewątpliwie wymagało dużego rozumu i wielkiej wiedzy, można przypuszczać, że Salomon w pełni został wychowany i zapoznany z całą ówczesną mądrością Izraela, i prócz tego jego umysł był głęboko napełniony mądrością pochodzącą z góry.

Kiedy Dawid się zestarzał i posunął się w latach (1Krl.1:1), Adoniasz, starszy jego syn, uczynił próbę przejęcia trony swego ojca. W tym przedsięwzięciu pomagał mu Joab, główny dowódca wojska, i arcykapłan Ebiatar, jako głowa Kościoła cieszący się wielkim wpływem w Izraelu. Joab i Ebiatar oczywiście dobrze wiedzieli, że żyli w przejściowym okresie i że następuje nowy porządek rzeczy, w którym łatwo mogą utracić swoją siłę i wpływ. Kiedy Adoniasz składał ofiary z powodu objęcia przez siebie panowania, zaprosił innych braci, ale nie zaprosił Salomona. Prawdopodobnie wiedział o zamiarze swego ojca i Bożej woli, niekorzystnych dla niego. Prorok Natan, przewidując nieszczęście, które mogło wyniknąć z tego zamysłu, szybko poradził Batszebie, aby udała się do swego starego męża Dawida i przypomniała mu o jego przysiędze - uczynienia Salomona dziedzicem swego tronu. Królowa poszła do Dawida i dzięki jej usilnym prośbom zostały w czas podjęte działania, aby unicestwić zamiary Adoniasza. Żeby zapobiec czemuś podobnemu w przyszłości, Dawid niezwłocznie rozkazał Benajowi, doświadczonemu dowódcy, Sadokowi arcykapłanowi, Natanowi prorokowi, żeby zaprowadzili Salomona do potoku Gichon, namaścić i ogłosić, że jest on przyszłym królem Izraelitów. To wszystko zostało wykonane. Po czym zadęli w róg, a cały lud zbrojny zawołał; Niech żyje król Salomon! Radosne dźwięki trąb rozlegające się w mieście, szybko zostały usłyszane przez Adoniasza i jego gości, którzy szybko w strachu rozbiegli się.

Zbliżał się czas śmierci Dawida. Wezwawszy do siebie Salomona, przekonywał go, aby zachowywał czystość serca i sprawiedliwość, tak w stosunku do siebie, jak i w spełnianiu swoich obowiązków; udzielił mu szczegółowych wskazówek odnośnie budowy świątyni dla Jahwe, nakazał mu ukaranie Joaba za zabójstwo Abnera i Amasy, tak samo Szymei za dotkliwe złorzeczenie kiedyś królowi. Wkrótce potem stary król spoczął ze swoimi ojcami, a Salomon stał się jedynym królem w Izraelu. Surowo wykonując nakazy swojego ojca, zabezpieczając pokój dla swego królestwa, młody król przede wszystkim wykorzystywał możliwości uwolnienia swego królestwa od największych wrogów. Dlatego Adoniasz, Joab i Szymei zostali zabici, arcykapłan Ebiatar został pozbawiony swego stanowiska i zesłany do Anatot, miasta schronienia, w ziemi Beniamina. Zgodnie ze wschodnimi obyczajami Salomon wziął sobie za żonę córkę faraona i sprowadził ją do Miasta Dawidowego. Wydarzenie, chociaż naruszające zakon, to uroczyste i z wielkim przepychem (1Krl.3:1). Salomon tolerował przez jakiś czas składanie przez lud ofiar na wzgórzach bałwanom, który nawet do tej pory nie całkowicie uwolnił się od bałwochwalstwa. I chociaż on sam miłował Pana, postępując zgodnie z postanowieniami Dawida, swego ojca, tylko że składał też ofiary i spalał kadzidła na wzgórzach. (1Krl.3:2-3). Do czasu wybudowania świątyni, przybytek, cieszący się dużą przychylnością ludu, znajdował się w Gibeonie, gdzie stał miedziany ołtarz, zrobiony przez Mojżesza jeszcze na pustyni. Tutaj przybył Salomon i tutaj złożył Bogu na tym ołtarzu tysiąc ofiar całopalnych. Pan ukazał mu się nocą we śnie i powiedział: Proś, co ci mam dać? Młody król z wielką pokorą i uniżeniem wobec woli Bożej prosił dla siebie tylko o jedno - o rozumne serce, żeby sprawiedliwie sądzić i kierować ludem, mu powierzonym. I podobało się to Panu, że Salomon prosił o taką rzecz. Otrzymał od Boga serce mądre i rozumne, a prócz tego bogactwo i chwałę, o wiele więcej niż mieli jego poprzednicy. Salomon powrócił wtedy do Jerozolimy i przed Skrzynią Przymierza Pańskiego złożył Panu dziękczynną ofiarę. Wydał wielką ucztę dla wszystkich sług swoich (1Krl.3:15). W pełni utwierdziwszy się na tronie, następca Dawida ukazuje się teraz przed nami jako mądry przywódca dwunastu plemion Izraela. Panowanie Salomona przedstawione jest w 1Krl.3-11 i w 2Krn.9, i ma fragmentaryczny charakter, dlatego uczynimy krótki zarys jego mądrości, bogactwa, panowania i jego własnego charakteru.

  1. Mądrość Salomona. Rozum Salomona posiadał wszystkie cechy, na których opiera się prawdziwa mądrość - to jest, zdrowy osąd, dobra pamięć, duży zasób wiedzy i doskonałe zastosowanie tego w czynie. Mądre rozsądzenie sporu między dwoma matkami odnośnie żywego i martwego niemowlęcia, sporu mającego miejsce w jego obecności, ujawnia w nim doskonałe rozumienie uczuć ludzkiego serca i głęboką mądrość (1Krl.3:16-28). Zdrowe zasady, którymi kierował się w administracyjnych sprawach, wzbudzały głęboki szacunek i lęk do tak mądrego sędziego. Nie można nie zauważyć przy tym, że sędziowskie obowiązki w tym czasie były jedna z najważniejszych czynności królewskiego panowania; i oto czytamy w Biblii, że Salomon, już na początku swego panowania zbudował też salę tronową, gdzie odbywał sądy, a więc salę sądową (1Krl.7:7), gdzie zasiadał i rozsądzał liczne spory, powstałe między jego poddanymi. Różnorodna jego wiedza w różnych dziedzinach prawdziwie była zadziwiająca. A mądrość Salomona przewyższała mądrość wszystkich ludzi Wschodu i całą mądrość Egiptu. Był on mędrszy niż wszyscy ludzie, niż Etan Ezrachida, i Heman, i Kalkol, i Darda, synowie Machola; jego sława dotarła do wszystkich okolicznych narodów (1Krl.4:30-31). Ułożył on trzy tysiące przypowieści i tysiąc pięć pieśni (w.32). Jego poznanie było bardzo różnorodne. Według słów Pisma Świętego, mówił on w nich o drzewach, począwszy od cedru, który rośnie w Libanie, aż do hizopu, który wyrasta z muru; mówił o zwierzętach i ptakach, o płazach i o rybach (1Krl.4:33). Prócz tego Salomon zostawił jeszcze następujące księgi: Pieśń nad Pieśniami, Przypowieści i Koheleta (Kaznodziei), niewątpliwie napisanych przez niego pod natchnieniem Ducha Św. Sława o jego niezwykłej mądrości oczywiście nie mogła przy tym ograniczyć się do granic Judei. Między wszystkimi sąsiednimi narodami i dalej, nawet do granic Arabii, przekazywano o Salomonie różne zadziwiające opowiadania. Toteż ze wszystkich ludów przychodzili ludzie, aby słuchać mądrości Salomona (1Krl.4:34). Usłyszawszy o mądrości i sławie Salomona, przyszła do niego do Jerozolimy, z bardzo dużym bogactwem królowa Saby lub Południa, żeby doświadczyć go zagadkami, rozmawiała z nim o wszystkim co miała na swoim sercu. Salomon zaś odpowiadał na wszystkie jej pytania i nie było takiego pytania, na które król nie umiałby dać jej odpowiedzi (1Krl.10:1-3). Ale i tak nie powiedziano mi ani połowy o wielkości twojej mądrości - powiedziała królowa Saby, rozstając się z nim - przewyższasz bowiem pogłoski, które o tobie słyszałam (2Krn.9:6).
  2. Bogactwo Salomona. Podczas panowania Salomona wszystko sprzyjało do pomnażania jego bogactw w olbrzymiej ilości. Juda I Izrael żyli bezpiecznie pod swoim figowcem. Daniny z pokonanych przez nich sąsiednich narodów, płody z rolnictwa i pasterskiej działalności, korzyści z rozwijającego się handlu, to wszystko obficie napełniało skarbnice Salomona. Dochody z handlu były prawdziwie duże. Handlowano z Tyrem, Arabią, Egiptem, bardzo prawdopodobne, że z Babilonem i być może z Indiami. Miał on flotę na Indyjskim oceanie, która z jednego rejsu dawała mu 400 talentów złota, a drugą miał na morzu Śródziemnym, handlującą z Tarszyszem i dostarczającą mu różne cenne metale. Niech przed nim zegną kolana przeciwnicy - mówi psalmista - a nieprzyjaciele jego niech proch liżą! Królowie Tarszysz i wysp niech przynoszą dary Królowie Saby i Seby niech złożą daninę! (Ps.72:9-10). Z tych różnych krajów i miast wywożono w dużych ilościach złoto i srebro, też kość słoniową, cenne drewno, tkaniny, konie, małpy i wozy, do tego przyprawy i inne cenne przedmioty handlu. Innym obfitym źródłem pomnażania bogactwa była sława o jego mądrości, którą miał wśród wszystkich innych narodów. Ze wszystkich stron zjeżdżali się licznie odwiedzający go, najmądrzejszego z ludzi, i każdy składał mu dary na znak swego szacunku - srebrne i złote naczynia, uzbrojenie, szaty i wonne przyprawy, konie i muły. Bardzo możliwe, że różne małżeńskie związki, w które wstępował Salomon z różnymi królewskimi córkami, powiększały jego osobiste bogactwo. W ten sposób jego bogactwo stało się tak wielkie, że srebro w Jerozolimie miało wartość zwykłego kamienia, a cedry z powodu ich ilości stały się równe figowcom. Domowe wydatki Salomona miały ogromne rozmiary. Jego życie w ciągu wielu lat było w skrajnym przepychu: 700 żon i 300 nałożnic z wielką świtą eunuchów i innych sług. Oczywiście wymagało to codziennych ogromnych wydatków na utrzymanie (1Krl.4:22-23). Ofiary z wołów i owiec, składane Jahwe przez króla z okazji różnych uroczystych wydarzeń (1Krl.3; 4; 8:36), mogły być czynione tylko przez osobę, mającą nieograniczoną sumę pieniędzy. Nie mówimy przy tym o tych dużych wydatkach, które przeznaczył na budowę różnych aszer (wyżyn), ołtarzy do spalania tymianku itp., do czego skłaniały go jego żony obcoplemienne. W czasie swego panowania Salomon wybudował wiele różnych pięknych budowli, a najwspanialszą z nich oczywiście była - świątynia Jahwe, zbudowana przez niego na górze Moria (patrz Świątynia). Wybudował też wspaniały pałac dla siebie - Leśny Dom Libański, z salą tronową, gdzie sprawował sądy, z kości słoniowej i wyłożonego złotem (1Krl.7:1-11), i taki sam dom dla córki faraona. Wiele też innych miast i budowli wybudował, nie tak wielkich i uboższych (1Krl.9:11-19). Materiał, z którego budowano świątynie i pałace, był zawsze bardzo drogi, niekiedy dostarczano go z najodleglejszych krajów, a wydatki na nie przekraczały wszelkie pojęcie.
  3. Panowanie Salomona. A Judejczyków i Izraelitów - mówi Pismo o panowaniu Salomona - było tak wiele jak piasku nad brzegiem morza... mieszkali tedy bezpiecznie, każdy pod swoim krzewem winnym i pod swoim drzewem figowym od Dan aż po Beer-Szebę przez wszystkie dni Salomona (1Krl.4:20-25). To ogromne terytorium Salomon podzielił na 12 regionów, przy czym nie odpowiadającym 12 plemionom Izraela, i nad każdym z nich ustanowił zarządzającego, który w swojej kolejności dostarczał co miesiąc zapasy do utrzymania królewskiego dworu (1Krl.4). Trwały pokój za jego panowania i bezprzykładny dobrobyt jego poddanych stwarzały Salomonowi i jego królestwu szczególnie głośną sławę i uznanie w oczach przede wszystkim królów i królestw ziemi. W istocie, jego panowanie było złotą epoką żydowskiej historii. Niestety, następne lata panowania Salomona nie były takie jak pierwsze. Zapomniawszy Boga, zlekceważył głos Pana, który przestrzegał go po wyświęceniu świątyni, zwiódł go zewnętrzny blask jego królestwa, zostawił wiarę swoich ojców, zaczął służyć Astarcie, bóstwu sydońskiemu, i Molochowi, ohydzie Ammonitów. Niesłychany i bezprzykładny przepych panował w pałacu, a w jego haremie było do 700 żon i 300 nałożnic, w większości poganek z okolicznych narodów: Moabitów, Ammonitów i innych. Prócz tego nałożył na lud ciężkie brzemię, zwiększoną pańszczyznę. Miłość i przywiązanie ludu do takiego władcy stała się teraz niemożliwa. Lud stopniowo oddalał się od Domu Dawidowego i obficie rozsiewały się nasiona buntu, co też doprowadziło później do zgubnego podziału królestwa. Jeszcze za Życia Salomona zaczęły dosięgać go różne doświadczenia i wstrząsy. W Edomie, doprowadzonej przez Dawida do poddaństwa, teraz utwierdził się Hadad, z królewskiego rodu w Edomie. Podczas pokonania Edomu przez Dawida i wybicia ich przez Joaba, dowódcę wojska, Hadad, będąc jeszcze małym chłopcem, z niektórymi innymi Edomczykami uciekł do Egiptu. Tutaj przychylnie przyjął go faraon i obdarzył wielka łaską. Teraz, usłyszawszy o śmierci Dawida i Joaba, poprosił faraona o powrót do swojej ziemi i utwierdził się w niej. Innym przeciwnikiem Izraela w czasach Salomona był Rezon. Był on poddanym Hadadezera, króla Soby, lecz uciekł od niego i w czasie pokonania Hadadezera przez dawida, zebrawszy wokół siebie grupę wolnych wojowników, osiedlił się w Damaszku i tam panował, swoimi najazdami wiele zła przyczyniając Izraelowi. Lecz szczególnie niebezpiecznym wrogiem dla Salomona był jego poddany Jeroboam. Pochodził z plemienia Efraima, z Seredy, czasowo pracował nad umocnieniami w Mieście Dawida. Zauważywszy jego męstwo i roztropność, Salomon uczynił go nadzorcą nad całą robotą pańszczyźnianą plemienia Józefa. Kiedy raz Jeroboam wyszedł za miasto, na drodze spotkał go prorok Achiasz. Achiasz zdjął z siebie nowy płaszcz, rozdarł go na 12 kawałków, kazał Jeroboamowi wziąć 10 i powiedział: Tak bowiem mówi Pan, Bóg Izraela: Oto Ja wyrywam królestwo z ręki Salomona i tobie daję dziesięć plemion. Jemu pozostanie jedno plemię przez wzgląd na mojego sługę Dawida i przez wzgląd na Jeruzalem, miasto, które wybrałem ze wszystkich plemion Izraela, dlatego że opuścił mnie i oddawał pokłon Asztarcie, bogini Sydończyków, i Kemoszowi, bogu Moabu, i Milkomowi, bogu Ammonitów, a nie postępował moją drogą, czyniąc to, co prawe w moich oczach, i według moich ustaw i praw, jak to czynił Dawid, jego ojciec. Nie wyrwę już teraz całego królestwa z jego ręki; pozostawię go władcą po wszystkie dni jego życia przez wzgląd na Dawida, mojego sługę, którego wybrałem i który przestrzegał moich przykazań i ustaw. Wyrwę natomiast królestwo z ręki jego syna, a tobie dam dziesięć plemion. Jego synowi zaś dam jedno plemię, aby Dawid, mój sługa, miał na zawsze pochodnię przede mną w Jeruzalemie, mieście, które sobie wybrałem, aby tam złożyć swoje imię. Ciebie zaś wezmę i będziesz panował nad wszystkim, czego zapragnie twoja dusza, i zostaniesz królem nad Izraelem. Jeśli więc słuchać będziesz wszystkiego, co ci nakazuję, i kroczyć będziesz moimi drogami, i czynić to, co prawe w moich oczach, przestrzegając moich ustaw i przykazań, jak czynił Dawid, sługa mój, wtedy Ja będę z tobą i zbuduję ci dom trwały, jak zbudowałem Dawidowi, i oddam ci Izraela (1Krl.11:31-38). Jeroboam nie miał tyle pokory, żeby pozostawić swoją przyszłość Bogu i zaczął sam domagać się tronu; lecz Salomon dowiedziawszy się o tym chciał go zabić, dlatego Jeroboam uciekł do Egiptu, do Szyszaka króla egipskiego, i tam pozostawał do śmierci Salomona (1Krl.11:1-40). Napiętnowanie z ust proroka i różne doświadczenia ostatniego okresu panowania Salomona nie mogły oczywiście nie mieć korzystnego na niego wpływu. Pan sam obiecał Dawidowi, że On będzie ojcem dla jego syna, i jeśli źle będzie postępować, to On ukarze go ciosami synów ludzkich, lecz łaski Swojej nie odejmie od niego, jak odjął od Saula (2Sm.7:14-15). Księga Kohelota (Kaznodziei Salomona), pisana przez Salomona u schyłku jego życia, wyraźnie pokazuje, że on rzeczywiście zrozumiał teraz nicość wszystkiego co ziemskie, wszystkich uciech świata i wszystkich ziemskich wysiłków ludzkich. Dlatego szukał sam i pouczał innych, aby tylko w Bogu i w wykonywaniu przykazań Jego szukać dla siebie prawdziwego pokoju i szczęścia (12:13).
Na zakończenie o Salomonie powiemy jeszcze, że obojętnie od wielkości upadków i błędów jego, których głównym źródłem była ślepa pożądliwość do kobiet i pustej chwały, to mądrość pierwszych lat jego panowania i jego natchnione pisma, na zawsze pozostaną szkołą mądrości dla wszystkich ludzi. Prócz księgi Koheleta, Salomon pozostawił nam księgę Przypowieści i Pieśń nad Pieśniami. Księga Pieśń nad Pieśniami, według interpretacji ojców Kościoła, przedstawia miłość, która łączy Boga z człowiekiem i Chrystusa z Kościołem. W Przypowieściach Salomona widzimy mądrość wczesnych lat młodości, bogobojność, wierne wykonywanie swoich obowiązków i szczęście życia. Jakże wiele u Salomona pięknych lekcji dla wszystkich, w każdym wieku i stanie. Ileż mądrych lekcji dla królów. Jak wiele budujących rad i zasad odnośnie obowiązków obywatelskich i życia rodzinnego, dla mężów i żon, dla dzieci i rodziców, dla panów i sług, dla młodych i starych, odnośnie bogactwa i biedy, czystości serca i szczerości, pracy i odpoczynku, pobożności i bogobojności, sprawiedliwości i praworządności, umiaru i wstrzemięźliwości, oszczędności i rozrzutności, miłosierdzia i dobroczynności, dobroci i łagodności, zrozumienia i mądrości, miłości i poświęcenia dla wszystkich, współczucia dla samych zwierząt. Nie można nie zauważyć też, że czasy Salomona były najpomyślniejsze dla nauki i sztuki. Sztuka budowlana, szkutnicza, grawerowanie na cennych kamieniach, obróbka metali, złocenie, sztuka rzeźbiarska - znacznie się udoskonaliły. Budowa świątyni, królewskich pałaców i ich bogate wyposażenie, instrumenty muzyczne wszelkiego rodzaju, wszystko to rozwijało artystycznego ducha ludu. Nauka też stała na wysokim stopniu. Astronomia stała się nauką praktyczną i odniosła znaczące sukcesy. Salomon posiadał też obszerną wiedzę medyczną. Napisał też traktaty o wszystkich zwierzętach, ptakach, drzewach, roślinach, które niestety nie dotrwały do naszych czasów, lecz które wtedy musiały mieć swój wpływ na stan nauki. Nawigacja i morskie pływanie musiały doprowadzać do różnych obserwacji i odkryć, a też mieć duże znaczenie dla geografii, astronomii i historii.

W Nowy Testamencie imię Salomona wymienia wielokrotnie Jezus Chrystus. Mówiąc o pięknie polnej lilii, Pan powiedział, że nawet Salomon w całej chwale swojej nie był tak przyodziany, jak jedna z nich (Mt.6:29). Innym razem, odpowiadając uczonym w Piśmie i faryzeuszom, którzy domagali się znaku, Pan przypomina im o znanej wszystkim niezwykłej mądrości Salomona, mówiąc tak: Królowa z Południa stanie na sądzie wraz z tym pokoleniem i potępi je; bo przybyła z krańców ziemi słuchać mądrości Salomona, a oto tutaj więcej niż Salomon (Mt.12:42).

SALU (wyniosły – 4M.25:14). Ojciec Zymriego, który przyprowadził do obozu Izraelitów Midianitkę Kozbi i z tego powodu zostali przebici włócznią przez Pinechasa.

SAMARIA (miejsce straży, wieża strażnicza). Nazwa miejsc:
  1. Samaria (1Krl.13:32 i inne) - centrum lub okręg ziemi kananejskiej z Galileą na północy i z Judeą na południu, który nazywał się w czasach Pana Jezusa Chrystusa Samarią. Tutaj znajdowały się działy plemienia Efraima i Manassesa;
  2. Samaria (1Krl.16:24) - główne miasto królestwa izraelskiego, zbudowana przez Omriego, króla izraelskiego, ojca Achaba, 925 lat przed Chrystusem na górze Szomron. Samaria dwukrotnie przetrwała oblężenie Benhadada, króla Aramu (1Krl.20) i została pokonana przez Salmanasara za panowania Ozeasza po trzyletnim oblężeniu (2Krl.17:1-6). W historii Samarii wypełniły się przepowiednie prorockie. Tak, między innymi, mówi prorok Micheasz (1:6): Zamienię Samarię w kupę gruzu na polu, w miejsce, gdzie się zakłada wininice, i powrzucam jej kamienie w dolinę, i odsłonię jej fundamenty.

SAMARYTANIE (2Krl.17:29). W Nowym Testamencie jest tak nazwany lud, który zamieszkał w Samarii w miejsce wysiedlonych Izraelitów przez króla asyryjskiego. Wysiedliwszy Izraelitów, sprowadził do ich ziemi swoich własnych poddanych, którzy mieszali się między sobą, żenili się z córkami pozostałych Izraelitów, chociaż nielicznych. Żeniąc się, Samarytanie bali się Jahwe, ale też służyli swoim własnym bogom. W Ewangelii według Mateusza (10:5) Samarytanie odróżniają się od Żydów, jak też od pogan. Ich charakter w pełni był zgodny z ich pochodzeniem. Na przykład, wyprosili sobie kapłana izraelitę, który prawdopodobnie przyniósł im Pięcioksiąg Mojżesza, lecz przy tym czynili sobie pogańskie bożki. Kiedy zwrócili się do Zerubbabela z prośbą o przyłączenie się do Żydów w budowie świątyni, to nie wskazywali na swoje izraelskie pochodzenie (Ezd.4:2). W swoim liście do Artakserksesa przeciwko Żydom, oni wprost wskazywali na swoje pogańskie pochodzenie (Ezd.4:9-10). Kiedy Aleksander Wielki okazał przychylność Żydom, to twierdzili, że sami byli Żydami i żądali dla siebie równych z nimi przywilejów; lecz kiedy Antioch prześladował Żydów, to Samarytanie odrzucali wszelki związek z nimi i nazywali siebie sydończykami. To wątpliwe pochodzenie, wrogość do Żydów, ich oddzielenie od Żydów, włącznie z obrządkiem i budową przez nich świątyni na górze Gerazim (Łk.9:52-53; J.4:20-21), czyniły wrogość między Samarytanami i Żydami (Mt.10:5; J.4:9), tak że sama nazwa Samarytan była uważana przez Żydów za haniebne słowo (J.8:48). Samarytanie oczekiwali Mesjasza (J.4:25) i wielu z nich stało się uczniami Chrystusa (Dz.8:1; 9:31; 15:3). Niektóre części Pięcioksięgu Samarytańskiego zostały przywiezione do Europy przez Della Valle w 1616 roku. Inne zaś zostały przywiezione przez arcybiskupa Uchera.

SAMLA (ubranie – 1M.36:36; 1Krl.1:47). Król z Masreki, miasta edomskiego.

SAMOS (Dz.20:15). Wyspa na Morzu Egejskim. Jej główne miasto też nazywało się Samos. Nazwę Samos często spotyka się w greckiej historii. Tutaj urodził się Pitagoras. Apostoł Paweł w drodze z Troady do Miletu przepływał obok tej wyspy.

SAMOTRAKA (Dz.16:11). Wyspa na Morzu Egejskim. Apostoł Paweł odwiedził tę wyspę udając się podczas swojej podróży do Macedonii.

SAMSON (słońce – Sdz.13:24). Syn Manoacha, był sędzią Izraela przez 20 lat. Okoliczności towarzyszące jego narodzeniu są interesujące. Patrz Manoach. Wbrew pragnieniu swoich rodziców, którzy zachowywali Zakon (2M.34:15-16; 5M.7:3), zapragnął on ożenić się z kobietą z filistyńskiego miasta Timny. Kiedy był w drodze do tego miasta z ojcem swoim i matką, zabiegł im drogę młody lew. Samsona zaś ogarnął Duch Pański, toteż rozdarł go na dwoje jak się rozdziera koźlę, choć nic nie miał w ręku (Sdz.14:6). Po paru dniach chciał zobaczyć trupa lwa i znalazł w nim pszczeli rój i miód, który jadł sam i przyniósł jeszcze do domu ojcu i matce. Był to dla niego powód do zagadki, powiedzianej Filistyńczykom w czasie weselnej uczty, z obietnicą cennej nagrody dla tego, kto ją odgadnie w ciągu siedmiu dni, z tym też warunkiem, że jeśli oni nie odgadną jej, to będą musieli dać mu podobną nagrodę (30 szat lnianych i 30 szat świątecznych). Nie mogąc rozwiązać tej zagadki, goście zwrócili się do żony Samsona, która natrętnymi prośbami otrzymała od niego jej rozwiązanie. Rozwiązanie zagadki przekazała swoim rodakom, a oni Samsonowi. Lecz on dowiedział się o ich podstępie i chociaż dotrzymał słowa i dał im nagrodę, to kosztowało to życie trzydziestu ludzi, ich rodaków: poszedł do Aszkalonu i zabił tam trzydziestu ludzi, zdjął z nich odzież i oddał ich szaty tym, którzy odgadli zagadkę. Później zostawił swoją żonę, która wydała jego tajemnicę. Po powrocie do Timny w celu pogodzenia się ze swoją żoną, dowiedział się, że ona wyszła powtórnie za mąż i nie może już z nim się widzieć. Jego teść zaproponował mu młodszą córkę za żonę. Samson nie zgodził się na to i postanowił zemścić się na Filistyńczykach za żonę. Złapał 300 lisów, powiązał je po dwa i w ogony powkładał po jednej pochodni i wypuścił je na pola filistyńskie. Od tego w wielu miejscach w mieście i w polu powstał pożar. Kiedy Filistyni dowiedzieli się, że ten pożar spowodował Samson z powodu swojej żony, którą ojciec wydał za drużbę weselnego Samsona, spalili dom w którym mieszkała żona Samsona i ją samą. To ponownie ściągnęło na Filistynów zemstę Samsona, który przyszedł do nich i urządził wśród nich rzeź okrutną, później zamieszkał w pieczarze skalnej Etam. Wtedy Filistyńczycy wtargnęli do Judy. Mieszkańcy Judy, chcą odwrócić od siebie gniew Filistyńczyków, wysłali trzy tysiące ludzi do Samsona, żeby związać go i wydać nieprzyjacielowi. On sam zgodził się na to pod warunkiem, że nie zostanie zabity przez swoich. Kiedy zaś przyprowadzili go do Filistyńczyków, a oni zobaczyli go, rozległ się radosny krzyk. Wtedy, ogarnięty przez Ducha Pańskiego, rozerwał swoje więzy i zabił tysiąc wojowników oślą szczęką. Po tym czynie odczuł silne pragnienie, zawołał do Boga, a zaraz przed nim otworzyło się źródło wody (w Lechi), nazwane Źródłem Wołającego.

Przyszedł on raz do gazy i wszedł do domu nierządnicy. Mieszkańcy Gazy dowiedziawszy się o tym, zamknęli miejskie bramy i pilnowali, żeby pojmać i zabić go. Lecz Samson nocą podszedł do bramy, wyrwał ją z zawiasami i zaniósł na szczyt pobliskiej góry. Tak wielka siła Samsona pobudziła w Filistyńczykach pragnienie, żeby dowiedzieć się od czego ma taką moc. Zwrócili się do Dalily, innej Filistyńce, w której zakochał się Samson, z prośbą, aby dowiedziała się tajemnicy jego niezwykłej siły. Długo skrywając przed nią, w końcu ujawnił jej, że jest nazyrejczykiem Bożym i że brzytwa jeszcze nie przeszła po jego głowie ani razu, i że gdyby go ogolono, to straciłby siłę. Wtedy Dalila w czasie snu nakazała obciąć mu włosy i rzeczywiście moc Boża odeszła od niego. Wezwani Filistyńczycy zabrali go, wyłupili mu oczy, przyprowadzili do Gazy, skuli go dwoma spiżowymi łańcuchami i musiał mleć w więzieniu. W święto Dagona Filistyńczycy przyprowadzili go, że naigrawać się z niego. Postawili go między słupami budowli. Wtedy Samson powiedział do chłopca, który go prowadził, żeby go puścił i dał dotknąć słupów, na których wspierała się budowla. Wtedy ostatni raz zawołał do Boga o pomoc. Zaparł się z taką siłą, że zwalił te słupy. Cała budowla zawaliła się. Samson zginął i było więcej zabitych niż uśmiercił za swego życia.

Wszystkie okoliczności jego życia i czyny zawarte są w księdze Sędziów (13-16). Apostoł Paweł, wyliczając bohaterów wiary, mówi też o Samsonie (Hbr.11:32-33).

SAMUEL (wysłuchany przez Boga). Imię osób:
  1. Samuel (1Krn.6:13) - potomek Lewiego, ojciec Joela;
  2. Samuel (1Krn.7:2) - z plemienia Issachara, syn Toli, jeden z naczelników rodów Toli;
  3. Samuel prorok (1Sm.1:20; 2:18; Dz.3:24; Hbr.11:32 i inne) - prorok i sędzia Izraela. Elkana i Anna, rodzice Samuela, mieszkali w Ramie, mieście leżącym na południu pogórza efraimskiego. Ojciec Samuela był potomkiem Lewiego ze strony jego drugiego syna Kehata. Elkana miał drugą żonę, Peninnę, z którą miał synów i córki, lecz Anna była bezpłodna. Było to powodem wielu jej nieprzyjemności. Anna cieszyła się szczególną miłością swego męża, co pobudzało w Peninnie zazdrość, dlatego często upokarzała Annę. Podczas corocznego odwiedzenia Przybytku w Sylo, kiedy Elkana i jego rodzina udali się do Przybytku, aby złożyć ofiarę Panu, dusza Anny była wypełniona goryczą z powodu ciągłych szykan ze strony Peninny: płakała i nie jadła, słowa jej męża nie mogły uspokoić jej. Z goryczą w duszy swojej poszła do Przybytku i otworzywszy się przed Panem prosiła Go, aby użalił się nad jej smutkiem i dał jej dziecko męskiej płci, przy czym złożyła obietnicę, że poświęci swego pierworodnego na służbę Bogu i uczyni go nazyrejczykiem: nożyce nie dotkną jego głowy - mówiła ona (1:11). Gdy ona długo modliła się przed Panem, Heli uznał ją za pijaną. Odpowiedź Anna od razu rozwiała wszystkie jego podejrzenia. Heli błogosławił ją w imieniu Pana i powiedział jej, żeby wracała do domu w pokoju. Jakby wiedząc, że jej modlitwa nie była na próżno, odeszła swoją drogą, i spożyła posiłek, a nie wyglądała już na przygnębioną.
    Anna urodziła syna i nazwała go Samuel, gdyż wyprosiła go u Pana. Jak tylko pozwoliły okoliczności, wróciła i wypełniła swoją obietnicę, poświęcając Samuela Bogu w Sylo, i dziecko pozostało, aby służyć Panu przy kapłanie Helim. (1Sm.2:11).

    Krótkie lecz znaczące wiadomości z życia młodego Samuela zawarte są w Piśmie Świętym. Będąc jeszcze pacholęciem ubierał na siebie lniany efod, jak kapłani, i uczestniczył w kulcie przed Panem. Ta służba Samuela odbywała się w obecności i pod nadzorem starego Heliego i prawdopodobnie polegała na pomocy arcykapłanowi w odprawianiu niektórych mniej ważnych części kultu w Przybytku. Charakter i zachowanie Samuela były takie, że pozyskał on przychylność Bożą i miłość wszystkich, którzy go znali. A pacholę Samuel stale wzrastało i było miłe zarówno Panu, jak i ludziom (1Sm.2:26). Słowo Boże w tych czasach było rzadkie, objawienia były nieczęste, lecz Samuel jeszcze jako pacholę doznał szczególnego objawienia Bożego. Kiedyś po skończonej dziennej służbie, Heli i jego młody sługa udali się na spoczynek. Wkrótce Samuel przebudził się z powodu trzykrotnego wezwania przez Boga. Na początku nie poznał Bożego głosu i myślał, że woła go stary kapłan, wstawał przy każdym wezwaniu i przychodził do arcykapłana. Heli zrozumiał, że Pan wzywa pacholę i wskazał mu, jak powinien postąpić. Samuel posłuchał. I przyszedł Pan, stanął i zawołał, i objawił mu Swoją wolę, mówiącą o wytępieniu domu Heliego za złe czyny jego synów, Chofniego i Pinechasa. Samuel zaczął i kontynuował swoją prorocką służbę pod szczególnym kierownictwem Bożym, tak że cały Izrael znał i polegał na Samuelu jako na wiernym proroku Pana.

    Jego dalsza historia na stronicach Pisma Świętego jest już tą służbą, jaką mieli prorocy w czasach izraelskiej teokracji, o charakterze przedstawicieli Wielkiego Króla. Oto już w ciągu dość długiego czasu Izrael spożywał gorzki owoce swej niewierności. Synowie Izraela zostali rozbici w bitwie z Filistyńczykami; Skrzynia Przymierza została utracona i była w niewoli; dwaj synowie Heliego zabici, a sam Heli usłyszawszy to spadł z siedzenia, złamał kark i zmarł; wszystko to, co było najlepsze w Izraelu, zginęło. Jednak cel oczyszczających nieszczęść, które dosięgnęły Izraelitów, został osiągnięty. Odstępstwo ludu pomału zmniejszało się, pycha malała, i oto w duchy prawdziwego upamiętania cały dom Izraela płakał nad swoimi grzechami i pościł przed Panem. Było to dogodnym czasem dla proroka, aby głosić wielkość i panowanie Jahwe. Był on wierny Bożemu Nauczycielowi i szybko przystąpił do próby szczerości pokuty Izraela i mocy nawrócenia się jego do Pana Boga ojców. Zażądał całkowitego zniszczenia pogańskiego kultu i pełnego przygotowania serca do służby Panu i Jemu jednemu. Lud zgodził się i Samuel zwołał cały Izrael w Mispie, aby wstawiać się za ludem przed Panem. Plemiona Izraela zebrały się w tym mieście, uznały swój grzech, wyraziły upamiętanie i przez post oraz modlitwę odnowiły swoje przymierze z Bogiem.

    Tutaj spotykamy pierwsze wzmianki o Samuelu jako o osobie pełniącej urząd sędziego w Izraelu (1Sm.7:6), prawdopodobnie dlatego, bo w tym dniu został wybrany przez lud na miejsce po śmierci arcykapłana Heliego. Oddając od tego czasu swój los w ręce Samuela, lud wyraził świadomość, że brak jedności, niepowodzenia i nieszczęścia są skutkiem bezbożnego życia, i przez to, można tak powiedzieć, całkowicie oddawał siebie pod władzę i obronę Tego, który zawsze był opiekunem i obrońcą Izraela. Wskutek tego łaski Boże, niezmiennie związane z takim życiem, wkrótce spłynęły na Izraela, tak jak w czasach wcześniejszych.

    Kiedy Samuel i Izrael byli zajęci tak ważnymi sprawami, Filistyńczycy wydali im wojnę. Na prośbę ludu Samuel złożył w ofierze całopalnej baranka i prosił Pana o jego pomoc. Modlitwa została wysłuchana. Pan zagrzmiał donośnie nad Filistyńczykami, a potężny głos Boży wypełnił ich takim przerażeniem, że łatwo zostali pokonani i uciekli przed synami Izraela. Samuel oddał chwałę Jahwe i postawił kamień na pamiątkę zwycięstwa, nazywając go Eben-Haezer. I rzeczywiście, od tego dnia Filistyńczycy przez wszystkie dni Samuela nie najeżdżali ziem Izraela. Samuel jako sędzia corocznie wychodził do Betelu i Gilgalu, i Mispy i odprawiał sądy nad Izraelem we wszystkich tych miejscowościach. Głównie przebywał w Ramie, gdzie zbudował ołtarz Panu. Za jego życia Izrael miał pokój i dobrobyt. Z czasem, pod koniec życia Samuela, podzielił on swoje obowiązki między dwóch swoich synów, Joela i Abiasza. Młodzi ludzie nie chodzili ścieżkami swego ojca. Oni, według słów Pisma Świętego, gonili raczej za zyskiem, brali datki i naginali prawo (1Sm.8:3). Taka sytuacja naturalnie nie mogła podobać się synom Izraela, a ich pamięć o Chofnim i Pinechasie w czasie starości Heliego była zbyt żywa, żeby pozwolić postępować tak samo synom Samuela. Obawiając się skutków, starsi Izraela zebrali się w Ramie, przedstawili swoje skargi i obawy staremu prorokowi i prosili, żeby ustanowił króla nad nimi, żeby ten sądził ich, jak to jest u ludów pogańskich. Samuel był zasmucony taką wolą ludu; zwrócił się w modlitwie do Pana, pragnąc poznać Jego wolę. Bóg nakazał zgodzić się z pragnieniem ludu i wybrać mu króla. Na króla został wybrany i namaszczony Saul, syn Kisza, z plemienia Beniamina. Podczas namaszczenia go na króla, Samuel powiedział ludowi, że odtąd rządzić nim będzie król.

    Saul przez jakiś czas dobrze rządził Izraelem, lecz korona wkrótce okazała się ciężka dla jego głowy, szybko zachwiał się i upadł. Bóg nakazał Samuelowi namaścić nowego króla nad Izraelem. Był to Dawid, najmłodszy syn Isajego z plemienia Judy. Później Samuel wrócił do Ramy i o nim nie mówi się więcej w Piśmie Świętym do jego śmierci. W ostatnich dniach jego życia głównym jego zajęciem była modlitwa wstawiennicza za lud swój i kierowanie uczniami prorockimi.

    O mocy jego modlitwy niejednokrotnie mówi się w Piśmie Świętym i po jego śmierci (Jr.15:1). Samuelowi przypisuje się napisanie niektórych ksiąg Biblii, dwie księgi Samuela. Samuel zmarł dwa lata przed śmiercią Saula. Był opłakiwany przez cały Izrael i został pogrzebany w Ramie. Samuel urzeczywistnił w sobie wszystkie nadzieje, związane z nim jako sędzią Izraela. Był mężem modlitwy i jako wstawiennik zawsze otrzymywał odpowiedź od Boga. W Jr.15:1 i w Ps.99:6 stoi w jednym rzędzie z Mojżeszem i Aaronem.

SANBALLAT (Neh.2:10). Naczelnik perski w Samarii, zwany Choronitą z powodu miejsca urodzenia lub zamieszkania; odnosił się do Żydów wrogo i próbował przeszkadzać Nehemiaszowi w odbudowie muru Jerozolimy.

SANCHERYB (Sin [bóg księżyca] daje wielu braci – 2Krl.18:13-19; Iz.36:1-37). Asyryjski król, syn i następca Salmanasara, który zniszczył królestwo izraelskie. W 2Krl.18:13 i w Iz.36:1 zawarte są początki opowiadań o jego wojnach z królem Hiskiaszem. Jego panowanie było ogólnie dość pomyślne, ale został zabity przez dwóch swoich synów w świątyni Nisrocha. Po nim objął władzę trzeci jego syn, Asarhaddon.

SANDAŁY. Rodzaj obuwia, o którym mówi się tylko raz w Nowym Testamencie (Mk.6:9). W prostej swojej formie sandały składały się z drewnianej podeszwy, przymocowanej do stopy skórzanym rzemieniem. Patrz Obuwie.

Sandały

SANSANNA (gałąź palmy – Joz.15:31). Nazwa jednego z granicznych miast na południu Judy.

SAR-ESER (Zach.7:2). Jeden z wysłanych przez Żydów, będących w niewoli, do Jerozolimy, za panowania Dariusza, z prośbą do kapłanów i proroków o wstawiennictwo za nich do Pana i zapytanie: Czy należy zachowywać post piątego miesiąca, jak zachowywali go do tej pory?

SARA (pani moja, pani mnóstwa – 1M.11:29). Żona Abrahama. Ona towarzyszyła swemu mężowi w wyjściu z jego ojczyzny i od tego czasu jej historia, bardziej lub mniej, związana jest z jego imieniem. Ich miejscem przebywania było miasto Ur w Mezopotamii. Sara była bardzo piękna i podczas przebywania w Egipcie z powodu głodu, została zabrana na dwór faraona, lecz została uratowana przez Boga (1M.12). Jej postanowienie, że przez swoją służącą Hagar urzeczywistni wypełnienie Bożej obietnicy o dziedzicu i następujące później gorzkie wydarzenia (1M.16; 21:9-11); zmiana jej imienia z Saraj, co oznacza: pani moja, na Sara - pani mnóstwa (1M.17:15); zwątpienie i niewiara, kiedy słuchała słów anioła, że pomimo ich podeszłego wieku narodzi się im syn (1M.18:12-15); nowe niebezpieczeństwo, podobne do pierwszego, które jej zagrażało w Gerar ze strony Abimelecha, króla Geraru (1M.20), i powtórne uratowanie jej przez Boga; urodzenie przez nią syna Izaaka, jego obrzezanie i wydanie dużej uczty z okazji tego radosnego wydarzenia (1M.21:1-8) - wszystkie te okoliczności ukazane są w powyższych wersetach. Sara zmarła mając 127 lat i na okoliczność jej śmierci Abraham kupił pieczarę Machpela, przeznaczoną do pogrzebania patriarchy i wielu jego potomków. Apostoł Paweł umieszcza Sarę w liczbie świadków wiary (Hbr.11:11). Przez wiarę również sama Sara otrzymała moc poczęcia i to mimo podeszłego wieku, ponieważ uważała za godnego zaufania tego, który dał obietnicę.

SARACH (pani moja, pani mnóstwa – 4M.26:46). Córka Aszera, syna patriarchy Jakuba.

SARAF (płonący – 1Krn.4:22). Syn Szeli, syna Judy, który wraz z innymi panował nad Moabem.


Pozostałość po Sardes
SARDES (tarcza – Ob.1:11; 3:1). Miasto w Małej Azji. Było metropolią starożytnego królestwa Lydii. Tutaj panował Krezus, który stał się sławny z powodu swego bogactwa i nieszczęść. Cyrus rozgrabił miasto, lecz i po tym pozostało bogate i znaczące. Zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi, lecz zostało odbudowane. Jeden z siedmiu azjatyckich zborów, do których zwraca się Jan w swoim Objawieniu, znajdował się w Sardes, ale słowa w jakich apostoł ostrzega zbór w Sardes, ukazują że on już spadł z wyżyny swojej duchowej wielkości (Ob.3:1-6).

Jeden z biskupów kościoła w Sardes był obecny na pierwszym soborze w Nicei, w 325 roku. W X wieku Sardes zostało zrównane z ziemią.

SARDONIKS (Ob.21:20). Kamień szlachetny; piąty kamień, którymi będą ozdobione kamienie węgielne nowego Jeruzalemu.

SAREPTA (Łk.4:26; 1Krn.17:9). Pogańskie miasto fenickie, leżące na brzegu Morza Śródziemnego, między Tyrem i Sydonem, i należącym do ostatniego, dlatego też było nazywane Sareptą Sydońską. Tutaj przebywał Eliasz u pewnej biednej wdowy podczas suszy. Pan Jezus mówi o tym mieście w związku z tym wydarzeniem. Prorok Abdiasz (w.20) też wspomina o tym mieście. Kiedyś było to kwitnące miasto, znane z rud miedzi i żelaza. W czasach wypraw krzyżowych Sarepta była umocnionym miastem i miejscem przebywania łacińskiego biskupa.

SARGON (wódz, przywódca – Iz.20:1). Król Asyrii, poprzednik Sancheryba i następca Salmanasara, założyciel ostatniej dynastii panującej w tym kraju, przed zajęciem przez Babilończyków. Asyryjska nazwa: Sargon - oznacza: prawdziwy król. Jego imię wymienione jest w Biblii tylko raz, właśnie w powyższym wersecie.

SARID (schronienie, miejsce schronienia – Joz.19:10,12). Miasto lub miejsce w ziemi plemienia Zebulona. Położenie nie jest znane.

SARON (równina – PnP.2:1; Iz.33:9). Nazwa dobrze znanej równiny w Palestynie, Między Morzem Śródziemnym, a górzystym terenem na zachód i północny-zachód od Jerozolimy. Znana była ze swego piękna i żyzności, obfitowała dużą ilością kwiatów i drzew owocowych. O kwiatach Saronu mówi się w PnP.2:1 i w księdze proroka Izajasza. Równina Saronu w starożytności była bardzo zaludniona. Z biegiem czasu równina Saronu przekształciła się w step i pustynię. Tak wypełniło się słowo prorockie: Liban jest zawstydzony, usycha; Saron podobny jest do pustyni, a Baszan i Karmel ogołocony (Iz.33:9). W 1Krn.27:29 jest Szaron.

SARSECHYM (Jr.39:3 BG). Książę i dowódca króla babilońskiego podczas zdobycia Jerozolimy w czasach Sedekiasza.

SARTAN (rywalki – 1Krl.4:12). Miasto w ziemi plemienia Manassesa, w pobliżu Bet-Szean, poniżej Jezreel.

SARUJA (strażniczka – 1Krn.2:16). Siostra Dawida, matka Abiszaja, Joaba i Asaela.

SAUL (wyproszony, wymodlony). Imię osób:
  1. Saul (1M.36:37) - z Rechobot, król Edomu;
  2. Saul (1M.46:10) - z synów Symeona, syna patriarchy Jakuba, syn Kananejki. Od niego pochodzili Saulici;
  3. Saul (1Krn.6:9) - z przodków proroka Samuela;
  4. Saul (1Sm.9:2) - pierwszy król Izraela, syn Kisza z plemienia Beniamina. Ojciec Saula był człowiekiem znanym wśród Izraelitów, a syn jego Saul wyróżniał się urodą i wzrostem. Izraelici, do tej pory kierowani przez samego Boga, zapragnęli, za przykładem otaczających ich pogańskich ludów, mieć króla i Bóg wskazał prorokowi Samuelowi Saula. Zdarzyło się, że ojcowi Saula zaginęło parę oślic. Saul wziął jednego ze swoich sług i wyruszył na ich poszukiwanie. Trzeciego dnia przyszedł do miejsca, gdzie mieszkał jasnowidz Samuel. Sługa zaproponował Saulowi, aby zwrócił się do proroka w sprawie owiec. Saul tak zrobił. Samuel otrzymawszy objawienie z góry o zbliżającym się Saulu, zaprosił go do swego domu na ucztę. Następnego dnia wylał na jego głowę naczynie z oliwą, ucałował go i powiedział: Namaścił cię Pan na księcia nad swoim dziedzictwem. Żeby przekonać Saula, że było to dzieło Boże, Samuel przepowiedział mu wszystko, co wydarzy się w jego powrotnej drodze do domu; a były to takie wydarzenia, o których Samuel nie mógł wiedzieć osobiście, lecz tylko z objawienia Bożego (1Sm.10:2-6). Po paru dniach Samuel udał się do Mispy, zebrał tutaj cały lud, aby wybrać króla. Los najpierw padł na plemię Beniamina, później na ród, a w końcu na Saula, syna Kisza. Lud wykrzyknął: Niech żyje król! Na początku swego panowania Saul pozyskał pełne poparcie i oddanie całego Izraela przez swoje zwycięstwo nad Ammonitą Achaszem i jego wojskiem, gdy ten oblegał Jabesz w Gileadzie. Saul otrzymał nakaz Boży, aby ukarać Amalekitów za to, co uczynili Izraelowi podczas wędrówki z Egiptu, lecz Saul nie wypełnił woli Bożej. Oszczędził króla Amalekitów, mnóstwo bydła, najlepsze woły i owce, pod pretekstem złożenia ich w ofierze Bogu. Prorok Samuel powiedział przy tym królowi, że posłuszeństwo lepsze jest niż ofiara, a uważne słuchanie lepsze niż tłuszcz barani oraz objawił wolę Bożą, że on nie będzie dłużej królem. Od tego czasu Saul upadł na duchu i stał się niewolnikiem zazdrości, chytrości i złości. Zły duch zawładnął nim. Królewska chwała już go nie cieszyła. Sposób działania Saula przez ten cały czas odnośnie Dawida pokazuje, że stracił on wszelką wielkoduszność i szlachetność.
    Tuż przed jego śmiercią wybuchła wojna z Filistyńczykami. Saul przygotowywał się do tej wojny i czuł się całkowicie opuszczony przez Boga, nie otrzymując od Niego żadnego objawienia ani snu, ani przez usta kapłanów, ani proroków. Wtedy nakazał swoim sługom, żeby znaleźli mu kobietę wywołującą duchy. Ci wskazali mu taką w En-Dor. Przebrał się i wybrał się do niej nocą. Prosił ją o wywołanie Samuela (Samuel wtedy już nie żył). Gdy tylko zobaczyła Samuela, głośno wykrzyknęła i zwróciwszy się do Saula, powiedziała: Dlaczego mnie oszukałeś? Wszak ty jesteś Saul! I rzekł do niej król: Nie bój się. Lecz co widzisz? Kobieta odrzekła Saulowi: Widzę nadludzką istotę wychodzącą z ziemi. I rzekł do niej: Jaki wygląd jej? I rzekła: Starzec to, który wychodzi otulony w płaszcz. I poznał Saul, że to Samuel, i pochylił się twarzą ku ziemi, i oddał pokłon. Samuel zaś rzekł do Saula: Czemu mnie niepokoisz, każąc mi przyjść? A Saul rzekł: Jestem w ciężkiej niedoli, Filistyńczycy wojują ze mną, a Bóg odstąpił ode mnie i już nie daje mi odpowiedzi ani przez proroków, ani przez sny; przywołałem więc ciebie, abyś mi oznajmił, co mam czynić. I rzekł Samuel: Dlaczego tedy pytasz mnie, skoro Pan odstąpił od ciebie i stał się twoim wrogiem? Pan uczynił ci, jak zapowiedział przeze mnie: Pan wydarł władzę królewską z twojej ręki i dał ją innemu, Dawidowi. Ponieważ nie usłuchałeś głosu Pańskiego i nie wywarłeś zapalczywego gniewu Pana na Amaleku, dlatego uczynił ci to Pan w dniu dzisiejszym. Nadto wyda Pan Izraela wraz z tobą w ręce Filistyńczyków i jutro będziesz ty i twoi synowie ze mną. Również i obóz izraelski wyda Pan w ręce Filistyńczyków. Te słowa tak mocno poraziły Saula, że padł na ziemię. Następnego dnia była bitwa na górze Gilboa. Izrael został rozbity. Trzej synowie Saula zostali zabici. On sam zraniony strzałami przebił się swoim mieczem i zmarł. Następnego dnia Filistyńczycy odcięli głowę Saula i zatknęli ją w świątyni Dagona. Mieszkańcy Jabesz-Gilead przyszli nocą i zdjęli ciała Saula i jego synów z muru Bet-Szeanu, spalili je i pochowali w pobliżu swego miasta pod dębem (1Sm.31).
  5. Saul, Szaweł (Dz.7:58) - imię apostoła Pawła zanim się nawrócił do Pana Jezusa i został apostołem pogan.


Rzymska sala rozpraw
SĄDOWNICTWO W IZRAELU (5M.16:18; 1Sm.7:16; 8:1 i inne). Jak na początku, w czasach patriarchów, ojciec jako głowa rodziny miał prawo i moc sądzenia wszystkich swoich domowników, nawet decydowania o ich życiu i śmierci (1M.38:24), tak samo, z chwilą powiększenia się ilości rodzin, ta władza w naturalny sposób przeszła na naczelników plemion i rodów. Kiedy Mojżesz uwolnił swój lud z niewoli egipskiej, wtedy wszyscy szukający sprawiedliwości w naturalny sposób zaczęli zwracać się do niego jako wybawcy ludu, a on sądził ich (2M.18:13). Lecz Mojżesz jeden nie mógł sprawować sądów przy tak dużej ilości ludzi, wtedy za radą Jetry, nie bez woli Bożej (2M.18:23), z liczby starszych izraelskich wybrał mądrych, rozumnych i bojaźliwych przed Bogiem, sprawiedliwych i bezinteresownych mężów, i uczynił ich sędziami w rodzaju naczelników nad tysiącami, setkami i dziesiątkami (5M.1:9-18; 2M.18:14-26). Podobnie do tego sądowego porządku uczyniono też w wojsku. Wyznaczeni zostali dowódcy tysięcy, setek, pięćdziesiątek i dziesiątek. Te ogólne postanowienia odnośnie sądownictwa pozostawały w Izraelu i w późniejszych czasach, kiedy już władali Ziemią Obiecaną. W tym celu Mojżesz wydał rozporządzenie: We wszystkich twoich miejscowościach, które da ci Pan, Bóg twój, ustanowisz sobie sędziów i nadzorców dla każdego plemienia, aby sprawiedliwie sądzili lud (5M.16:18). Ci sędziowie niewątpliwie byli wybierani ze starszych, gdyż widzimy, że we wszystkich przypadkach Mojżesz pozostawia sądzenie starszym (5M.21:18-21; 22:13,15,18; 25:2,8). Dla trudnych spraw, które za życia Mojżesza przekazywane były jemu samemu do rozstrzygnięcia, po jego śmierci powstał wyższy sąd, który zasiadał w miejscu świętym Przybytku, składający się z kapłanów i sędziów pod przewodnictwem arcykapłana oraz świeckiego sędziego (5M.17:8-12; 19:16-19; 21:2,5). W czasach Sędziów sądami zajmowali się sędziowie jako powołani do tego przez Pana (Sdz.3:9-10; 4:4-5). Po ostatnim sędzi, który był też arcykapłanem (1Sm.4:18), wyższa władza sądownicza przeszła na proroka Samuela (1Sm.7:15; 12:3 i dalej), a potem na królów. Dostęp do króla miał każdy poddany szukający sprawiedliwości (2Sm.15:2,6; 14:4; 1Krl.3:6). Po zakończeniu wojny, kiedy doprowadzone były do porządku mechanizmy królestwa a w szczególności kult, Dawid wyznaczył sześć tysięcy Lewitów na sędziów i urzędników w różnych miastach, do pilnowania spraw religijnych i świeckich (1Krn.23:4; 26:29-32). Jeszcze więcej dla sądownictwa uczynił Jehoszafat. On nie tylko ustanowił sędziów we wszystkich warownych miastach (2Krn.19:5 i dalej; 5M.21:5; 16:18), lecz utworzył w Jerozolimie Najwyższy Sąd z Lewitów, kapłanów i naczelników plemion. Ten sąd był przeznaczony do wydawania wyroków we wszystkich trudnych sprawach, które były przekazywane mu przez miejscowe sądy (2Krn.19:8-11; 5M.17:8-18; 19:16,18; Ps.122:5). W czasach Jezusa Chrystusa i apostołów, Żydzi mieli trzystopniowy sąd:
  1. Rada Najwyższa lub Sanhedryn w Jerozolimie, składająca się z 71 członków, na czele której był przedstawiciel, którym mógł być arcykapłan. Tutaj decydowano o najważniejszych sprawach;
  2. Średni Sąd - składał się z 23 członków i znajdował się w głównych miastach;
  3. Niższy Sąd - składał się z 3 członków (Mt.5:22).
Samo sądownictwo i porządek sądu były bardzo proste. Sędziowie musieli w każdym czasie sądzić lud (5M.18:22). W czasach Mojżesza sąd odbywał się przed Przybytkiem, gdzie zasiadał z Aaronem i książętami społeczności (4M.27:2, porównaj 2M.18:19). Sędziowie w miastach, według obyczaju starożytnego Wschodu, zasiadali w bramach (5M.21:19; 22:15; Prz.22:22; Am.5:14-15), na otwartej przestrzeni miasta, gdzie też był plac targowy (2Krl.7:1). Tutaj stawiali się przed nimi pokrzywdzeni, wnosząc swoje skargi ustnie (5M.1:16; 21:20; 25:1), a oskarżony, jeśli sam nie pojawił się, był wzywany (25:8). Adwokatów w Starym Testamencie nie spotykamy. Nawet najwyżsi sędziowie ludu rozstrzygali sprawy publicznie: Debora - pod palmą (Sdz.4:5), królowie - w bramach i na dziedzińcu pałacu (2Sm.15:2,6 porównaj 14:4 i dalej, 1Krl.3:16). Salomon zbudował salę sądową z tronem, z którego sądził (1Krl.7:7). Później książęta Judy sądzili w sali królewskiego pałacu (Jr.36:12). Sąd polega na dokładnym zbadaniu skarg i wyjaśnień (5M.1:16; 13:14). Wystarczyły niekiedy proste fakty (2M.22:13; 5M.22:25), nawet słowa ojca i matki, oskarżających niepokornego syna (5M.21:18-21). Zwykłym środkiem poznania prawdy byli świadkowie. Zakon przy tym wymagał nie mniej niż dwóch lub trzech świadków (5M.19:15; Mt.18:16; 2Kor.13:1; 1Tm.5:19). Kto świadczył fałszywie, ten podlegał tej samej karze, jaka groziła winnemu (5M.19:18). Gdzie nie było świadków, na przykład przy kradzieży, wtedy decydowała o sprawie przysięga (2M.22:10-11; Hbr.6:16). Niekiedy z powodu braku dowodów i środków do odkrycia prawdy, rzucano losy (Joz.7:14; 1Sm.14:40). Los był uważany jako bezpośrednia Boża decyzja (Prz.16:33; 18:18). Środki przymuszające, tortury, uwięzienie - obce były zakonowi Mojżesza; to pojawiło się późno pod obcym panowaniem (porównaj Łk.12:58).

SCYTOWIE (łucznicy – Kol.3:11). Jako Scytów rozumiemy wszystkie pasterskie koczownicze plemiona, żyjące na północ od Kaspijskiego i Czarnego Morza, i rozsiane daleko na wschód od nich. O tej krainie w starożytności wiedziano bardzo mało. Scytowie należeli do potomków Jafeta. W historii tych plemion szczególnie zachowuje się jedna znacząca cecha: dążenie do najazdów ziem innych ludów. Być może było to skutkiem ich koczowniczego i rozbójniczego sposobu życia, lecz przy tym szczególnie przypominają się słowa z 1M.9:27: Niech da Bóg i Jafetowi przestrzeń szeroką i niech zamieszka w namiotach Sema.

SEBA. Starożytne słowo, którego znaczenie nie jest dokładnie określone. W Piśmie Świętym występuje ono w dwóch znaczeniach, jako imię człowieka i jako nazwa ludu.
  1. Seba (1M.10:7) - jeden z synów Kusza, pierworodny;
  2. Seba (Ezch.38:1; Iz.45:14) - kraj, miasto lub naród. W ostatnim znaczeniu to słowo spotyka się w mnogiej liczbie i tłumaczy się słowem Sabejczycy.

SEBAM też SIBMA (odpierający – 4M.32:3). Miasto w ziemi plemienia Rubena (Joz.13:19), na wschód od Jordanu.

SEBOIM (gazele). Nazwa miast i doliny:
  1. Seboim (5M.29:22; Oz.11:8) - nazwa miasta, którego do tej pory nie określono, w dolinie Jordanu. Prawdopodobnie było ono kananejskie (1M.10:19.) Król Seboim jest wymieniony razem z innymi czterema królami, którzy zostali pokonani (1M.14:2-8). Miasto zostało zniszczone razem z Sodomą i Gomorą, i jest wymieniane tylko w związku z tym wydarzeniem;
  2. Seboim (Neh.11:34) - miasto plemienia Beniamina, w którym zamieszkali Beniaminici po powrocie z niewoli babilońskiej;
  3. Seboim (1Sm.13:18 BT) - nazwa doliny.

SECHACHA (gęstwina – Joz.15:61). Miasto plemienia Judy na pustyni; bardzo prawdopodobne, że znajdowało się na południe lub południowy-wschód od Jerozolimy.

SEDAD (góra, zbocze doliny – 4M.34:8; Ezch.47:15). Miasto na północy Palestyny. Granice ziemi kananejskiej, która powinna była być we władaniu Izraelitów, były określone przez Mojżesza. Tak wyznaczywszy linie i punkty południowej i zachodniej granicy, Mojżesz kontynuuje: Wasza granica północna będzie taka: Wymierzycie ją sobie od Wielkiego Morza aż do góry Hor. Od góry Hor pociągniecie ją aż do miejsca, gdzie się idzie do Chamat, a krańce tej granicy sięgną do Sedad. Następnie granica będzie biec do Zifron... itd. W Ezch.47:15 nazywa się: Zedad.

SEDEKIASZ (Jahwe jest moją sprawiedliwością). Imię osób:
  1. Sedekiasz (1Krl.22:11) - syn Kenaany, fałszywy prorok w czasach Achaba, który przekonał Achaba, żeby wyruszył do Ramot Gileadzkiego i przepowiadał mu zwycięstwo nad Aramejczykami. Żeby przydać swemu proroctwu większe znaczenie, zrobił dla siebie żelazne rogi i powiedział królowi izraelskiemu: Nimi będziesz bódł Aramejczyków, dopóki ich zupełnie nie wytępisz. Rozdrażniony proroctwem Micheasza, który o skutkach wyprawy wypowiedział się zupełnie przeciwnie do tego, co przepowiadał Sedekiasz, Sedekiasz uderzył go w twarz. Micheasz zaś odpowiedział: Przekonasz się o tym w tym dniu, kiedy będziesz biegał z izby do izby, aby się ukryć (1Krl.22:25);
  2. Sedekiasz (2Krl.24:17-18) - ostatni król judzki. Jego własne imię to Mataniasz, lecz Nebukadnesar zmienił je na Sedekiasz. Rozpoczął swoje panowanie w 21 roku życia i panował przez 11 lat (2Krn.36:11). W Piśmie Świętym jest określony jako król zły i bezbożny, a lud w czasie jego panowania szczególnie wyróżniał się bezbożnością. Z tego powodu prorok Jeremiasz z nakazu Bożego groził Sedekiaszowi surowym sądem Bożym, co rzeczywiście wypełniło się w tragiczny sposób. Sedekiasz przyłączył się do ogólnego związku sąsiednich królestw i zawarł szczególne przymierze z królem egipskim. Wskutek czego babiloński król niezwłocznie skierował swoje woijsko do Judei i zdobył wszystkie umocnione miasta. W jedenastym roku jego panowania, dziewiątym dniu czwartego miesiąca Jerozolima została zdobyta po szesnastu miesiącach oblężenia. Król starał się uratować ucieczką w nocy, lecz wojsko babilońskie ścigało go i dosięgło na równinie jerychońskiej. Sedekiasz został pojmany i doprowadzony do Nebukadnesara, będącego wtedy w Rybli. Nebukadnesar kazał zabić na jego oczach wszystkie jego dzieci, a jego samego oślepić, zakuć w kajdany i jako jeńca zaprowadzić do Babilonu (2Krl.25:1-13; 2Krn.36:12-20). Godne szczególnej uwagi jest to, że w związku z Sedekiaszem prawie dokładnie wypełniły się dwa proroctwa. Prorok Jeremiasz (32:4) objawił mu, że ujrzy on krla babilońskiego i będzie z nim rozmawiać, i że Nebukadnesar odprowadzi go do Babilonu; Ezechiel (12:13) mówi o nim w imieniu Bożym, co następuje: I rozciągnę nad nim swoją sieć, i będzie schwytany w moje sidła, i każę go zaprowadzić do Babilonu, do kraju Chaldejczyków, lecz go nie zobaczy i tam umrze. Obie przepowiednie okazały się prawdziwe. Sedekiasz widział króla babilońskiego po wzięciu do niewoli, lecz król despota kazał go oślepić, i chociaż został odprowadzony jako jeniec do Babilonu i zmarł tam, to pozbawiony wzroku nie mógł go oglądać;
  3. Sedekiasz (1Krn.3:15) - syn Jozjasza;
  4. Sedekiasz (Neh.10:2) - jeden z namiestników w czasach Nehemiasza;
  5. Sedekiasz (Jr.29:21-22) - syn Maasejasza, jeden z fałszywych proroków w Babilonie, w czasach Sedekiasza króla judzkiego;
  6. Sedekiasz (Jr.36:12) - syn Chananiasza, jeden z książąt króla judzkiego Jojakima, którym prorok Micheasz treść zwoju Jeremiasza.

SEFANIASZ (Jahwe chroni). Imię osób:
  1. Sefaniasz (2Krl.25:18) - drugi kapłan z rzędu w świątyni, tzn. następny po arcykapłanie. Nebuzaradan, dowódca gwardii przybocznej Nebukadnesara, króla babilońskiego, po oblężeniu Jerozolimy, zdobył miasto; króla Sedekiasza i jego synów odprowadził do Nebukadnesara do Ribli, gdzie na oczach ojca zostali zabici synowie jego, sam zaś Sedekiasz został oślepiony i w pętach odprowadzony do Babilonu. Ten sam smutny los spotkał arcykapłana Serajasza i Sefaniasza, drugiego kapłana;
  2. Sefaniasz (1Krn.6:21) - przodek jednego ze śpiewaków zanim Salomon wybudował świątynię w Jerozolimie;
  3. Sefaniasz (Zach.6:10,14) - ojciec Jozjasza.

SEFAR (wybrzeże? – 1M.10:30). Miasto, jak się przypuszcza, na południu Arabii i może być tożsame z obecną miejscowością: Dhafar. Leżało ono w górach wschodnich i określało granicę Joktanitów.

SEFARAD (znaczenie nie jest znane). Nazwa spotykana tylko u proroka Abdiasza (20), gdzie czytamy: A wygnańcy z Jeruzalemu, którzy są w Sefaradzie, posiądą miasta Negebu. Żydzi tę krainę umiejscawiali w Hiszpanii, lecz bardziej prawdopodobne jest, że była ona w pobliżu Bosforu, jak na to wskazuje Hieronim. Cesarz Adrian wielu Żydów zesłał do tej krainy.

SEFARWAIM (2Krl.17:24 i inne). Miasto asyryjskie, którego mieszkańcy zostali przesiedleni do Samarii na miejsce Izraelitów uprowadzonych do niewoli, przez króla asyryjskiego Salmanasara.

SEFAT (wyglądanie – Sdz.1:17). Miasto kananejskie. Po śmierci Jozuego Juda i brat jego Symeon, w czasie wojny z Kananejczykami, między innymi, pobili Kananejczyków mieszkających w Sefat, obłożyli je klątwą, i nazwali to miasto Chorma.

SEFATA (strażnica – 2Krn.14:9). Dolina w pobliżu Mareszy. W tej dolinie król Asa odniósł zwycięstwo nad Zerachem, Kuszytą, który miał milion żołnierzy i trzysta wozów wojennych. Asa miał trzysta tysięcy wojska z Judy, zbrojnego w tarcze i dzidy, i dwieście osiemdziesiąt tysięcy dzielnych wojowników z Beniamina, zbrojnych w puklerze i łuki.

SEFO (strażnica – 1M.36:11,15; 1Krn.1:36). Syn Elifaza, wnuk Ezawa.

SEFON (ciemna kraina, północ – 4M.26:15). Syn Gada, syna patriarchy Jakuba. W 1M.46:16 nazywa się Sifion.

SEGUB (wywyższony). Imię osób:
  1. Segub (1Krl.16:34) - młodszy syn Chiela z Betelu, którego śmierć była skutkiem klątwy Jozuego, dotyczącej osoby, która odbuduje Jerycho;
  2. Segub (1Krn.2:21-22) - syn Chesrona i ojciec Jaira.

SEIR (włochaty, szorstki). Nazwa krainy i gór oraz imię osoby:
  1. Seir (1M.14:6) - góry, ciągnące się od południa Morza martwego na zachód do zatoki Morza Śródziemnego;
  2. Seir (1M.36:6) - nazwa krainy, do której udał się Ezaw. Edom i jego ziemia. Porażające są prorockie przepowiednie o losach tej ziemi i jej mieszkańców. Jeszcze Bileam przepowiadał: Edom stanie się jego dziedzictwem, Seir będzie dziedzictwem swoich wrogów (4M.24:18). W księdze proroka Izajasza Pan Sam mówi: Miecz Pana ocieka krwią, pokryty jest tłuszczem, krwią jagniąt i kozłów, tłuszczem nerek baranów, gdyż krwawą ofiarę urządza Pan w Bosra, wielką rzeź w ziemi edomskiej. I padną wraz z nimi bawoły i cielce z tucznymi wołami; ich ziemia będzie przesiąknięta krwią, a ich proch przesycony tłuszczem. Bo jest to dzień pomsty Pana, rok odwetu za spór z Syjonem. Toteż potoki Edomu zamienią się w smołę, a jego glina w siarkę, a jego ziemia stanie się smołą gorejącą (Iz.34:6-9). Prorok Ezechiel pisze: I obrócę górę Seir w straszliwe pustkowie, i wytępię z niej wszystkich, którzy chodzą tam i z powrotem. I napełnię jej góry pobitymi... W pustkowie wieczne obrócę cię, a twoje miasta nie będą zamieszkane; i poznacie, że Ja jestem Pan (Ezch.35);
  3. Seir (1M.36:20) - Choryta, tubylec w Edomie, zanim przybył tam Ezaw. Choryci zmieszali się z potomkami Ezawa i powstał w ten sposób jeden lud.

SEIRA (kosmaty, włochaty – Sdz.3:26). Miejscowość nigdzie więcej nie wymieniona. Kiedy Ehud zabił Eglona, króla Moabu, to uciekł do Seira na pogórzu efraimskim.

SEK (zwierciadło – 1Sm.19:22). To miejsce wymienia się w związku z prześladowaniem Dawida przez Saula tylko raz w 1Sm.19:22. Wreszcie i on sam (Saul) udał się do Ramy, a przyszedłszy do wielkiej studni, która jest przy Sek... Z tego można założyć, że Sek było znanym miejscem w Ramie lub blisko niej.

SEKUNDUS (drugi, albo szczęśliwy – Dz.20:4). Towarzyszył apostołowi Pawłowi w jednej podróży apostoła. Więcej o nim nic nie wiadomo.

SELA (skała, kamień). Nazwy miast:
  1. Sela (Sdz.1:36; 2Krl.14:7; Iz.16:1) - główne miasto Idumei. Nazwa tego miasta w różnych językach, w których ona występuje, oznacza skała. Po hebrajsku nazywa się ono Sela, po grecku - Petra, po arabsku - Chagar. Było to jedno ze znakomitszych miast starożytnego świata. Leżało w pobliżu zbocza góry Hor, trzy dni drogi od Jerycha, i w takiej samej odległości od góry Synaj. Ze wszstkich jego stron wznosiły się skaliste góry i całe domy były wyciosane w skale. O tym mieście pierwszy raz mówi się w Sdz.1:36. Amasjasz oblegał to miasto, zdobył (2Krl.14:7) i nazwał je Jokteel. W proroctwie o Moabitach jest wzmianka o Seli lub Petrze. Pycha twojego serca zwiodła cię - mówi o Edomie i Seli prorok Abdiasz (w.3) - który mieszkasz w rozpadlinach skalnych, swoją siedzibę umieściłeś wysoko, myśląc w swoim sercu: Kto mnie sprowadzi na ziemię? Po Idumejczykach między mieszkańcami Petry szczególnie znani byli Nebajoci, uważani za potomków Nebajota, syna Ismaela (1M.25:13). Sela lub Petra była też ich głównym miastem. Pod nazwą Petra miasto wymieniane jest przez Józefa Flawiusza i innych pisarzy. Pod władzą Rzymian Petra lub Sela została rozbudowana; później stale chyliło się ku upadkowi i obecnie jest pustynią z ruinami. Tędy szły karawany ze wszystkich stron świata, a handel Petry różnymi drogami rozprzestrzeniał się na Egipt, Palestynę, Syrię. Jeżeli Arabia była centrum tego handlu, to Petra była w niej tym punktem, do którego ciągle zdążali Arabowie ze wszystkich trzech stron swego obszernego półwyspu;
  2. Sela (Joz.18:28; 2Sm.21:14) - miasto w ziemi plemienia Beniamina. W tym mieście Dawid pochował w grobie Kisza, ojca Saula, kości Saula i Jonatana, syna jego, oraz kości siedmiu synów jego. W Joz.18:28 BT to miasto nazywa się Sela-Haelef, a w 2Sm.21:14 BT Selam.

SELA HAMMALEKOT (skała rozstania, rozłączeń – 1Sm.23:28 BG). Nazwa nadana schronieniu, w którym ukrywał się Dawid przed Saulem na pustyni Maon. Znajdowało się ono prawdopodobnie na południu lub południowym-wschodzie od Hebronu, przy czym dokładne jego położenie nie jest znane.

SELACH (źródło wody – Neh.3:15 BG). Zbiornik wody w Jerozolimie, w pobliżu królewskiego ogrodu i dość niedaleko od Sadzawki Syloe.

SELED (radowanie się, zachwyt – 1Krn.2:30). Bezdzietny syn Nadaba, potomek Jerachmeela.

SELEK (rozłupanie, szpara – 2Sm.23:37). Ammonita, jeden z dzielnych rycerzy Dawida.

SELEMIASZ (przyjaciel Jahwe). Imię osób:
  1. Selemiasz (Jr.36:14) - syn Kusziego i ojciec Netaniasza;
  2. Selemiasz (Jr.36:26) - syn Abdeela, jedna z osób, którym Jojakim nakazał pochwycić Jeremiasza i Barucha po spaleniu proroczego zwoju;
  3. Selemiasz (Jr.37:3) - ojciec Jehuchala, którego król Sedekiasz posłał do Jeremiasza.

SELEUCJA (Dz.13:4). Nadmorskie miasto Antiochii na brzegu Morza Śródziemnego. To miasto założył Seleukos I, 300 lat przed Chrystusem. Tutaj zatrzymał się apostoł Paweł z Barnabą w czasie pierwszej swojej podróży misyjnej, przybywając z Antiochii i odpływając na Cypr. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa miasto było siedzibą biskupa.

SELOFCHAD (cienia trzeba się bać – 4M.24:33). Syn Chefera, z plemienia Manassesa. On sam zmarł na pustyni, nie pozostawiwszy po sobie spadkobierców płci męskiej. Jego pięć córek przedstwiło przed Mojżeszem swoje prawa do dziedzictwa wśród Izraelitów. Mojżesz pytał się Pana i Pan oznajmił mu, że prośba córek Selofchada jest sprawiedliwa. Wskutek tego dano im dział wśród braci ich ojca. Postanowiono też, żeby w przypadku wyjścia ich za mąż za kogoś z innego plemienia, dział ich nie przechodził do innego plemienia, lecz pozostawał w plemieniu ich ojca. Jak tedy rozkazał Pan Mojżeszowi, tak postąpiły córki Selofchada, i Machla, Tirsa, Chogla, Milka i Noa, córki Selofchada, wyszły za mąż za synów swoich stryjów (4M.36:10-11).

SELSACH (osłona przed słońcem – 1Sm.10:2). Miasto plemienia Beniamina. Samuel, namaściwszy Saula na króla, na znak tego, że to namaszczenie jest dokonane przez Pana, wyprawił Saula do Selsach, gdzie spotkał on dwóch ludzi w pobliżu grobu Racheli, a oni powiedzieli mu, że owce, których szukał Saul, znalazły się i że teraz jego ojciec niepokoi się z powodu samego Saula.

SEM (imię, nazwa – 1M.6:10). Najstarszy syn Noego, zapoczątkował liczne potomstwo. Sem ze swoją żoną i pozostałą rodziną uratował się razem z Noem w arce od potopu i żył 500 lat po urodzeniu się Arpachszada. Jego synami byli: Elam, Assur, Arpachszad, Lud i Aram. Szacunek, jaki okazali ojcu Sem i Jafet, przyniósł im szczególne błogosławieństwo, a Cham, za brak szacunku do ojca, został przeklęty. Niech będzie przeklęty Kanaan, niech będzie najniższym sługą braci swoich! Potem rzekł: Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Sema, a Kanaan niech będzie sługą jego! Niech da Bóg i Jafetowi przestrzeń szeroką i niech zamieszka w namiotach Sema, a Kanaan niech będzie sługą ich! (1M.9:25-27). Jako protoplasta semickich ludów, Sem zajmuje bardzo ważne miejsce w światowej historii. Sem przeżył 600 lat i jeśli chronologiczny zarys wydarzeń jest wierny, to żył w czasach narodzenia Izaaka. Miał on pięciu synów, którzy zasiedlili najpiękniejsze krainy Wschodu, a języki tych ludów do tej pory jeszcze nazywają się językami semickimi.

SEMACHIASZ (Bóg jest podporą – 1Krn.26:7). Jeden z synów Szemajasza, pierworodnego Obeda Edomczyka, odźwierny w świątyni.

SEMAJASZ (silny, mocny). Imię osób:
  1. Semajasz (2Krn.35:9) - z naczelników lewickich w czasach króla Jozjasza. Podczas święta Paschy dobrowolnie darowali Lewitom na ofiary paschalne pięć tysięcy baranów i pięćset wołów;
  2. Semajasz (Jr.26:20) - z Kiriat-Jearim, ojciec proroka Uriasza, współczesnego z prorokiem Jeremiaszem, prorokował to samo, co Jeremiasz;
  3. Semajasz (Jr.29:24,31-32) - z Nechlamu, jeden z fałszywych proroków w czasach Jeremiasza;
  4. Semajasz (Jr.36:12) - ojciec Delajasza, jednego z książąt w czasach proroka Jeremiasza.

SEMARAIM (poświadczenia). Nazwa miasta i góry:
  1. Semaraim (Joz.18:22) - miasto w ziemi plemienia Beniamina, między Bet-Araba i Betel;
  2. Semaraim (2Krn.13:4) - nazwa góry na pogórzu efraimskim, z której Abiasz, król judzki, z przyczyny wojny z Jeroboamem, królem izraelskim, przekonywał Izraelitów, aby nie powstawali przeciwko domowi Dawida i Bogu Izraela. lecz Izraelici nie posłuchali go i wskutek tego w bitwie z Judą stracili pięćset tysięcy wojowników i parę miast.

SEMARYCI (1M.10:18; 1Krn.1:16). Potomkowie Kanaana, lud kananejski, zamieszkujący na północy Palestyny.

SEMEJ (sławny, znany – Łk.3:26). Osoba wymieniona w rodowodzie Pana Jezusa Chrystusa, w Ewangelii według Łukasza, syn Josecha.

SEN (ząb, stąd - ostry, zębaty kamień, skała – 1Sm.7:12 BG). W powyższym wersecie czytamy: Tedy wziął Samuel kamień jeden, i postawił go między Masfa a między Sen, i nazwał imię jego Ebenezer (kamień pomocy). Nie mamy żadnych dalszych wiadomości odnośnie Sen, które prawdopodobnie było ostra skałą lub miejscem leżącym na skale.

SENAA (ciernisty? – Ezd.2:35). Być może jest to imię protoplasty jednej rodziny, członkowie której powrócili z niewoli, lecz może to być nazwa miasta, znajdującego się w ziemi plemienia Judy.

SENAN (stado – Joz.15:37). Z nizinnych miast plemienia Judy.

SENIR (pancerz – 5M.3:9). Tak Amorejczycy nazywali górę Hermon, a Sydończycy - Syrion. Ezechiel (27:5) mówi o górze Senir jako o miejscu, z którego mieszkańcy Tyru pozyskiwali cyprysowe drzewo, wykorzystywane przez nich do budowy statków.

SENNE (urwisko, skała – 1Sm.14:4). Nazwa jednej z dwóch ostrych skał między Michmas i Gebą. Dokładne jej położenie nie jest znane, lecz powinna była znajdować się niedaleko na południe od od Michmas. Patrz Boses.

SEORIM (jęczmień – 1Krn.24:8). Naczelnik czwartej zmiany, spośród 24 grup, na które Dawid podzielił kapłanów, z potomków rodów Eleazara i Itamara, synów Aarona.

SER (1Sm.17:18). Wyrabiany z mleka, był powszechnym pożywieniem Izraelitów. W pasterskim kraju, jaką była Palestyna, wyrób sera był powszechnym i stałym zajęciem. Dziesięć kawałków sera, które posłał Isaj pułkownikowi wojska Saula, oczywiście były razem z innymi darami dość cenne dla niego.

SER (ciasnota – Joz.19:35). Warowne miasto w ziemi plemienia Naftaliego.

SERACH (1M.46:17). Córka Aszera i wnuczka patriarchy Jakuba oraz Zylpy, służącej Lei. W 4M.26:46 nazywa się Sarach.

SERAFY (znaczenie tego słowa według jednych: płonący, a według innych: wywyższony, szlachetny). Są wśród niebiańskiej hierarchii, będące przy Bogu, wspomniane przez proroka Izajasza w związku z jego widzeniem (Iz.6:2,6). W widzeniu proroka Izajasza serafy otaczają tron Pana; mają ludzką postać, lecz przy tym każdy z nich ma sześć skrzydeł: Dwoma zakrywają swoją twarz, dwoma - nogi, i na dwóch latały; ciągle wołały jeden do drugiego: Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów! Pełna jest wszystka ziemia chwały jego. Od dźwięku ich głosu trzęsły się progi w posadach, a przybytek napełniał się dymem. Serafy nie są tylko prostymi duchami, lecz najwyższymi duchowymi istotami, będącymi blisko Boga.

SERAJA (wojownik, wódz Jahwe – 2Sm.8:17). Pisarz przy królu Dawidzie.

SERAJASZ (wódz Jahwe). Imię osób:
  1. Serajasz (2Krl.25:18) - główny kapłan, którego wraz z innymi dowódca gwardii przybocznej Nebuzaradan zabrał do Ribli do króla babilońskiego, gdzie zostali wszyscy zabici;
  2. Serajasz (2Krl.25:23) - syn Tanchumeta, który udał się wraz z innymi do naczelnika Gedaliasza;
  3. Serajasz (1Krn.4:13) - syn Kenaza, potomek Judy;
  4. Serajasz (1Krn.4:35) - ojciec Joszibiasza, dziadek Jehu, potomek Symeona;
  5. Serajasz (1Krn.5:40) - ojciec Jehosadaka;
  6. Serajasz (Ezd.2:2) - przybył z Zerubabelem do Jerozolimy z niewoli babilońskiej;
  7. Serajasz (Ezd.7:1) - ojciec Ezdrasza;
  8. Serajasz (Neh.11:11) - syn Chilkiasza, kapłan w czasch Nehemiasza;
  9. Serajasz (Neh.12:12) - protoplasta rodu kapłańskiego, którego głową w czasach Jojakima był Merajasz;
  10. Serajasz (Jr.36:26) - syn Azriela, otrzymał rozkaz króla, aby razem z innymi pochwycić Jeremiasza i pisarza Barucha;
  11. Serajasz (Jr.51:59) - syn Neriasza, któremu prorok Jeremiasz zlecił słowo.

SERCE (Dz.16:14). Siedlisko miłości, pragnień i upodobań ludzkich. Dlatego, na ile serce może być siedliskiem miłości do Boga i skłaniać człowieka do wykonywania przykazań Bożych - sercem wierzy się ku usprawiedliwieniu - mówi apostoł Paweł (Rzm.10:10), to w stanie deprawacji będzie źródłem nieczystości. Albowiem z wnętrza, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli - mówi Zbawiciel - wszeteczeństwa, kradzieże, morderstwa, cudzołóstwo, chciwość, złość, podstęp, lubieżność, zawiść, bluźnierstwo, pycha, głupota (Mk.7:21-22). Podstępne jest serce, bardziej niż wszystko inne, i zepsute, któż może je poznać? - mówi prorok (Jr.17:9). W odpowiedzi na to pytanie sam Bóg odpowiada: Ja, Pan, zgłębiam serce, wystawiam na próbę nerki, aby oddać każdemu według jego postępowania, według owocu jego uczynków (w.10).

SERED (strach – 1M.46:14; 4M.26:26). Z synów Zebulona, syna Jakuba i Lei. Od niego wywodzi się rodzina Seredytów.

SEREDA (ochłodzenie, odświeżenie – 1Krl.11:26; 2Krn.4:17). Miasto w pobliżu Sukkot. Z tego miasta pochodził Jeroboam, który zbuntował się przeciwko Salomonowi i był później królem izraelskim. Między Sereda i Sukkot, w dolinie nadjordańskiej, Salomon wykorzystywał glinę do odlewów przyborów świątynnych ze spiżu. W 1Krl.7:46 to miasto nazywa się: Sartan.

SERERA (Sdz.7:22). Miasto w pobliżu Bet-Szytta. W kierunku Serery uciekali Midiańczycy, pokonani przez Gedeona.

SERET (światło, jasność – 1Krn.4:7). Syn Aszchura i Chelei, z potomstwa Judy, syna patriarchy Jakuba.

SERGIUSZ PAWEŁ (Dz.13:7). Prokonsul Cypru, przekonany przez apostoła Pawła do wiary w Chrystusa. Tak jak rzymscy Patrycjusze, ulegał on wpływowi tych magów i fałszywych proroków, którzy wykorzystując powszechne oczekiwanie na Zbawiciela świata, przedstawiali siebie jako wielkie i ważne osoby. Elymas, jeden z nich, wystąpił przeciwko apostołowi Pawłowi i za to został dotknięty ślepotą. Sergiusz Paweł widząc to uwierzył w Chrystusa.

SERI (moje dzieło – 1Krn.25:3). Z synów śpiewaka Jedutuna, w czasach króla Dawida. Śpiewacy w czasach Dawida dzielili się na 24 grupy, według liczby synów Asafa, Jedutuna i Hemana. W każdej grupie było 12 osób, a wszystkich śpiewaków było 288 osób (w.7). Na Seriego padł czwarty los w kolejności służby w świątyni.

SEROR (pęk, wiązka – 1Sm.9:1). Syn Bechorata, ojciec Abiela, z przodków króla Saula.

SERUA (trędowata – 1Krl.11:26). Matka Jeroboama, syna Nebata, Efraimitka, z Seredy; jej syn stał się pierwszym królem izraelskim.

SERUG (latorośl winna – 1M.11:20,23; Łk.3:35). Syn Reua i ojciec Nachora, jeden ze starotestamentowych patriarchów po potopie, który żył 330 lat. Jest on wymieniony w rodowodzie Pana Jezusa Chrystusa w Ewangelii według Łukasza.

SET (podstawa, utwierdzenie – 1M.4:25; 5:3; Łk.3:38). Trzeci syn Adama. Urodził się, kiedy Adam miał 130 lat; był przodkiem Enosza, Metuszelacha i Noego oraz, prawdopodobnie, synów bożych, o których mówi się w 1M.6:4. Żył 912 lat. Wymieniony jest w rodowodzie Pana Jezusa Chrystusa (Łk.3:38).

SETNIK (Mt.8:5). Nazwa dowódcy w rzymskim wojsku, mającego pod swoim dowództwem sotnię, czyli stu żołnierzy. 60 sotni tworzyło legion. Niektórzy setnicy, wymienieni w Nowym Testamencie, wyróżniali się swoją pobożnością. O jednym z nich ewangelista Łukasz wydał świadectwo w taki sposób: Miłuje bowiem lud nasz (setni z Kafarnaum)i sam zbudował nam synagogę (7:5).O innym z nich ewangelista Marek, przy opisie cierpień krzyżowych Pana Jezusa, mówi w następujących słowach: A widząc to setnik, który stał naprzeciwko niego, że tak oddał ducha, rzekł: Zaprawdę, ten człowiek był Synem Bożym (15:39). Pierwsze owoce chrześcijańskiego Kościoła były w rzymskim wojsku. Apostoł Piotr został posłany do setnika Korneliusza, aby głosić mu ewangelię. Według świadectwa Pisma Świętego ten setnik był pobożny i bogobojny wraz z całym domem swoim, dający hojne jałmużny ludowi i nieustannie modlący się do Boga (Dz.10;2).

SĘDZIOWIE IZRAELA (Dz.13:20). Kiedy po śmierci Jozuego i arcykapłana Eleazara umarli też starsi, będący świadkami wielkich dzieł Bożych, i powstało nowe pokolenie, wtedy synowie Izraela lekceważyli nakaz Boży. Oni nie tylko nie wytępili pozostających wśród nich Kananejczyków, lecz jeszcze zbliżyli się do nich, przejęli ich złe obyczaje, żenili się z ich córkami a swoje córki wydawali za ich synów, i uczestniczyli w kulcie przed filistyńskimi bałwanami - Baalem i Astartą. Bóg rozgniewał się na nich za to i wydał ich w ręce tych samych Kananejczyków, u których szukali pokoju i przyjaźni. Kiedy Kananejczycy stali się ich wrogami, Izraelowi było bardzo ciężko: majątek ich rozgrabiali a z nich samych czynili niewolników. Lecz za każdym razem, kiedy Izrael odrzucał bezbożność i złe czyny, i zwracał się do Boga o pomoc, Bóg wzbudzał im mężów mocnych w wierze i pełnych ufności do Boga, którzy wybawiali ich od obcych i jako sędziowie kierowali ludem w imieniu oraz według woli Pana. I wytępił siedem narodów w ziemi kananejskiej, i dał im ziemię ich w dziedzictwo na około czterysta pięćdziesiąt lat - mówi autor Dziejów Apostolskich. A potem dał im (Pan) sędziów, aż do proroka Samuela (Dz.13:19-20). Wszystkich sędziów było czternastu. Oto oni:
    Otniel.
    Ehud.
    Szamgar.
    Debora.
    Gedeon.
    Abimelech.
    Tola.
    Jair.
    Jefta.
    Ibsan.
    Elon.
    Abdon.
    Samson.
    Heli - będący też arcykapłanem.
    I w końcu prorok Samuel.
O każdym patrz pod odpowiednim hasłem. Historia Sędziów, prócz Heliego i Samuela, zawarta jest w księdze Sędziów.

SĘP (5M.14:13). Z ptaków drapieżnych, według zakonu Mojżeszowego nieczysty. Sępy zlatywały się na polach bitew, karmiąc się trupami i padliną. Ostry wzrok sępa daje mu możliwość zobaczenia zdobyczy z wielkiej odległości.

SIAHA (zgromadzenie – Ezd.2:44). Osoba, której potomkowie, ze sług świątynnych, powrócili z niewoli z Zerubabelem. W Neh.7:47 nazywa się Sia.

SIANO. (Iz.5:24 BT i inne). Skoszona i wysuszona trawa. U starożytnych Izraelitów nie tylko świeża, rosnąca trawa była pożywieniem dla bydła, lecz używali w tym celu też siano. Siano użyte jest często w Piśmie Świętym jako przenośnia. Jest ono często obrazem słabości i niemocy człowieka, rozpadu i nicości wszystkiego, co ziemskie: chwały, szczęścia, bogactwa itd. Poczniecie siano - mówi o Żydach prorok Izajasz - zrodzicie słomę, me tchnienie jak ogień was pożre (Iz.33:11 BT). Dni człowieka są jak trawa - mówi psalmista - Tak kwitnie jak kwiat polny (Ps.103:15).

SIARKA (1M.19:24). Znany minerał, łatwo zajmujący się ogniem, wydający duszący zapach. Wiemy, że miasta Sodoma i Gomora zostały zniszczone przez deszcz siarki i ognia. Nie ma w tym nic nieprawdopodobnego, jeśli nawet założymy, że działały tutaj jedynie naturalne siły. Gleba w tej okolicy jest taka, że każda silniejsza erupcja może wypełnić atmosferę łatwo palną substancją. Smoła i siarka spotykane są w dużych ilościach na brzegach Morza Martwego. Słowo siarka często użyte jest w przenośni (Job.18:15; Iz.34:9). W ostatnim wersecie czyni się wyraźną aluzję do tragicznej zguby, która dosięgła bezbożne miasta. W ogóle, w Piśmie Świętym słowo siarka używa się tam, gdzie mowa jest o karze Bożej dla grzeszników, poczynając od mieszkańców Sodomy i Gomory, a kończąc na wiecznych mękach grzeszników w jeziorze ognistym. I jeżeli ktoś nie był zapisany w księdze żywota, został wrzucony do jeziora ognistego (Ob.20:15).

SIBIA (gazela – 2Krl.12:2; 2Krn.24:1). Matka króla Joasza, który panował w Jerozolimie czterdzieści lat. Sibia pochodziła z Beer-Szeby.

SIBIASZ (gazela – 1Krn.8:9). Z synów Szacharaima i Chodeszy, w ziemi moabskiej.

SICHA (gorący, suchy). Imię osób:
  1. Sicha (Ezd.2:43) - ze sług świątynnych, jego potomkowie powrócili z niewoli babilonskiej z Zerubabelem;
  2. Sicha (Neh.11:21) - jeden z dwóch przełożonych nad niewolnikami świątynnymi, mieszkającymi na górze Ofel.

SIDDIM (pola – Joz.19:35). Warowne miasto w ziemi plemienia Naftaliego.

SIEĆ (Prz.1:17). Sieci używano w starożytności, jak i obecnie, nie tylko do łowienia ryb, lecz i do łapania ptaków. Są różne hebrajskie słowa do określenia tych lub innych sieci. Przenośne użycie tego słowa wystarczająco widoczne jest i wyraża ono siłę oraz podstępność (Kzn.Sal.7:26).

SIEDEMDZIESIĄT TYGODNI (Dn.9:24-27). Ten termin spotyka się tylko w powyższym wersecie, w proroctwie zawierającym przepowiednię o całym szeregu wydarzeń. Prorok Daniel, 490 lat przed Chrystusem, przepowiedział przyjście Zbawiciela, Jego śmierć krzyżową i późniejsze zburzenie Jerozolimy oraz koniec starotestamentowych ofiar. Siedemdziesiąt tygodni (tj. 490 lat) wyznaczono twojemu ludowi i twojemu miastu świętemu, aż dopełni się zbrodnia, przypieczętowany będzie grzech i zmazana wina, i przywrócona będzie wieczna sprawiedliwość, i potwierdzi się, widzenie i prorok i Najświętsze będzie namaszczone (Dn.9:24). Początkiem liczenia tych 490 lat, według proroka (w.25), jest wydanie edyktu o odbudowie Jerozolimy przez Artakserksesa w 20 roku swego panowania, 453 lat przed Chrystusem (Neh.2:1:17). Od czasu wydania tego edyktu do czasu Chrystusa - Pomazańca-Księcia, tzn. do ukazania się Chrystusa ludowi lub Jego chrztu przez Jana, musi minąć 69 tygodni, czyli 483 lata. Ostatni tydzień, określony przez proroka, przeznaczony jest na utwierdzenie Nowego Przymierza, tzn. na służbę Mesjasza i utwierdzenie jego Kościoła na ziemi. W połowie tego tygodnia Mesjasz zostanie skazany na śmierć i z jego śmiercią skończy się składanie ofiar w świątyni, a później, po upływie 70 tygodni przyjdzie obcy i potężny lud (Rzymianie), a miasto i miejsce najświętsze zostaną zburzone. Groźne wydarzenia, jak to wszystkim wiadomo, dokładnie i już dawno wykonały się. Dwa tysiące lat temu cesarz Tytus z rzymskim wojskiem zburzył Jerozolimę i świątynię do fundamentów, niszcząc żydowskie królestwo. Patrz Daniel 1).


Starożytne wschodnie siedzenia
SIEDZENIA. Wschodnie ludy zwykle w domach siadały na plecionkach lub dywanikach, którymi były pokryte podłogi. W domach bogatych osób na podłogach bywały poduszki z wełną, a w szczególnych przypadkach stała szeroka, ale niska sofa, albo dywan, na którym umieszczano poduszki i bogate ozdoby. Na tych dywanach, tak samo i na podłodze, siedziano ze złożonymi pod siebie nogami. Starożytni Żydzi tak samo siedzieli na podłodze. Po niewoli bogate osoby przyswoiły sobie zwyczaj siadania na poduszkach. Później ten zwyczaj przyswoili sobie Grecy i Rzymianie. Prorok Amos potępia upadek Izraela i grozi za to sądem Bożym: Wylegają się na łożach z kości słoniowej i rozciągają się na swoich dywanach... Przeto teraz pójdą na wygnanie na czele wygnańców i ustanie ucztowanie hulaków (Am.6:4,7). Te łoża z kości słoniowej spełniały rolę dywanów.

SIEKIERA (Mt.3:10). Domowe, gospodarskie narzędzie do rąbania drzew, drew itp., o którym nierzadko mówi się w Piśmie Świętym. Siekiera bardzo często używana była jako broń podczas wojny. Zdanie: A już i siekiera do korzenia drzew jest przyłożona (Mt.3:10) - zawiera w sobie tę myśl, że zniszczenie i zguba żydowskiego ludu w czasach służby ziemskiej Jezusa Chrystusa już przybliżyły się i że groźny sąd Boży wkrótce miał dokonać się nad Żydami.

SIFMOT (wąsy – 1Sm.30:28). Z południowych miast plemienia Judy. Tutaj i do innych miast Dawid wysyłał z Syklag część łupu, zdobytego na Amalekitach.

SIKLAG (pustynia zniszczenia – Joz.15:31; 19:5; 1Krn.4:30). Miasto w ziemi plemienia Symeona. W innych miejscach Pisma nazywa się ono: Syklag.

SILLETAJ (cienisty). Imię osób:
  1. Silletaj (1Krn.8:20) - syn Szimejego, z naczelników rodów mieszkających w Jerozolimie;
  2. Silletaj (1Krn.12:21) - z plemienia Manassesa, dowódca nad tysiącami, który przeszedł do Dawida w Syklag.

SIN (błoto, błotniste miejsce – Ezch.30:15). Miasto, nazwane twierdzą Egiptu z powodu swej warowności.

SIOR (małość – Joz.15:54). Jedno z miast w górach plemienia Judy.

SIRION (równina – 1Krn.5:16). Kraina na wschód od Jordanu.

SIS (błyskawica, klejnot – 2Krn.20:16). Nazwa stoku przed pustynią Jeruel, prawdopodobnie od zachodniej strony Morza Martwego, między En-Gedi i Tekoa, na granicy Judei i Edomu. Tutaj Jehoszafat odniósł zwycięstwo bez bitwy nad Moabitami i Ammonitami (2Krn.20:1:29).

SISERA (szereg bojowy – Ezd.2:53; Neh.7:55). Ze sług świątynnych, jego potomkowie wrócili z niewoli babilońskiej.

SISMAJ (ciemny – 1Krn.2:40). Ojciec Szalluma, potomek Szeszana.

SITOWIE (Jon.2:6). Roślinność porastająca brzegi Morza Śródziemnego. Morze Czerwone otrzymało swoją nazwę od rosnącego w nim sitowia, nadającego mu czerwono-zielony kolor. Inny rodzaj sitowia porasta brzegi Nilu, w którym kiedyś został ukryty przez swoją matkę Mojżesz, w koszu z trzciny (2M.2:3,5). Sitowie wiło się koło mojej głowy – mówi prorok Jonasz w swojej modlitwie do Boga z wnętrza ryby (Jon.2:6). Rodzajów sitowia jest dużo. Jedne są małej wielkości, inne zaś osiągają olbrzymich rozmiarów.

SITRI (Pan broni – 2M.6:22). Syn Uzziela, z potomstwa Lewiego, syna Jakuba.

SIWAN (Est.8:9 – prawdopodobnie starożytne perskie słowo, odnoszące się do jakiegoś pogańskiego bóstwa). Nazwa trzeciego miesiąca hebrajskiego roku. Został on przyjęty przez Żydów po babilońskiej niewoli. Patrz Rok.

SKAŁA OREBA (skała kruka – Sdz.7:25; Iz.10:26). Miejsce, gdzie Gedeon zabił Oreba, po zwycięstwie nad Midianitami. Znajdowała się ona na zachodnim brzegu Jordanu, lecz dokładnie nie można określić tego miejsca obecnie.


Skorpion
SKORPION (5M.8:15; łk.10:19; Ob.9:3,5,10). Jadowite zwierzę, zyjące w Afryce, Indii i innych miejscach. Jest podobny do raka, którego Arabowie nazywają morskim skorpionem. Użądlenie skorpiona skutkuje męczącym bólem (Ob.9:3-6) i kończy się często śmiercią w strasznych męczarniach. Ukrywa się w rozwalinach, w chłodnych i zacienionych miejscach, w szczelinach, pod kamieniami, a kiedy skręca się w kłębek, to podobny jest do jajka. W tym można ujrzeć wyjaśnienie słów Ewangelii, Łk.11:12. Mojżesz mówi, że Izrael przechodził przez tę wielką i straszną pustynię, gdzie były węże jadowite i skorpiony... (5M.8:15). W Piśmie Świętym słowo: skorpiony, używa się w znaczeniu przenośnym do określenia niegodziwych ludzi, którzy jak skorpiony żądlą ludzi bogobojnych (Ezch.2:6). Zbawiciel powiedział do swoich uczniów: Oto dałem wam moc, abyście deptali po wężach i skorpionach (Łk.10:19), w tym samym przenośnym znaczeniu. Pod słowem: skorpion, rozumie się też narzędzie kary, podobne do naszego bicza, lecz z wieloma węzłami i małymi kamieniami na końcu, którego każde uderzenie po plecach powodowało niesamowity ból (1Krl.12:11).

SKÓRA (2M.26:14; Job.2:4; Mt.3:4). Skóra i wyroby z niej były często używane przez Izraelitów. Ze skóry wytwarzano odzież, sandały, pasy. Później ze skór wyrabiano pergamin, na którym pisano. Szczególnie dobrze obrabiano skórę w starożytnym Egipcie. Od Egipcjan prawdopodobnie przejęli tę sztukę też Izraelici.

SŁOMA (1M.24:25). Słomę używano jako ściółkę dla zwierząt; prócz tego, w Egipcie używano jej do wyrobu cegieł (2M.5:7,18), mieszając ją z gliną. Z powodu niedoboru słomy cegły szybko łamały się.

SŁOŃCE (1M.1:16; 15:12 i inne). Hebrajska nazwa słońca brzmi szemes i jest nierzadko spotykana we własnych nazwach miast, jak na przykład: Bet-Szemesz, Ir-Szemesz i inne. Wielkie znaczenie i ważność tego niebieskiego źródła światła wystarczająco wyjaśniają nam przyczyny, dlaczego ono tak często występuje w Piśmie Świętym. Wiele z tych wzmianek jest całkowicie zrozumiałych i nie wymaga szczególnych wyjaśnień, lecz możemy powiedzieć parę słów odnośnie pogańskiego stosunku do słońca, o którym nierzadko mówi się na stronicach Biblii. Jak się wydaje, czczenie słońca było jednym z wcześniejszych rodzajów pogaństwa (Job.31:26-27). Z biegiem czasu ono rozprzestrzeniało się bardziej, a słońce otrzymało parę różnych nazw i zaczęło uosabiać się w różnych symbolach i obrazach. Egipcjanie wypracowali szczególny system czczenia słońca. Filistyński Baal był uosobieniem słońca. Babilończycy, Chaldejczycy i większa część narodów Azji oddawali się kultowi słońca, pod tą lub inną nazwą. Od nich przyjęli to Grecy i Rzymianie, i stąd rozprzestrzenił się ten kult w większej części ówczesnej Europy.

Kult słońca był jedną z tych form pogaństwa, w którą wpadali Izraelici. Oto dlaczego w Biblii spotykamy takie zdania: ...konie, które królowie judzcy postawili na cześć boga słońca (2Krl.23:11); ...palili kadzidło dla Baala, dla słońca... (w.5) i inne. Czczenie słońca było zabronione w Pięcioksięgu Mojżesza (5M.4:19; 17:3). Kult słońca był szczególnie rozprzestrzeniony między niektórymi arabskimi plemionami. Symboliczne znaczenie słońca w Piśmie Świętym jest bardzo rozmaite:
  1. Zachód i zaćmienie słońca oznacza gniew Boży i Jego sprawiedliwą karę, także prześladowanie, ból i cierpienia (Mt.27:45); jego światło i jasność oznacza szczęśliwy stan (Iz.30:26). Sam Pan jako źródło wszelkiego światła, dobra i błogosławieństwa, w przenośni nazywa się w Piśmie Świętym słońcem (Ps.84:12). On prześwietla człowieka, oczyszcza, umacnia, ożywia, ogrzewa i czyni zdolnym oraz gotowym do wszelkiego dobrego dzieła. Z wielu miejsc Pisma Świętego widać, że zachód i zaćmienie słońca jest obrazem nieszczęścia dla ludzi i dla całych narodów (Jr.15:9; Mich.3:6; Iz.5:30; 13:10; Ezch.32:7-8; Amos.8:9);
  2. Wszystko czyniące jasnym i jawnym światło słońca jest symbolem jawności, otwarcia i sprawiedliwej kary (4M.25:4; 2Sm.12:11-12);
  3. Niezmienny porządek, w którym słońce całe tysiąclecia dokonuje swój dzienny i roczny ruch, jest zadatkiem i obrazem niezmienności Bożego przymierza i postanowień (Jr.31:35-36; Ps.72:5,17; 89:36-37);
  4. W szczególności słońce jest obrazem Słowa Bożego. Jak ono w królestwie przyrody rozprzestrzenia światło i ciepło, życie i urodzajność, tak samo czyni Słowo Boże w królestwie duchowym i moralnym (Ps.19:2-7). I jeśli niebo i ziemia ze swoimi gwiazdami kiedyś przeminą, to Słowo Boże nigdy nie przeminie (Łk.21:23, porównaj 1P.1:25);
  5. Którzy noszą Słowo Boże, mają słońce za swój symbol. Prawdziwy Kościół w Objawieniu Jana jest obleczony w słońce (Ob.12:1). Sprawiedliwi, odrodzeni przez Słowo Boże, zajaśnieją kiedyś jak słońce w królestwie ich Ojca (Mt.13:43, porównaj Dan.12:2; Iz.30:26; Sdz.5:31);
  6. Lecz prawdziwym słońcem, prawdziwym światłem, bo widziane przez nas słońce jest tylko słabym odblaskiem, jest wieczne Słowo, Pan, Chrystus. Oblicze Jego lśni jak słońce w mocy swojej (Ob.1:16). On jest słońcem sprawiedliwości (Mal.3:20), prawdziwą światłością (J.1:9), który przyszedł na świat, żeby oddzielić światło od ciemności, żeby służyć światu światłością (J.3:19; 8:12; 9:5), i wszystko przenika. Jest On światłem wiecznym, niezachodzącym (Ob.21:23; 22:5).

SŁOWO (J.1:1,14: 1J.1:1 i inne). Słowo Logos w ukazanych miejscach oznacza drugą osobę Trójcy Świętej - Syna Bożego, jako Wieczne Słowo Boże, od wieczności będące z Ojcem i później przyjmującego ciało ludzkie, dla nas i dla naszego zbawienia. Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo - tak rozpoczyna swoją Ewangelię apostoł i ewangelista Jan (J.1:1).

SŁUP OBŁOKU (2M.13:21). Kiedy Izraelici wyszli z Egiptu za pozwoleniem faraona i weszli na pustynię Arabską, Pan szedł przed nimi w dzień w słupie obłoku, by ich prowadzić w drodze. W dzień słup wyglądał jak obłok ciemny, ciężki; a w nocy - jasny i płomienny, jak ogień. Niektórzy przypuszczają, że były dwa obłoki: jeden po to, żeby ich zacienić, a drugi po to, żeby oświetlić drogę. Był on też znakiem dla zatrzymania się i nowej wędrówki (4M.9:17-23). Obłok był symbolem obecności Bożej wśród swojego ludu. Często zatrzymywał się nad wiekiem Skrzyni Przymierza lub wypełniał Przybytek.
Kiedy Izajasz oglądał w widzeniu chwałę Bożą w świątyni Jego, to Przybytek napełnił się dymem, albo gęstym obłokiem (Iz.6:4). Kiedy Bóg Ojciec świadczył o Swoim Synu na górze Przemienienia, to obłok jasny okrył ich (Mt.17:5). Prorok Izajasz przepowiada obecność Bożą w Kościele we wszystkich czasach w przyszłych żyjących w wyrazistych przykładach: Wówczas stworzy Pan nad całym obszarem góry Syjon i nad jej zgromadzeniami obłok w dzień, a dym i blask płomieni ognia w nocy, gdyż nad wszystkim rozciągać się będzie chwała niby osłona (Iz.4:5).
Obłok przedstawia się niekiedy jako obraz liczebności, mnóstwa, jak na przykład w Liście do Hebrajczyków (12:1), gdzie spotykamy zdanie: tak wielki obłok świadków; w Iz.60:8 czytamy następujące słowa: Kim są ci, którzy się zlatują jak obłoki i jak gołębie do swoich gołębników? i dalej: Starłem jak obłok twoje występki, a twoje grzechy jak mgłę (Iz.44:22). Słowo obłok użyte w innym znaczeniu, przedstawia też potęgę Bożą. Oto przychodzi wśród obłoków - mówi o Panu Jezusie ewangelista Jan (Ob.1:7). Nadto powiadam wam - powiedział Pan arcykapłanowi na sądzie - Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej i przychodzącego na obłokach nieba (Mt.24:64). Ponadto, obłok służy za przykład obfitości i zadowolenia. Królewską łaskę przedstawiono w księdze Przypowieści Salomona w postaci obłoku z deszczem wiosennym (16:15).
Pan nasz Jezus Chrystus, jak podaje ew. Łukasz, powiedział kiedyś do ludu: Gdy widzicie obłok wschodzący od zachodu, zaraz mówicie: Przychodzi gwałtowny deszcz; i tak bywa (Łk.12:54 BG). Tymi słowami niewątpliwie wskazuje On na zjawisko przyrody, które było dobrze znane ludziom, i dlatego nazywa On je obłokiem - obłokiem wschodzącym od zachodu, albo z gór Libanu, co było pewnym znakiem obfitego i ulewnego deszczu. W ślad za pojawieniem się podobnego obłoku na zachodnim horyzoncie, zawsze zaczynała się deszczowa pogoda (1Krl.18:44). W ostatnim wskazanym wersecie mówi się, że sługa Eliasza zobaczył obłok mały jako dłoń człowiecza, lecz prorok Boży wiedział, że ten obłok był pewnym zwiastunem obfitego deszczu. Zaraz po jego pojawieniu się, niebiosa obłokami i wiatrem zaćmiły, skąd był deszcz wielki (w. 45).

SMOK (5M.32:33). Trudno określić, jakie zwierzę należy rozumieć pod tą nazwą. W Tren.4:3 BG i Mi.1:8 BG mówi się, że to szczególne zwierzę jęczy i podsuwa sutki, gdy karmi swoje młode. W nowszych tłumaczeniach zamiast smok jest szakal. W Iz.27:1 jest on przetłumaczone jako lewiatan; w 1M.1:21 jako wielkie potwory; w Job.7:12 jako potwór morski; w 2M.7:9 – wąż; w 5M.32:33 – smok. Należy zauważyć, że Grecy i Rzymianie jako smoka rozumieli dużego i strasznego węża, o niezwykłej sile, wielkości, jadowitości, ze skrzydłami, paszczą ziejącą płomieniami i przebywającego w morzach, na lądzie, szczególnie na pustkowiach. W NT, w Ob.12:3; 13:11, pod słowami ogromny smok, rozumie się szatana, węża starodawnego, diabła – według wyjaśnienia tej samej księgi.

SMOŁA (1M.14:10; 11:3; 2M.2:3). Wydobywana w stanie ciekłym z dołów i powierzchni Morza Martwego. Smoła na powietrzu staje się sucha i twarda. Używano ją zamiast zaprawy lub cementu przy budowie kamiennych murów, domów itp.; starożytni używali też smołę do uszczelniania okrętów. Przy pomocy tego spoiwa były zbudowane mury Babilonu; smołą był uszczelniony kosz, do którego matka włożyła Mojżesza. Smoła też używana była przez Żydów w medycynie, jak świadczy o tym Józef Flawiusz.


Smyrna
SMYRNA (miara – Ob.2:8). Miasto na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej. Starożytni uważali Smyrnę za koronę, drogocenny kamień Azji, z powodu bogactwa i rozwijających się sztuk. Miasto przeżyło sześć razy większe lub mniejsze trzęsienie ziemi. Słowo Boże zostało zasiane tutaj jeszcze w czasach apostolskich. Tutejszy zbór został założony przez apostoła Jana. Pierwszym biskupem tutaj był Polikarp, uczeń Jana. Do zboru w Smyrnie został zaadresowany drugi list Objawienia (2:8-11).

SNY i senne widzenia. W Biblii wyróżnia się różne rodzaje snów: sny zwykłe, naturalne, i sny posyłane człowiekowi z góry. Ostatnie sny od najdawniejszych czasów, były środkiem do objawienia woli Bożej człowiekowi, i wiele z nich wyróżniało się swoim prorockim znaczeniem (1M.20:3-6; 28:12-14; Dan.2:3; Joel.3:1). Pan dawał ludziom możliwość interpretować sny. Saul żalił się na to, że Pan nie dał mu odpowiedzi zaś przez sny, ani przez święte losy, ani przez proroków (1Sm.28:6). Za tym podążali fałszywi prorocy i Jeremiasz mocno piętnował ich za to (23:25,27-28). Często cudowne objawienia woli Bożej nazywają się widzeniami (Łk.1:22; 1Sm.3:15). Uważamy za zbyteczne wchodzenie tutaj w psychologiczna analizę widzeń sennych. Na widzenia senne nierzadko wskazuje się w Piśmie Świętym, jak na zwykłe zjawiska. Job, na przykład, mówi (7:14): Straszysz mnie snami i trwożysz mnie widziadłami. Salomon wyjaśnia źródło wielu sennych widzeń, kiedy mówi: z wielu zajęć przychodzą sny (Kzn.Sal.5:2), i opisuje istotę większości ich w następujących słowach: Bo gdzie jest wiele snów, tam i marności i słów wiele (5:6 BG). Zdolność tłumaczenia snów, w odniesieniu widzeń sennych do przyszłych wydarzeń, oczywiście była darem z góry. Tak na przykład Józef otrzymał Boże objawienie do wyjaśnienia snu piekarza i podczaszego (1M.40:5,8; 41:16). Czy nie do Boga należy wykład? - powiedział on im - i wytłumaczył sny. Tak samo Daniel, według Bożego natchnienia wyjaśnił sen Nebukadnesara. Na koniec podkreślmy, że tak jak pełne i całkowite objawienie woli Bożej zawarte jest dla wszystkich nas w Ewangelii, to każda wiara w widzenia senne, jakoby wieszcząca przyszłe wydarzenia, jest nierozumna i kłamliwa, i że wszystkie próby przyswojenia sobie możliwości tłumaczenia snów są w najwyższym stopniu grzeszne i nierozsądne.

SO (egip. człowiek – 2Krl.17:4). Egipski król, sojusznik Ozeasza, założyciel XXV dynastii faraonów w Egipcie. Otrzymał propozycję od Ozeasza, ostatniego króla izraelskiego, co rozgniewało króla asyryjskiego, który najechał królestwo izraelskie.

SOAN. Jedno z miast w Dolnym Egipcie, a przy tym bardzo starożytnych. Według słów z 4M.13:22 zostało ono zbudowane siedem lat po Hebronie i było kiedyś stolicą Dolnego Egiptu.

SOAR (mały – 1M.14:2). Nieduże miasto, pierwotnie nazywające się Bela. Tutaj udali się Lot i jego córki po zniszczeniu Sodomy i Gomory. To miasto istniało jeszcze w czasach proroka Izajasza (15:5), wspomina też o nim prorok Jeremiasz (48:34). Król Soaru razem z czterema innymi powstał przeciwko Kedorlaomerowi i został pokonany. Miastu groził ten sam los, jak i Sodomie, lecz zostało oszczędzone na prośbę Lota, który skrył się tutaj dla ratowania swego życia i swojej rodziny przed gniewem Bożym.

SOBA (posterunek, stanowisko – 1Sm.14:47). Miasto i okręg w Syrii. Saul, tak samo Dawid, prowadzili wojny z królami Soby (2Sm.8:3; 10:6). W syryjskim przekładzie Biblii zamiast Soba jest Mezobaj. Położenie miasta i okręgu w obecnym czasie dokładnie określić się nie da. Nazwę Soby spotyka się na niektórych asyryjskich napisach.

SOCHAR (biały). Imię osób:
  1. Sochar (1M.23:8; 25:9) - ojciec Efrona, od którego Abraham kupił pole i jaskinię Machpela, naprzeciw Mamre, w celu pogrzebania Sary;
  2. Sochar (1M.46:10; 2M.6:15) - z synów Symeona, naczelnik rodziny Zerachitów w plemieniu Symeona. W 4M.26:13 nazywa się on: Zerach.


SOCHO (krzaczasty, krzak). Nazwa miast:
  1. Socho (Joz.15:35) - miasto plemienia Judy. W pobliżu tego miasta został pokonany Goliat przez Dawida (1Sm.17). Za czasów Salomona Socho miało specjalnego namiestnika (1Krl.4:10). Miasto zostało zdobyte przez Filistyńczyków w czasach Achaza, króla judzkiego;
  2. Socho (Joz.15:48) - miasto w górach judzkich, poniżej Hebronu.

SOCZEWICA (1M.25:34; 2Sm.17:27; 23:11; Ezch.4:9). Roślina z rodziny bobu. Izraelici obsiewali soczewicą całe pola (2Sm.23:11); z mąki soczewicy piekli chleb (Ezch.4:9) i przygotowywali polewkę lub kaszę o czekoladowym lub czerwonym kolorze. Taka prawdopodobnie była i ta czerwona polewka, za którą Ezaw sprzedał Jakubowi swoje pierworodztwo (1M.25:30,34). Dawidowi w Machanaim, w czasie ucieczki jego przed Absalomem, wśród innych produktów przyniesiono też soczewicę.

SODI (mój zaufany – 4M.13:10). Ojciec Gaddiela, z plemienia Zebulona, który był wśród 12 zwiadowców posłanych do obejrzenia ziemi kananejskiej.

SODOMA (gorący – 1M.10:19). Starożytne miasto na równinie Syddim. Mieszkańcy Sodomy byli Kananejczykami. Sodoma leżała na żyznej równinie Jordanu, będącej w tamtym czasie bardzo urodzajną. Ze względu na urodzajność osiedlił się tam Lot, krewny Abrahama, chociaż mieszkańcy Sodomy byli źli i bardzo grzeszni wobec Pana (1M.13:12-13). Niedługo przed groźną katastrofą, wiszącą nad Sodomą, jej królem był Bera, pokonany razem z innymi mniejszymi królami przez Kedorlaomera, króla Elamu. Po czternastoletnim zniewoleniu uczynili nieudaną próbę zrzucenia z siebie jarzma, przy czym Lot, razem ze swoim majątkiem i domownikami wpadł w ręce zwycięzcy (patrz Lot). Grzechy mieszkańców Sodomy spowodowały groźny i sprawiedliwy sąd Boży nad nimi, pomimo nawet usilnego wstawiennictwa Abrahama przed Panem, aby ich oszczędził. Wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia, sam Pan z nieba, i zniszczył owe miasta i cały okrąg, i wszystkich mieszkańców owych miast oraz roślinność ziemi (1M.18:16-33; 19:1-29). Pamięć o groźnym sądzie Bożym nad Sodomą zachowywała się i zachowuje we wszystkich wiekach. Na Sodomę i jej zniszczenie wskazuje się w następujących miejscach Pisma Świętego: 4M.29:23; Iz.1:9-10; Jr.23:14; Ezch.16:46-56; Amos.11:4; Sof.2:9; Mk.6:11; Łk.10:12; Rz.9:29; Ob.11:8 i inne. W powyższych miejscach Pisma Świętego nazwę Sodoma wymienia się jako groźną lekcję dla wszystkich żyjących w nieczystości. Zguba Sodomy, jak widać to z biblijnego opowiadania, była całkowita i zupełna.

SOFACH (rozpościerać, rozszerzać – 1Krn.7:35-36). Syn Chelema, ojciec jedenastu synów. Sam Sofach i jego potomkowie są w spisie naczelników rodów Asera.

SOFAJ (plaster miodu – 1Krn.6:11). Syn Elkany, z potomków Kehata, syna Lewiego. W 20 wersecie nazywa się on: Suf.

SOFAR (szpon, pazur – Job.2:11). Z Naama, jeden z trzech przyjaciół, którzy przyszli pocieszyć Joba w jego nieszczęściu.

SOFONIASZ (Jahwe ukrywa, chroni – Jr.21:1). Syn Maasejasza, arcykapłan za panowania Sedekiasza. Sedekiasz wysyłał go do proroka Jeremiasza. Później zajmował stanowisko zastępcy arcykapłana (Jr.52:24). Po zdobyciu Jerozolimy przez Babilończyków, Sofoniasz został wzięty do niewoli, odprowadzony do Nebukadnesara w Rybli i tam stracony (w.19-21).

SOFONIASZ PROROK (Jahwe ukrywa, chroni – Sof.1:1). Jeden z 12 małych proroków. Nic nie wiemy o jego życiu, prócz tego, co zawarte jest na początku jego prorockiej księgi i w niektórych przekazach. Był synem Kusziego i pochodził, jak przypuszcza się nie bez podstawy, z królewskiego rodu. Sofoniasz prorokował za panowania króla judzkiego Jozjasza, między 642 i 611 rokiem przed Chrystusem.

SOPATER (zbawienie ojca - Dz.20:4). Jeden z uczniów apostoła Pawła, rodem z Berei. Razem z innymi towarzyszył apostołowi z Grecji do Troady podczas jego trzeciej podróży. Będąc biskupem w Ikonium, według tradycji, zginął za Nerona w 64 roku.

SOREA (nizina – Joz.15:33). Miasto na równinie Safon, w ziemi plemienia Judy (2Krn.11:10), należące do plemienia Dana (Joz.19:41; Sdz.13:25). Leżało ono w pobliżu Esztaolu i dlatego w Piśmie Świętym często wymieniane jest razem z Esztaolem (Sdz.16:31; 18:2,8,11). Razem z innymi miastami zostało umocnione przez Rechabeama (2Krn.11:10). Po powrocie z niewoli babilońskiej znowu zostało zamieszkałe przez Żydów (Neh.11:29 - w tym wersecie nazywa się Sora). W tym mieście urodził się Samson (Sdz.13:2; 16:31).

SOREATCZYCY (1Krn.2:53). Mieszkańcy miasta Sorea, których sąsiedzi w Piśmie Świętym nazywają się Esztaulczykami.

SOREK (czerwona kiść winogron – Sdz.16:4). Potok i dolina na południu ziemi Dana, gdzie mieszkała Filistynka Dalila, którą pokochał Samson i która była winna jego zguby. Miejsce otrzymało swoją nazwę od rosnących tutaj winorośli. Potok Sorek wpada do Morza Śródziemnego, w pobliżu Aszkalonu.

SOSTEN (silny pomocnik – Dz.18:17). Przełożony żydowskiej synagogi w Koryncie. Został schwytany i bity przed sądem przez Greków w tym mieście, w czasie przebywania tutaj apostoła Pawła i zamieszek spowodowanych przez Żydów przeciwko niemu.

SOSTENES (silny pomocnik – 1Kor.1:1). Chrześcijanin, towarzysz apostoła Pawła.

SOTAJ (odejście od Jahwe – Ezd.2:55; Neh.7:57). Z potomków niewolników Salomona, którego synowie powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem.

SOWA (3M.11:16). Z rodzaju nocnych drapieżnych ptaków. Chociaż słowo sowa często spotyka się w Piśmie Świętym, lecz z całą pewnością pod tą nazwą rozumie się każdego ptaka, lubiącego puste i osamotnione miejsca. Sowy lubią zamieszkiwać opuszczone baszty w starych, rozwalających się budowlach i w pobliżu cmentarzy. Nocą wylatują na łowy i często przy tym wydają przeraźliwy, żałobny krzyk, który szczególnie wyraźnie słychać podczas otaczającej nocnej ciszy. Według zakonu Mojżesza ten ptak jest nieczysty (3M.11:16).

SÓJKA (3M.11:18; 5M.14:16). Z błotnych lub nadbrzeżnych ptaków, w Egipcie hodowany jako domowy ptak. Według zakonu Mojżeszowego należy do ptaków nieczystych i nie jest zdatna do jedzenia.

SÓL (3M.2:13). Minerał, będący w obfitości w Palestynie. Wszyscy wiedzą o użyciu soli jako przyprawy do potraw. Większa część roślinnej i zwierzęcej żywności bez soli nie ma smaku (Job.6:6). Sól przynoszono w ofierze (3M.2:13; Mk.9:49). Żadna roślina nie może rosnąć na glebie pokrytej solą. Dlatego termin w Biblii: słona ziemia - jest symbolem ziemi nieurodzajnej. Słowo sól użyte jest też w Piśmie Świętym jako oczywisty symbol jałowości. Kiedy Abimelech zdobył Sychem, to zniszczył miasto i posypał go solą (Sdz.9:45). Z drugiej strony, tak jak sól daje przyjemny smak pokarmowi, to pod słowem sól rozumiemy czyste i święte życie oraz czyny (Mk.9:50; Kol.4:6). Wy jesteście solą ziemi - powiedział Zbawiciel Swoim uczniom (Mt.5:13). Tutaj sól oznacza moralne cechy duszy. Jak sól chroni żywność przed zepsuciem, czyni ją zdrową i przydatną, tak i chrześcijanie, w szczególności apostołowie, powołani są do tego, żeby swoimi duchowymi cnotami, swoim jasnym umysłem, dobrym zachowaniem i przykładem, swoim życiem i czynami chronić świat przed moralnym zepsuciem, przed zarazą grzechu, wypaczeń i rozkładu, rozwijając, karmiąc i umacniając wokół siebie we wszystkich dobre skłonności, zdrowe początki moralnego życia, zdrowe myśli, pojęcia i uczucia (porównaj Kol.4:6). Jeśli tedy sól zwietrzeje, czymże ją nasolą? Na nic więcej już się nie przyda, tylko aby była precz wyrzucona i przez ludzi podeptana (Mt.5:13). Pan daje zobaczyć Swoim uczniom, jakie zło stałoby się, gdyby i oni utracili moralną siłę i wpływ na świat. Wtedy zabrakłoby w świecie moralnej, żywotnej i umacniającej mocy, która powstrzymywałaby go przed dalszym zepsuciem i powszechnym rozkładem. Na koniec zdanie: Albowiem każdy ogniem będzie osolony (Mk.9:49) - oznacza wieczność mąk grzeszników w gehennie ognistej.

SPRAWIEDLIWOŚĆ (Ps.89:15). Jedna z istotnych cech i atrybutów Bożych, oznaczająca niepodzielną prawdę Jego natury, Jego działania, Jego prawa, kierownictwa i całego Jego stosunku do świata i stworzenia.

SREBRNIKI (Zach.11:13; Mt.26:15 i inne). Za 30 srebrników została sprzedana niewinna krew Pana. Prawdopodobnie były to srebrne sykle. Każdy srebrnik był równy 4 drachmom.

SREBRO (1M.13:2; 2M.25:3 i inne). Jeden z cennych metali, interesujący z powodu swego piękna i przydatności, czystości i wytrzymałości. Srebro było znane od najwcześniejszej starożytności. Jest częścią bogactwa patriarchów (1M.44:2; 2M.11:2; 25:3; Job.28:1). Po wyjściu z Egiptu Izraelici w dużej ilości użyli srebra do wykonania podstaw i klamer w Przybytku (2M.26:19,32); naczyń kultowych, świeczników, części stołów i pucharów w świątyni (1Krn.28:14-17); do wykonania instrumentów muzycznych (4M.10:2); a też do ozdoby bałwanów (Iz.40:19). Srebro było znaczącym przedmiotem handlu Izraelitów z Filistynami, a jego wartość oceniano na wagę (1M.23:16). 30 srebrników, które zostały dane jako cena za niewinną krew (Mt.26:15; 27:3), prawdopodobnie było srebrnymi syklami. Cennych metali było w obfitości w starożytnych czasach; szczególnie było ich dużo w czasach Salomona. Przy czym nie należy zapominać, że w Piśmie Świętym słowo: srebro i wyrażenie: srebro i złoto - są równoznaczne: pieniądze, bogactwo.

STAROŚĆ (Job.15:10). Na Wschodzie okazywano duży szacunek starcom. W zakonie Mojżeszowym zawarte jest następujące wyraźne postanowienie: Przed siwą głową wstaniesz i będziesz szanował osobę starca (3M.19:32). W Atenach, Sparcie i Egipcie panował ten sam piękny obyczaj, oparty oczywiście na naturze. Jeśli Job, jak się przypuszcza, był Arabem, to w jego kraju podobny szacunek okazywano starcom; i tak, na przykład, Elifaz czekał, dopóki Job mówił, gdyż trzej jego przyjaciele byli starsi od niego. I wśród nas są sędziwi i starcy, starsi niż twój ojciec - mówił Elifaz do Joba (Job.15:10). Izraelici uważali długie lata życia za szczególne błogosławieństwo Boże. Bóg oznajmił Izraelowi, co następuje: I abyś oglądał dzieci synów twoich! Pokój nad Izraelem! (Ps.128:6) oraz w innej formie, co następuje: W starości zejdziesz do grobu, jak snop sprzątnięty bywa we właściwym czasie (Job.5:26). Dlatego Izraelici tak pragnęli długich lat życia i starości, bo, według Słowa Bożego: Wspaniałą koroną jest siwizna, dochodzi się do niej na drodze sprawiedliwości (Prz.16:31) oraz: Chlubą młodzieńców jest ich siła, lecz ozdobą starców jest siwy włos (Prz.20:29). Duża liczba starców w jakimkolwiek kraju była znakiem i dowodem pokoju oraz błogosławieństwa. Prorok opisuje to w następujący sposób: Tak mówi Pan Zastępów: Na placach Jeruzalemu znowu będą siedzieć starcy i staruszki, każdy z laską w ręku z powodu podeszłego wieku (Zach.8:4). Wieloletnie doświadczenie dawało starszym osobom zdolność do piastowania różnych stanowisk. Starsi lub ludzie w dojrzałym wieku otrzymywali różne zaszczytne obowiązki przy Mojżeszu i w następnych czasach. Okrutność babilońskich najeźdźców szczególnie wyraziła się w tym, że oni nie oszczędzili ani młodych, ani starych, ani sędziwych (2Krn.36:17). Żywe przedstawienie postępującej starości znajduje się w Kzn.Sal.12.

STARSI. Starszymi w Starym Testamencie nazywały się osoby, zajmujące różne stanowiska czy urzędy, dotyczące domowych, obywatelskich i religijnych spraw; ogólnie byli naczelnikami, przełożonymi i przedstawicielami w zgromadzeniach ludu. Pierwsze formalne uznanie i wyznaczenie starszych w Izraelu miało miejsce na pustyni, kiedy 70 z nich zostało wybranych do pomocy Mojżeszowi (2M.18:26; 4M.11:16-30). Starsi przewijają się przez cały czas prawie całej biblijnej historii i jak się wydaje, byli oni w każdym mieście. Była też Rada Najwyższa, składająca się z 70 starszych, istniejąca przez długi okres czasu, i na którą wskazuje się w Nowym Testamencie jako na zgromadzenie lub sobór. Starsi mieli silny wpływ na lud i byli bardzo poważani przez ten lud. Ich zła działalność szczególnie ukazywała się w ciągłym sprzeciwianiu się Chrystusowi i Jego apostołom. Pierwszy raz o starszych zboru mówi się w Antiochii a potem w Jerozolimie. Później spotykamy ich w Małej Azji i w innych miejscach (Dz.11:30; 15:2). Ci byli nie według lat starszymi, lecz bardziej byli doświadczeni i wcześniej uwierzyli w Chrystusa (1Kor.16:15-16), którzy przez samych apostołów, za zgodą społeczności, z modlitwą i włożeniem rąk byli wybierani i poświęcani na swoja służbę w Kościele (Dz.14:23; Tt.1:5; 2Kor.8:19; 1Tm.4:15). W Objawieniu wymienieni starcy, widocznie, są przedstawicielami całej ludzkości, wszystkich plemion i narodów, odkupionych i zbawionych krwią Baranka (Ob.4:4,10; 5:5-14; 7:13; 11:16; 14:3; 19:4).

STATER. Grecka moneta, wymieniona w Ewangelii według Mateusza (17:27). Jego wartość była równa dwom didrachmom lub czterem drachmom. Tę monetę bito w złocie i srebrze.

STAW KRÓLEWSKI (Neh.2:14). Staw w dolinie poza Jerozolimą, prawdopodobnie na zachód od niej.

STEFAN (korona, wieniec – 1Kor.1:16; 16:15). Członek chrześcijańskiego zboru w Koryncie, trzy razy wymieniany przez apostoła Pawła w Pierwszym Liście do Koryntian. Jego domownicy przyjęli chrzest z ręki apostoła, potem gorliwie poświęcili siebie służbie dla świętych w kościele.

STOICY (Dz.17:18). Zwolennicy szkoły filozoficznej, założonej przez Zenona, urodzonego na Cyprze, 300 lat przed Chrystusem. Mówi się, że Zenon zapożyczył wiele swoich poglądów z żydowskich świętych ksiąg, ale, jak wiadomo, Sokrates i Platon rozwijali niektóre z nich jeszcze przed Zenonem. Filozofowie tej szkoły otrzymali nazwę stoików, od greckiego słowa portyk, wskutek tego, że Zenon nauczał swoich naśladowców w znanym ateńskim portyku. Oni w ogóle nauczali, że tylko mądrość czyni ludzi szczęśliwymi, że uciążliwości życia są tylko wyobrażeniem tych uciążliwości i że mądry człowiek wcale nie musi zajmować się ani radością, ani smutkiem. W praktycznym życiu stoicy okazywali wiele cierpliwości, surowość obyczajów i brak współczucia dla cierpień. Stoicka sekta istniała przez długi czas po śmierci swojego założyciela. Prawie we wszystkich głównych miastach Grecji i Rzymu byli naśladowcy Zenona, gotowi zawsze przeciwstawić się każdej i niezgodnej z nimi nauce. oto dlaczego, kiedy apostoł Paweł przybył do Aten, ci wymienieni filozofowie, uważający go za bajarza, zaczęli spierać się z nim, bo zwiastował im bowiem dobrą nowinę o Jezusie i zmartwychwstaniu (Dz.17:18).

STRAŻ NOCNA I DZIENNA (Mt.14:25; 2M.14:24 BG i inne). Pierwotnie dzielono noc na straż nocną, straż średnią w połowie nocy i straż poranną; lecz po niewoli Żydzi przyswoili rzymski i grecki zwyczaj, dzielący 12 godzin nocy na 4 straże, poczynając od 6 godziny po południu. Czas, który mijał między strażami, dla człowieka śpiącego głębokim snem jest jakby jedną minutą, jak to widać ze słów psalmisty: Albowiem tysiąc lat w oczach twoich jest jak dzień wczorajszy, który przeminął, i jak straż nocna (Ps.90:4). Pierwsza straż nazywała się początkiem straży nocnych (Treny.2:19), druga straż nazywała się środkową strażą (Sdz.7:19), trzecia straż nazywała się poranną strażą (2M.14:24 BG). Na ostatnią, czwartą straż wskazuje się w następujących miejscach Ewangelii: Mt.14:25; Mk.6:48; Łk.12:38.

STRUŚ (Job.39:13). Ptak krajów Afryki i Arabii. Ma on niekiedy ponad dwa metry wysokości, lubi odosobnione i pustynne miejsca; jego głos jest przenikliwy i smutny. Opierzenie strusia bywa białe i czarne. Budowa jego ciała nie sprzyja lataniu. Obraz życia strusia opisany jest w Job.39:13-18. Strusica radośnie bije skrzydłami, lecz czy są to skrzydła i pióra bociana? - mówi Pan do Joba - Znosi ona na ziemi swoje jaja i wygrzewa je w piasku, a nie pamięta o tym, że może je zgnieść nogą, a dzikie zwierzę je zdeptać. Twardo postępuje ze swymi młodymi, jakby nie były jej; nie martwi się, że jej trud jest daremny, gdyż Bóg pozbawił ją mądrości i nie udzielił jej rozumu. Gdy spłoszona unosi się wysoko, szydzi z konia i jego jeźdźca. Bojaźliwość strusia jest taka, że mały szum wystrasza go z gniazda, będącego często na ziemi, na otwartej przestrzeni. Wskutek tego młode strusie nierzadko nagle pozostają same sobie. Dlatego, według niektórych, w strusiach mało rozwinięty jest instynkt macierzyński. Córka mojego ludu jest okrutna, jak strusie na pustyni - mówi prorok Jeremiasz (Treny.4:3). Największą cechą strusia jest jego szybkość biegu, z którą nie może się równać szybkość najlepszego konia, o czym mówi nawet Ksenofont. Struś w Piśmie Świętym jest nieczystym zwierzęciem, lecz jajka i mięso jego są spożywane przez wszystkich mieszkańców Środkowej Afryki. Jego jajka są bardzo duże. Na wagę są to 24 jajka kurze.

STUDNIA (J.4:6). Od najdawniejszych czasów wodę zwykle czerpano z większych lub mniejszych zagłębień w ziemi. Wskutek trudności prac i wartości wody na pustyni, studnie zawsze były bardzo cenione na Bliskim Wschodzie. O nich często mówi się w historii patriarchów i ich potomków. Wiele miejscowości otrzymało swoje nazwy od studzien (1M.21:19,25, 30-31; 24:11; 26:15,18,25). Studnie, o których mówi się w Biblii, w większości przypadków prawdopodobnie były basenami, które przyjmowały i przechowywały wodę, płynącą z naturalnych źródeł. Niektóre z nich miały znaczącą głębokość. Prawie każda wieś miała swoją studnię, która była pod opieką wszystkich mieszkańców. Żeby zabezpieczyć studnię przed piaskiem, jej otwór zwykle przykrywano dużym kamieniem (1M.29:2-3). Zasypywanie studzien zawsze było uważane za wrogość i nieprzyjaźń (1M.26:15), a bezprawne przyznanie sobie praw do studni jako swojej własnej, często było przyczyną poważnych sporów i zatargów (1M.21:25). Kobiety w miastach zbierały się wieczorami przy takich studniach, żeby czerpać wodę. Woda na Bliskim Wschodzie zawsze była błogosławieństwem Bożym, gdy jej brak był wielkim nieszczęściem. Najbardziej znane studnie, wymienione w Biblii, są następujące: Betlejemska (2Sm.23:13), Beer, na wschód od Jordanu (4M.21:16-18), Esek (1M.26:20), studnia Jakuba (J.4:6), studnia Hagar (1M.21:19) i inne.

STUDNIA JAKUBA. W pobliżu Sychem lub Sychar, znana z rozmowy, którą miał tutaj Pan z Samarytanką (J.4:30). Nazwa studni ujawnia się z pytania, które Jezusowi zadała Samarytanka: Czy może Ty jesteś większy od ojca naszego Jakuba, który dał nam tę studnię i sam z niej pił, i synowie jego, i trzody jego? (J.4:12).

Studnia Jakuba

STWORZENIE ŚWIATA. Jeden Bóg, w Trójcy Świętej, jest wieczny, tzn. nie ma ani początku, ani końca Swego bytu, lecz zawsze był, jest i będzie. Prócz Boga wszystko ma początek. Bóg stworzył wszystko z niczego. Bóg stworzył wszystko jedynie z łaski Swojej, żeby stworzenie otrzymało od Niego tyle dobra, ile przyjąć może, żeby radowało się i wzrastało w błogosławieństwie. Bóg stworzył wszystko słowem swoim, gdyż jest wszechmogący. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, która była pustkowiem i chaosem. W pierwszym dniu powstała światłość. W drugim sklepienie lub widoczne niebo. W trzecim oddzielił wody od ziemi i nakazał ziemi wydać rośliny. W czwartym stworzył słonce, księżyc i gwiazdy. W piątym - ryby i ptactwo. W szóstym - zwierzęta i na koniec człowieka. Ciało człowieka Bóg stworzył z ziemi i tchnął w nie ducha ożywiającego. W siódmym dniu Bóg odpoczął od wszystkich dzieł swoich.

SUACH (zmiatać – 1Krn.7:36). Jeden z synów Sofacha, z plemienia Asera.

SUF (trawa, trzcina). Nazwa miasta i obszaru oraz imię osób:
  1. Suf (5M.1:1) - miejscowość na pustyni, naprzeciw Morza Sitowia, gdzie Mojżesz mówił do Izraela wszystko to, co nakazywał Pan;
  2. Suf (1Sm.9:5) - obszar na południowy-wschód od ziemi plemienia Beniamina. Tutaj Samuel z nakazu Bożego namaścił Saula na króla;
  3. Suf (1Krn.6:20) - syn Elkany, z potomków Kehata, syna Lewiego;
  4. Suf (1Sm.1:1) - z przodków Elkany, Efraimita, ojcieca proroka Samuela.

SUKKIJCZYCY (2Krn.12:3). Jeden ze starożytnych ludów, który z Szyszakiem, królem egipskim, i innymi ludami, najechał Jeruzalem. W greckim i łacińskim przekładzie ten lud nazwany jest jaskiniowcami lub żyjącymi w pieczarach; lecz to słowo jest hebrajskie i oznacza mieszkający w namiotach, szałasach.

SUKKOT-BENOT (namioty córek – 2Krl.17:30). Nazwa bóstwa, które uczynili sobie babilońscy przesiedleńcy w Samarii.

SULAMITKA (dziewczyna z Szunem – Pnp.7:1). Tak nazywa się w PnP umiłowana, tajemnicza oblubienica. Prawdopodobnie nazywa się tak od nazwy swego rodzinnego miasta Szunem, w ziemi plemienia Issachara.

SUR (odejście). Nazwa bramy i imię osób:
  1. Sur (2Krl.11:6) - nazwa bramy świątynnej; w 2Krn.23:5 nazywa się ona bramą Jesod;
  2. Sur (Joz.13:21) - imię księcia Midianitów, pokonanego przez Mojżesza; ojciec Midianitki, którą przyprowadził dla siebie do obozu Izraelitów Zymri, syn Salu (4M.25:15);
  3. Sur (1Krn.8:30) - syn Gibeona.

SURIEL (moją skałą jest Bóg – 4M.3:35). Syn Abichaila, naczelnik rodu Merarytów, których w czasach Mojżesza spisanych było mężczyzn, od miesiąca wzwyż, sześć tysięcy dwieście. Pod nadzorem i strażą Merarytów będą deski przybytku, jego zasuwy, jego słupy, jego podstawy i wszystkie jego sprzęty wraz z całym jego urządzeniem, słupy wokoło dziedzińca, ich podstawy, ich kołki oraz ich sznury (4M.3:36-37).

SUSZA (Ps.32:4; Agg.1:11). Od końca kwietnia do września Judea z powodu upałów stawała się bardzo suchą ziemią. Była to letnia susza. Wtedy trawa na polach całkowicie wysychała (Ps.102:5). Niebo stawało się jak miedź, a ziemia, jak żelazo (5M.28:23), i cała ziemia i wszelkie stworzenie na niej mocno cierpiały. Tylko obfita nocna rosa jedynie podtrzymywała życie żywych istot (Agg.1:11).

SUZA (lilia – Nech.1:1; Est.1:2; Dn.8:2). Starożytne, wspaniałe i wielkie miasto, leżące nad rzeką Ulaj, będące kiedyś metropolią całego Elamu. Po pokonaniu Medii przez Cyrusa, Suza była zimową rezydencją perskich królów. Swoją nazwę prawdopodobnie zawdzięcza obfitości lilii w swoich okolicach. W księdze proroka Daniela czytamy też, że Suza, królewska rezydencja Belsazara, znajdowała się w pobliżu rzeki Ulaj, w krainie Elam. Akropol Suzy był twierdzą, w której chronione były skarby perskich królów, jak to wiemy od Herodota. Historia Estery i Mordochaja, jak wiemy to z księgi Estery, miała miejsce w Suzie.

SYBA (słup, kolumna, podstawa – 2Sm.9:2). Jeden ze sług na dworze Saula. Od niego Dawid dowiedział się, że syn Jonatana, Mefiboszet, żyje. Kiedy Dawid oddał Mefiboszetowi wszystko, co należało do Saula i do całego jego domu, Syba prawdopodobnie dalej był sługą. Od tego czasu jego imię stale związane jest z Mefiboszetem i przy tym wcale nie tak pozytywnym dla niego świetle. Jego podstępna próba postawienia Mefiboszeta w fałszywym położeniu w stosunku do króla wtedy, kiedy ten ratował się ucieczką przed Absalomem, chcąc w ten sposób zabezpieczyć siebie, świadczy nie na korzyść Syby. Patrz Mefiboszet.

SYBBEKAI (pochodzący z gęstwiny leśnej – 2Sm.21:18; 1Krn.11:29). Chuszatyta, który był jednym z dowódców wojska Dawida i zabił olbrzyma Safa podczas bitwy Gob. W 1Krn.11:29 nazywa się: Sibbekaj z Chuszy.

SYBEON (różnokolorowy). Imię osób:
  1. Sybeon (1M.36:2,14) - Chiwwita, ojciec Any, córka którego, Oholibama, została żoną Ezawa;
  2. Sybeon (1M.36:20,29) - z synów Seira, naczelnik Chorytów w ziemi edomskiej. W 1Krn.1:38 nazywa się: Sibeon.


SYBRAIM (nadzieja? – Ezch.47:16). Miasto między Damaszkiem a Chamat.

SYCHAR (J.4:5). Jest to nazwa Sychem, lecz, według innych, było to zupełnie inne miasto. W starosyryjskim przekładzie jest słowo: Szochar - co może mieć znaczenie: upijający się. Twierdzi się, że było to słowo kierowane przez Żydów do miasta w Samarii. Niewątpliwie w IV wieku Sychem i Sychar były rozróżniane między sobą, gdyż Bordo mówi o każdym z nich oddzielnie, lecz niewątpliwie, to rozgraniczenie między miastami nie przetrwało. Jeśli Sychar nie było Sychem, to mogło być małym miastem w Samarii lub wsią. Z tymi przeciwnymi poglądami trudno jest rozwiązać ten problem.

SYCHEM. (ramię, lub lepiej: górna część pleców, między ramionami). Imię i nazwa miasta:
  1. Sychem (1M.34:2-26) – syn Chamora, Chiwwity, księcia tego kraju, który został okrutnie potraktowany przez Symeona i Lewiego za jego haniebne potraktowanie ich siostry Diny.
  2. Sychem – znane kananejskie miasto w Samarii, nazwane tak prawdopodobnie imieniem syna Chamora, wspomnianego wyżej. Nazwa tego miasta występuje też w formie Sychar (J.4:5). Spotykamy je w 1M jeszcze w czasach Abrama (1M.12:6). We wskazanym wersecie nazywa się ono miejscem Sychem (BG), a w 1M.33:18 – miastem Sychem.

    Sychem
    Jakub ukrył pogańskie bożki swoich domowników pod dębem w pobliżu Sychem (1M.34:4) i w okolicach Sychem pasły się jego stada pod opieką jego synów (1M.37:12-14). Było ono jednym z miast schronienia (Joz.20:7) i przez jakiś czas władali nim Lewici (21:21). Tutaj Jozue zebrał plemiona Izraela przed swoją śmiercią (24:1-25) i tutaj złożone zostały kości Józefa (32 w.). Tutaj mieszkała nałożnica Gedeona (Sdz.8:31) i było to miejsce złego czynu Abimelecha (9:1-57). Rechabeam został obwołany królem w Sychem (1Krl.12:1), lecz wkrótce potem stało się ono rezydencją Jeroboama (25 w.). Istnieja jeszcze i inne wskazania na to miasto w Starym Testamencie. W Nowym Testamencie Sychem, pod nazwą Sychar, występuje przed nami jako miasto, w którym Pan Jezus rozmawiał z Samarytanką (J.4:5).

    Ruiny Sychem
    Kiedy Rzymianie odnowili miasto po wojnie, to nazwali je Neapolem lub nowym miastem i do tej pory nosi tę nazwę, trochę zmieniona w brzmieniu: Nablus. Z poprzednich informacji widać, że Sychem wymienia się 4 tys. lat temu, dlatego jest ono jednym z najstarszych miast świata. W ciągu całego biblijnego okresu jest ono miastem dość znaczącym, tak samo jak długi czas po tym okresie.

SYCHON (śmiecie – 4M.21:21-31 i inne). Król amorejski, który stracił swoje ziemie i panowanie wskutek odmowy Izraelowi przejścia przez jego ziemie, które były na jego drodze do kananejskiej ziemi. Sam Sychon został zabity w bitwie, jego stolica Cheszbon została zdobyta, a jego ziemia podzielona między Izraelitów. To zwycięstwo nad Sychonem i później inne nad Ogiem, królem Baszanu, dużo dały Izraelowi w zdobyciu ziemi kananejskiej. Pamięć o nich zachowała się w Izraelu do późnych czasów i były silnym środkiem do umacniania wiary wśród ludu. Pobił (Bóg) wiele narodów i zabił potężnych królów. - mówi psalmista - Sychona, króla Amorejczyków, i Oga, króla Baszanu, i wszystkie królestwa Kanaanu. A ziemię ich dał w dziedzictwo, w dziedzictwo Izraelowi, ludowi swemu (Ps.135:10-12).

SYCHOR (ciemny, mętny – Iz.23:3). Według niektórych, to nazwa Nilu używana przez Greków, gdyż woda jego była często czarna od iłu, i wskutek tego mętna i błotnista. Picie wody Nilu, oznacza u proroka Jeremiasza (2:18) szukanie pomocy u Egipcjan. W Joz.13:3 czytamy, że granice Izraela rozpościerały się od Szichoru, który płynie na wschód od Egiptu, aż do północnej granicy Ekronu. Przy czym, w powyższym wersecie Sychor należy rozumieć jako Nil? Bardzo prawdopodobne, ze nazwa Sychor należy tutaj do potoku lub źródła, wpadającego do Morza Śródziemnego. To samo odnosi się też i do Szichoru Egipskiego w 1Krn.13:5. Zatem w wersecie Iz.23:3 rozumiemy Sychor jako Nil.

SYDDIM (równina – 1M.14:3,8). Rozległa równina na południowym-wschodzie Palestyny, gdzie znajdowały się miasta Sodoma, Gomora oraz inne i gdzie powstało później Morze Słone. Tutaj zamieszkiwał Lot, krewny Abrahama. Mieszkańcy doliny Syddim byli zbyt grzeszni przed Bogiem i dosięgnął ich straszny sąd Boży za ich bezprawie. Pan zniszczył ją i będące tam miasta.

SYDON (połów ryb). Imię osoby i nazwa miasta:
  1. Sydon (1M.10:15; 1Krn.1:13) - pierworodny Kanaana, syna Chama; przypuszcza się, że od niego wywodzą się Sydończycy;
  2. Sydon (1M.10:19; 49:13; Mt.11:21; Dz.27:3) - starożytne, bogate i znaczące miasto fenickie, prawdopodobnie zbudowane przez Sydona, dlatego nazywało się Wielkim Sydonem (Joz.11:8), znajdowało się w północno-zachodniej części ziemi kananejskiej. Przypadło ono w dziale plemieniu Asera (Joz.19:24), lecz rdzenni mieszkańcy nie zostali całkowicie wygnani z tego miasta i ciągle niepokoili Izraela (Sdz.10:12). Według słów proroka, Sydończycy byli dla Izraela kłującym cierniem i ościeniem (Ezch.28:24). Z proroctwa patriarchy Jakuba widzimy, że miasto było znane jeszcze przed Mojżeszem (1M.49:13). Sydon niekiedy był pod władaniem swojego potężnego sąsiada Tyru, lecz i w tym czasie miał on swoich królów (Jr.25:2), swoje rzemiosło, lniane manufaktury, świetnych marynarzy, płatnerzy i budowniczych. Był on wielki i bogaty w czasach perskiego panowania, lecz powstał przeciwko Dariuszowi, za co dosięgły go tragiczne skutki ze strony groźnego władcy. Sydon rozkwitał też w czasach rzymskiego panowania. Wytrzymał parę oblężeń w czasach krzyżowców. W roku 1840 został oblężony i zdobyty przez Anglików. O losie tego miasta mówi wiele interesujących proroctw (Iz.23:4-18 Jr.25:17-38; Ezch.28:21-24).

SYENE (Ezch.29:10; 30:6). Starożytne miasto na południowej granicy Egiptu. Miejsce położenia Syene wyznacza parę granitowych kolumn i parę zniszczonych starożytnych pomników. Tutaj faraon i Ptolemeusze wznieśli pogańskie świątynie i pałace, które teraz są zasypane przez piaski.

SYJON (słoneczny, lśniący – Ps.133:3). Tą nazwą ogólnie nazywa się wzgórze lub twierdzę (1Krn.11:5) Syjon, którą Joab, jeden z dowódców Dawida, zdobył, pokonując Jebuzejczyków. Tutaj udał się Dawid z Hebronu, dlatego miasto zostało nazwane Miastem Dawida (2Sm.5:9; 6:10). Wzgórze Syjon było wysunięte najbardziej na południe ze wszystkich wzgórz, na których zbudowano Jerozolimę. Graniczył na wschodzie z Doliną Cedronu, na południu i zachodzie z Doliną Ben-Hinnoma lub Gehenną, na północnym-wschodzie z górą Moria. Na wzgórzu Syjon powstał pałac Salomona, a później pałac Heroda, zniszczony przez Rzymian. Świątynia i jej okolice na górze Moria też nazywano Syjonem (Ps.65:2; 84:8).

SYKL (waga, ciężar – 2M.30:24; 3M.5:15; Ezch.4:10). Patrz Waga, Moneta.

SYKLAG (pustynia zniszczenia – 1Sm.27:6). Miasto znajdujące się na południowych krańcach ziemi judzkiej, chociaż pierwotnie należało do plemienia Symeona. W czasach Saula znajdowało się we władaniu Filistyńczyków. Akisz, ich król, oddał je czasowo Dawidowi, kiedy ten ratował się przed prześladowaniem króla Saula (1Sm.27:6). Podczas nieobecności Dawida i jego wojowników, Amalekici spalili miasto i uprowadzili kobiety oraz dzieci. Dawid ścigał ich i z Bożą pomoca pokonał Amalekitów i odebrał im ich zdobycz (1Sm.30). Tutaj Dawid otrzymał wiadomość o śmierci Saula. W Syklag zamieszkali Żydzi, gdy wrócili z niewoli babilońskiej (Neh.11:28). W innych miejscach Pisma nazywa się ono: Siklag.

SYKOMORA (1Krn.27:28; Am.7:14). Znane drzewo w Judei i na Wschodzie. Jego owoce podobne są do figi. Opieka nad sykomorami była powierzona szczególnemu nadzorcy (1Krn.27:28). Drewno sykomory wykorzystywano do budowy i chociaż było mniej cenne niż cedr (1Krl.10:27; Iz.9:10), to w twardości mu nie ustępowało. Znajdowano egipskie groby, wykonane z drewna sykomory, które były w dobrym stanie po upływie nawet 3 tys. lat. Często rośnie do dużych rozmiarów. Sykomora rosła przede wszystkim na równinach nadmorskich lub w dolinie Jordanu. Zniszczył (Pan)gradem winnice ich, a sykomory ich szronem (Ps.78:47). Sykomory dają duży cień i dlatego sadzono je przy drogach.

SYLAS (Dz.15:40 – od Sylwan 2Kor.1:19). W Dz.15:22 zajmujący wśród braci przodujące stanowisko i będący wiernym bratem (1P.5:12). Przypuszcza się, że urodził się w Antiochii i był członkiem tamtejszego zboru. Sylas towarzyszył apostołowi Pawłowi podczas jego apostolskich podróży i razem z nim został uwięziony w Filippi (Dz.15:40; 16:25-29). W Dz.15:32 nazwany jest też prorokiem. Według tradycji był on biskupem zboru w Koryncie i tutaj zmarł.

SYLLA (ulica – 1M.4:19). Druga żona Lamecha, matka Tubalkaina.

SYLO (Joz.18:1; Sdz.18:31). Miasto Sylo znajdowało się w ziemi plemienia Efraima, prawie w centrum Ziemi Obiecanej, za Jordanem. Tutaj, po przejściu przez Jordan, postawiony został Przybytek Mojżesza ze Skrzynią Przymierza, która znajdowała się tutaj do czasów Heliego i Samuela. Tutaj przy Skrzyni wychowywał się prorok Samuel. Miasto istniało jeszcze w czasach niewoli babilońskiej (Jr.41:5).

SYLOE (Iz.8:6; J.9:7-11 i inne). Źródło lub zbiornik wodny i znajdująca się przy tym sadzawka Syloe, na zboczach wzgórz Syjon i Moria. O Syloe w Piśmie Świętym wspomina się 3 lub 4 razy, między innymi w Ewangeliach według Jana i Łukasza. Pierwszy, mówiąc o uzdrowieniu przez Zbawiciela, pewnego niewidomego (9:7-11), mówi że Pan zrobił błoto i pomazał nim oczy ślepego, nakazał mu umyć się w sadzawce Syloe, co ten uczynił i przejrzał; a drugi mówi o wieży przy Syloe, która zawaliła się, zabijając przy tym 18 ludzi (Łk.13:4).

SYMEON (wysłuchanie). Imię osób:
  1. Symeon (1M.29:33 i inne) - drugi syn Jakuba i Lei. Według przepowiedni umierającego patriarchy Jakuba (1M.49:5,7) i za karę za okrucieństwo oraz krwawe wybicie przez Symeona mieszkańców Sychem (patrz Dina), potomstwo jego zostało podzielone i otrzymało w dziale niedużą część w plemieniu Judy (Joz.19:1);
  2. Symeon (1Krn.4:24) - z plemienia Judy, ojciec Nemuela, Jamina, Jariba, Zeracha i Saula;
  3. Symeon (Łk.2:25-34) - sprawiedliwy i bogobojny, mieszkający w Jerozolimie i oczekujący pociechy Izraela, to jest, Zbawiciela świata. Duch Święty objawił mu, że nie umrze, zanim nie ujrzy Chrystusa Pana. W czterdziestym dniu po narodzinach, kiedy według zakonu Maria i Józef przynieśli niemowlę Jezus do świątyni, żeby stawić je przed Pana i złożyć przy tym ofiarę według zakonu, Symeon, natchniony przez Boga przyszedł do świątyni, wziął niemowlę na swoje ręce i powiedział: Teraz puszczasz sługę swego, Panie, według słowa swego w pokoju, gdyż oczy moje widziały zbawienie twoje, które przygotowałeś przed obliczem wszystkich ludów: Światłość, która oświeci pogan, i chwałę ludu twego izraelskiego. Józef i Maria dziwili sie jego słowom, a Symeon błogosławił im i powiedział do Marii: Oto ten przeznaczony jest, aby przezeń upadło i powstało wielu w Izraelu, i aby był znakiem, któremu się sprzeciwiać będą, i aby były ujawnione myśli wielu serc; także twoją własną duszę przeniknie miecz (Łk.2:22-35);
  4. Symeon (Dz.13:1) - zwany Niger (czarny), zaliczany do 70 uczniów. W powyższym wersecie jest wymieniony w liczbie proroków i nauczycieli zboru w Antiochii, razem z Barnabą i Saulem.

SYN (błoto, błotniste miejsce). Nazwa pustyń:
  1. Syn (4M.13:21; 20:1; 5M.32:51) - pustynia na południu Palestyny. Jest to północna część pustyni Paran, zupełnie różniącej się od pustyni Syn;
  2. Syn (4M:33:11) - pustynia Syn w pobliżu Synaju, na którą weszli Izraelici po przejściu Morza Czerwonego. Tutaj, na tej pustyni, z powodu narzekania na brak pożywienia, Bóg zesłał im wieczorem mnóstwo przepiórek, a później posyłał im mannę, która spadała z nieba każdego dnia prócz sabatu. Manną karmił się Izrael przez 40 lat, póki nie wszedł w granice Ziemi Obiecanej.

SYN BOŻY (Mt.4:3 i inne). Tak nazywa się druga Osoba Trójcy Świętej. Synem moim jesteś - mówi psalmista w imieniu Pana - dziś cię zrodziłem (Ps.2:7).

SYN CZŁOWIECZY (Mt.8:20 26:2 i inne). Tak nazywa się Pan Jezus Chrystus, gdy patrzymy na Niego przez pryzmat człowieka i Jego ludzkiej natury. Tę nazwę Żydzi rozumieli jednoznacznie i odnosili ją do Mesjasza.


Synagoga w Jerozolimie
SYNAGOGA (Mt.12:9). Nie ma wystarczających dowodów, że do czasu babilońskiej niewoli istniały określone miejsca zgromadzeń do odprawiania kultu lub nauczania ludu. Po niewoli takie miejsca zgromadzeń stały się powszechne i nazywały się synagogami. Prawdopodobnie pierwotnie Żydzi zbierali się w prywatnych domach lub na otwartej przestrzeni. Według przekazu, w Jerozolimie przed zniszczeniem jej przez Rzymian, było nie mniej niż 480 podobnych budowli. Chociaż może to być przesadą, to taka liczba jest prawdopodobna. Budowanie synagog było dziełem pobożnym. Synagogę można było wybudować w każdym miejscu, gdzie tylko znajdowała się wystarczająca liczba prawdziwych wyznawców z pośród Żydów. Istniało pewne podobieństwo między tymi synagogami i świątynią. W centralnym pomieszczeniu, zwanym świątynią, była szafa lub skrzynia, gdzie chroniono zwoje zakonu Mojżeszowego, który czytano ludowi. W środku synagogi było podwyższenie lub katedra. Niektóre z miejsc do siedzenia były wyższe od innych i przeznaczone były dla starszych. Każda synagoga miała swoich szczególnych usługujących. Rada, która zarządzała synagogą, składała się ze starszych lub osób wpływowych i w podeszłym wieku. Przedstawiciel tej rady nazywał się przełożonym (Mk.5:22; Dz.13:15). Mieli oni władzę wykluczania i skazywania na biczowanie naruszających zakon (Mt.10:17; J.16:2). Usunięcie z synagogi było uważane za karę, której Żydzi bali się bardziej niż samego biczowania. Jak się wydaje, w synagogach rozpatrywano też i różne sądowe sprawy.


Góra Synaj
SYNAJ (skalisty, poszarpany). Góra i pustynia, dokąd przyszli Izraelici w trzecim miesiącu po swoim wyjściu z Egiptu. Ze szczytu tej góry został nadany Izraelowi zakon przez Boga i dlatego Synaj w Piśmie Świętym często nazywany jest górą Bożą i górą Jahwe. O Synaju jako miejscu nadania zakonu wskazuje się też w innych miejscach, tak starotestamentowych (Ps.68:9) jak i nowotestamentowych księgach (Dz.7:38; Gl.4:24-25). O Synaju jako górze nadania zakonu świadczy też starożytna tradycja. Tutaj od najdawniejszych czasów udawali się egipscy chrześcijanie, ratując się przed prześladowaniami. W V wieku cały pustynny Synaj był usiany pustelniami. Przypuszcza się, że górę Synaj dobrze znał i Mahomet, który wydał nakaz swoim wojskom, żeby nie naruszały cichego życia pustelników. Rzeczywiście, po zdobyciu tych miejsc przez Mahometan, synajski klasztor istnieje do dzisiaj. Synajski półwysep, na którym wznosi się góra Synaj, otaczają dwie zatoki: Sueska i Akaba. Ta kraina ma dla nas szczególną ważność i znaczenie z powodu wydarzeń, które dokonały się tutaj w czasie wędrówki Izraela z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

SYNEAR (słowo starożytnego pochodzenia i może oznaczać: kraj dwóch miast lub kraj lwów – 1M.10:10). Przypuszcza się, że był to okręg w Babilonie, lecz jego granice dokładnie nie są określone. Na równinie Synear osiedlili się najbliżsi potomkowie Noego i zbudowali tutaj wieżę Babel, z miastem o tej samej nazwie (Babilon). Tutaj też miało miejsce pomieszanie języków i rozproszenie narodów (1M.11:1-9). Nazwa Synear była znana w czasach proroka Izajasza (11:11) i Zachariasza (5:11). Najwcześniejszą wzmiankę o Synear spotykamy w Biblii przy okazji wyliczania miast wybudowanych przez Nimroda. Z powyższego świadectwa Biblii widać, że miasta Babilon, Erech, Akkad i Kalne - wszystkie znajdowały się w ziemi Synear (1M.10:10).

SYNIM (kraj, ziemia – Iz.10:17 BG). Kraj prawdopodobnie na dalekim Wschodzie, na który wskazuje prorok Izajasz, przepowiadając przyszłe powołanie pogan. Według powszechnego rozumienia pod tym słowem rozumie się Chiny, gdyż słowo Synim bardziej niż inne przypomina nazwę, pod jaką były znane Chiny w starożytności.

SYNOGARLICA (1M.15:9). Razem z gołębiami w Palestynie występuje w dużej ilości. Synogarlica jest mniejsza od gołębia i należy do ptaków przelotnych. W Palestynie pojawia się na początku wiosny (PnP.2:12). Składano je w ofierze, tak samo jak gołębie (1M.15:9; 3M.1:14), i jedzono jako czystego ptaka (5M.14:11). (Patrz Gołąb).

SYNOWIE BOŻY (1M.6:2). Potomków Enosza, syna Seta, nazywano synami bożymi, w odróżnieniu do bezbożnych potomków Kaina, których nazywano synami ludzkimi.

SYNOWIE PROROCCY (2Krl.2:3,5 BG). Tak nazywali się uczniowie proroków, wychowywani przez nich w prawdziwej wierze, w bogobojności i pobożności. Pierwsze szkoły prorockie prawdopodobnie zostały założone przez Samuela i z pośród tych uczniów od czasu do czasu Pan wybierał potrzebne narzędzie do wykonania Swojej woli.

SYNTYCHA (mówiąca – Flp.4:2-3). Jedna z chrześcijanek w Filippi, trudniąca się głoszeniem ewangelii razem z apostołem Pawłem.

SYPPORA (ptak, ptaszek – 2M.2:21). Żona Mojżesza i jedna z córek kapłana Midianitów. Jedno z jej dzieci nie zostało obrzezane w swoim czasie i z tego powodu Pan, ukazując się Mojżeszowi, groził mu śmiercią za takie naruszenie zakonu. Wtedy Seppora zaraz naprawiła błąd, dokonując obrzezania. Wtedy Sypora wzięła ostry kamień, odcięła napletek syna swego i dotknęła nim sromu Mojżesza, i rzekła: Jesteś mi oblubieńcem krwi... Oblubieńcem krwi przez obrzezanie (2M.4:25-26). Prawdopodobnie wskutek tej okoliczności ona i jej dzieci zostały odesłane z powrotem do jej ojca, a Mojżesz zobaczył się z nimi dopiero wtedy, kiedy lud Izraela w czasie wędrówki przez pustynię przyszedł do Refidim. Nie wiemy, jak długo żyła Syppora po tym wydarzeniu.

SYRA (unik, odstąpienie – 2Sm.3:26). Nazwa studni, od której słudzy Joaba zawrócili Abnera. Nazwa tej studni nigdzie więcej nie jest wymieniana. Jej miejsce nie jest określone.

SYRAKUZY (Dz.28:12). Bogate i ważne miasto na wschodnim brzegu Sycylii, założone 735 lat przed Chrystusem, w którym zatrzymał się przez 3 dni apostoł Paweł podczas swojej podróży do Rzymu.

SYRIA (2Sm.8:12). Nazwę Syria oznacza się w hebrajskim tekście słowem Aram (patrz Aram). W szerszym znaczeniu tego słowa, Syria rozpościerała się od Morza Śródziemnego do Pustyni Syryjsko-Arabskiej. Królowie syryjscy prowadzili częste wojny z Izraelem, który niekiedy był im poddany, a niekiedy był w sojuszu z nimi. Syria była pod władaniem Asyryjczyków, Babilończyków, Persów, Macedończyków, Rzymian i Mahometan. Nazwy Syria i Asyria są nazwami zupełnie różnego pochodzenia. Pierwsza nazwa pokrewna jest z Tyrem lub Sur, a druga ma swój początek od Assura. Prawie nie ma żadnych śladów po starożytnych Syryjczykach. Żadna kraina nie była tak znana w starożytności, jak Syria. Na południwy-zachód znajdowała się Ziemia Obiecana, kraj Izraelitów, kolebka chrześcijaństwa. Fenicja, szczególnie jej miasta - Tyr i Sydon - sławne ze swego handlu.

SYROFENICJANKA (Mk.7:26). Syryjka z Fenicji. W powyższym wersecie czytamy o kobiecie, która jest poganką, z pochodzenia Syrofenicjanką. Inni ewangeliści nazywają ją niewiastą kananejską, co wskazuje, że miała starożytne kananejskie pochodzenie lub fenickie. Z Ewangelii wynika, że judaizm nie był jej obcy i miała wielką wiarę w Chrystusa.

SYSERA (szereg bojowy – Sdz.4:2). Wódz wojska Jabina, króla Kanaanu. Jest to pierwszy dowódca, który w Biblii wymieniony jest z imienia podczas długich wojen Izraela w tym czasie. Krótkie opowiadanie o jego działalności, które przekazuje nam Biblia, można znaleźć w Sdz.4-5. Wojsko pod jego dowództwem było liczne i dobrze zorganizowane, miało 900 wozów bojowych i było w wielkim kontraście z małym wojskiem Baraka, utworzonego tylko z piechoty. Pomimo tego Barak odniósł całkowity sukces, w pełni pokonał i ścigał Syserę. Sysera zeskoczył z wozu i uciekał pieszo, ukrył się w namiocie pewnego Kenity, Chebera, i tutaj został zabity przez jego żonę, Jael. Wrogie wojsko zostało zniszczone i w ten sposób jarzmo Jabina zostało zrzucone. Debora i Barak uwielbili Boga dziękczynną pieśnią. To wydarzenie długo było wspominane wśród Izraela i później (1Sm.12:9; Ps.83:10). Uczyń im jak Midianitom, jak Syserze, jak Jabinowi nad potokiem Kiszon - mówi psalmista.

SYTNA (zwada – 1M.26:21). Nazwa studni, tak nazwanej wskutek tego, że pasterze Izaaka spierali się tutaj z pasterzami filistyńskimi. Znajdowała się ona w dolinie Geraru, albo w tym kierunku.

SZAAF (dzielić, dzielenie). Imię osób:
  1. Szaaf (1Krn.2:47) - z synów Johdaja, których Johdaj miał sześciu;
  2. Szaaf (1Krn.2:49) - syn Kaleba, ojciec Madmanny.

SZAALABBIN (miejsce lisów – Joz.19:42). Miasto plemienia Dana. To miasto pierwotnie należało do Amorejczyków i po zajęciu Ziemi Obiecanej Amorejczycy pozostawali tutaj i prześladowali potomków Dana, nie dając im zejść w doliny (Joz.19:47-48; Sdz.1:34). Dopiero późnioej potomkowie Józefa pokonali ich i uczynili swoimi poddanymi (Sdz.1:35). W Sdz.1:35 i w 1Krl.4:9 nazywa się ono: Szaalbim, w 2Sm.23:32 nazywa się: Szaalbon.

SZAARAIM (dwie bramy – Joz.15:36). Z miast plemienia Judy, należących do plemienia Symeona. Po zabiciu Goliata przez Dawida, Filistyńczycy zaczęli uciekać. Wojownicy izraelscy i judzcy ścigali ich aż do doliny Gat i do bram Ekronu, tak iż trupy Filistyńczyków leżały na drodze od Szaaraim aż do Gat i Ekronu (1Sm.17:52).

SZAASZGAZ (żądny nauki – Est.2:14). Eunuch króla Artarkserksa, pilnujący nałożnic królewskich. Estera przed przyjściem do pałacu królewskiego przebywała w domu kobiet pod nadzorem eunucha Hegaja, pilnującego kobiet, i tam była wykonana zwyczajowa dwunastomiesięczna pielęgnacja jej urody - sześć miesięcy olejkiem mirrowym i sześć miesięcy balsamem i innymi kosmetykami. Po wyjściu zaś od króla drugiego dnia wracała do innego domu kobiet pod opiekę Szaaszgaza. Nie szła już do króla, chyba że król ją sobie upodobał i imiennie ją wzywano (Est.2:12-14).

SZABBETAI (urodzony w sabat – Neh.8:7). Z Lewitów wyjaśniających Zakon ludowi w czasach Ezdrasza i Nehemiasza.

SZABBETAJ (urodzony w sabat). Imię osób:
  1. Szabbetaj (Ezd.10:15) - Lewita w czasach Ezdrasza;
  2. Szabbetaj (Neh.11:16) - Lewita w czasach Nehemiasza, pełniący służbę na zewnątrz domu Bożego.


SZACHARAIM (podwójna jutrzenka – 1Krn.8:8). Mieszkaniec Moabu, z plemienia Beniamina, miał licznych potomków ze swoimi żonami, Chuszim i Baarą (które odprawił od siebie) oraz Chodeszą. jego dzieci były naczelnikami rodów.

SZACHASYM (wzgórze, pagórek – Joz.19:22). Przygraniczne miasto plemienia Issachara, leżące między Taborem i Bet-Szemeszem, i prawdopodobnie w pobliżu Jordanu.

SZADRACH (Dn.1:6-7 i inne). Imię nadane w Babilonie Ananiaszowi, jednemu z trzech młodzieńców, którzy razem z Danielem zostali uprowadzeni do niewoli przez Nebukadnesara i odmówili pokłonu przed złotym posągiem na równinie Dura.

SZAFAM (1Krn.5:12). Z potomków Gada, mieszkających w Baszanie, przy czym pierwszym był Joel, następnym Szafam.

SZAFAN (królik). Imię osób:
  1. Szafan (2Krl.22:3,8-14; 2Krn.34:8,15-20) - syn Asaliasza, pisarz króla Jozjasza, wysłany przez króla do arcykapłana Chilkiasza z poleceniem, aby ten wydał zebrane pieniądze na odnowienie świątyni. Szafan przyniósł i czytał królowi księgę zakonu, którą znalazł Chilkiasz w świątyni;
  2. Szafan (2Krl.25:22) - ojciec Achikama, dziadek Gedaliasza, który został wyznaczony przez Nebukadnesara na naczelnika po zniszczeniu Jerozolimy i świątyni. Gedaliasz między innymi opiekował się prorokiem Jeremiaszem. W Jr.26:24; 29:3; 39:14 - zamiast Szafan jest: Safan;
  3. Szafan (Ezch.8:11) - ojciec Jaazaniasza.

SZAFAT (sędzia). Imię osób:
  1. Szafat (4M.13:5) - przedstawiciel plemienia Symeona, wysłany razem z innymi wywiadowcami przez Mojżesza do Kanaanu;
  2. Szafat (1Krl.19:16) - ojciec proroka Elizeusza;
  3. Szafat (1Krn.3:22) - jeden z synów Szechaniasza, potomek Dawida;
  4. Szafat (1Krn.5:12) - naczelnik w plemieniu Gada, w czasach króla Saula;
  5. Szafat (1Krn.27:29) - syn Adlaja, w czasach Dawida zarządzał bydłem pasącym się w dolinach.

SZAFIR. Nazwa drogiego kamienia i nazwa miasta:
  1. Szafir (2M.28:18) - kamień szlachetny, drugi w drugim rzędzie napierśnika arcykapłana. Wymieniony jest w liczbie wielu szlachetnych kamieni, które znajdowały się w skarbcu króla Tyru (Ez.28:13). Na szafirach Bóg założy mury nowego Jeruzalemu (Iz.54:11). Drugi kamień, którymi będą ozdobione kamienie węgielne nowego Jeruzalemu (Ob.21:19);
  2. Szafir (Mich.1:11) - miasto w Judzie, którego położenie nie jest znane.


Szafran
SZAFRAN (Pnp.4:14). Aromatyczna roślina ogrodowa. Szafran uprawiany jest wszędzie w południowej Europie. Jest to cebulowa roślina z długimi, stojącymi i bardzo wąskimi, ciemnozielonymi liściami, wyrastającymi prosto z korzenia. Jesienią ze środka liści wyrasta na krótkiej łodyżce blado-fioletowy kwiat, w kształcie podobny do lilii, a w wielkości do małego tulipana. Na Bliskim Wschodzie szafran był w cenie; nie mniej w cenie był też u Greków i Rzymian. Z szafranu przygotowywano zapachową wodę, którą spryskiwano pomieszczenia, sale, teatry, odzież. Z niego wytwarzano też pachnącą maść. W starożytnym Egipcie szafranem barwiono tkaniny na ceglany i żółty kolor.

SZAGI (błądzący – 1Krn.11:34). Ojciec Jonatana, z Hararu, z dzielnych rycerzy Dawida.

SZALISZA (potrójny kraj – 1Sm.9:4). Kraina w pobliżu wzgórza Efraim. Przez tę ziemię przechodził Saul, szukając zaginionych oślic ojca. Stąd, w czasie głodu, ktoś przyniósł prorokowi Elizeuszowi dwadzieścia chlebów jęczmiennych, którymi prorok nakarmił stu ludzi i jeszcze zostało (2Krl.4:42-44). W tym wersecie to miejsce nazywa się: Baal-Szalisza.

SZALLEKET (wyrzucanie – 1Krn.26:16). Zachodnia brama w świątyni, gdzie droga wiedzie w górę, jedna warta obok drugiej. Odźwiernymi byli tutaj według losów: Szuppim i Chosa.

SZALLUM (odpłata lub komu Bóg odpłacił). Imię osób:
  1. Szallum (2Krl.15:10) - syn Jabesza, pozbawił życia Zachariasza, króla izraelskiego, i sam został po nim królem;
  2. Szallum (2Krl.22:14) - syn Tikwy, mąż prorokini Chuldy;
  3. Szallum (1Krn.2:40) - syn Sismaja, potomek Judy;
  4. Szallum (1Krn.3:15) - syn Jozjasza, z potomków Salomona;
  5. Szallum (1Krn.4:25) - syn Saula, z potomków Judy;
  6. Szallum (1Krn.5:38) - syn Sadoka, arcykapłana;
  7. Szallum (1Krn.7:13) - syn Naftaliego;
  8. Szallum (1Krn.9:17) - syn Korego, naczelnik odźwiernych w świątyni;
  9. Szallum (2Krn.28:12) - ojciec Hiskiasza, naczelnika efraimskiego;
  10. Szallum (Ezd.10:24) - odźwierny świątyni w czasach Ezdrasza, który odprawił żonę obcoplemienną;
  11. Szallum (Neh.3:12) - syn Hallochesza, naczelnik drugiej połowy okręgu jeruzalemskiego, wraz ze swoimi córkami naprawiał mur miejski po powrocie z niewoli babilońskiej;
  12. Szallum (Neh.3:15) - syn Kol-Chozego, naczelnik okręgu Mispy, naprawiał Bramę Źródlaną w Jerozolimie po powrocie z niewoli babilońskiej;
  13. Szallum (Jr.32:7) - ojciec Chanamela;
  14. Szallum (Jr.35:4) - ojciec Maasejasza, odźwiernego świątyni.

SZALMAJASZ (Bóg jest przykryciem – Ezd.2:46; Neh.7:48). Osoba ze sług świątynnych.

SZALMAN (Oz.10:14). Skrócona forma imienia Salmanasar.

SZAMA (posłuszny). Imię osób:
  1. Szama (1Krn.8:13) - z synów Elpaala; on i jego brat Beria byli naczelnikami rodów mieszkańców Ajjalon, którzy wypędzili mieszkańców Gat;
  2. Szama (1Krn.11:44) - syn Chatama z Aroeru, jeden z dzielnych rycerzy Dawida.

SZAMGAR (znaczenie nie określone – Sdz.3:31). Jeden z sędziów Izraela. Był on synem Anata i miał wielką siłę oraz odwagę, jak to widać z tego, że zabił 600 Filistynów jednym tylko ościeniem na woły. Dowodem smutnej sytuacji, w której znajdowali się Izraelici w tym czasie, jest następujący cytat w pieśni Debory i Baraka: W dniach Szamgara, syna Anata, w dniach Jael ustały karawany, a wędrowcy po drogach musieli chodzić krętymi ścieżkami (Sdz.5:6). Jeśli Szamgar nie był współczesnym Debory i Baraka, to na pewno bezpośrednio poprzedzał ich.

SZAMHUT (odrętwienie, przerażenie – 1Krn.27:8). Książę, Jizrachita, jego oddział liczył 24 tysiące. Jego obowiązkiem było, według kolejności, w piątym miesiącu służyć królowi Dawidowi we wszystkich sprawach.

SZAMIR (cierń). Nazwa miast i imię osoby:
  1. Szamir (Joz.15:48) - miasto w górach plemienia Judy;
  2. Szamir (Sdz.10:1-2) - miasto na pogórzu efraimskim. Tutaj mieszkał Tola, sędzia izraelski, syn Pui, syna Doda, z plemienia Issachara.Był on sędzią Izraela przez 23 lata. Gdy umarł, został pochowany w Szamir;
  3. Szamir (1Krn.24:24) - syn Michy, z plemienia Lewiego, zobowiązany w kolejności swojej przychodzić na służbę do domu Bożego.

SZAMMA (pustynia). Imię osób:
  1. Szamma (1M.36:13) - syn Reuela, syna Ezawa, naczelnik w ziemi edomskiej;
  2. Szamma (1Sm.16:9) - syn Isajego, którego ojciec przyprowadził z innymi synami do Samuela, aby ten wybrał jednego z jego synów na króla Izraela. Szamma uczestniczył z Saulem w wojnie (17:13). W 2Sm.13:3 nazywa się on: Szimei, a w 1Krn.2:13: Szima;
  3. Szamma (2Sm.23:11) - syn Agea, jeden z dzielnych rycerzy Dawida;
  4. Szamma (2Sm.23:25) - z Charod, jeden z dzielnych rycerzy Dawida;
  5. Szamma (2Sm.23:33) - z Harar, jeden z dzielnych rycerzy Dawida;
  6. Szamma (1Krn.7:37) - syn Sofacha, naczelnik z plemienia Asera.

SZAMMAJ (ten, który zdumiewa). Imię osób:
  1. Szammaj (1Krn.2:28) - syn Onama, syna Jerachmeela i Atary, z potomków Judy;
  2. Szammaj (1Krn.2:44-45) - syn Rekema i ojciec Maona, z potomków Judy;
  3. Szammaj (1Krn.4:17) - syn Jetera, syna Ezry, z potomków Judy.

SZAMMUA (usłyszany). Imię osób:
  1. Szammua (4M.13:4) - syn Zakkura z plemienia Rubena, wysłany przez Mojżesza razem z innymi zwiadowcami w celu obejrzenia ziemi kananejskiej;
  2. Szammua (1Krn.14:4) - syn Dawida;
  3. Szammua (Neh.11:17) - ojciec Abdy;
  4. Szammua (Neh.12:18) - głowa rodziny Bilgi w czasach Jojakima.

SZAMSZERAJ (Jahwe ustrzegł – 1Krn.8:26). Z synów Jerochama, którzy z innymi byli w liczbie naczelników rodów plemienia Beniamina, mieszkających w Jerozolimie.

SZARAJ (Bóg uwalnia – Ezd.10:40). Mający żonę obcoplemienną, którą odprawił po powrocie z niewoli babilońskiej.

SZARAŃCZA (Nah.3:15; Mt.3:4; Ob.9:3,7 i inne). Owady prostoskrzydłe, odżywiające się roślinnością; rozmnażają się w niezliczonej liczbie i wyróżniają się swoją żarłocznością; dlatego uważane były jednym z boleśniejszych biczów Bożych na Wschodzie. Ósma plaga, zesłana przez Boga na faraona, króla Egiptu, była w postaci szarańczy (2M.10:4-15; Ps.78:46). Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają w szeregu (Prz.30:27), a w Objawieniu upodobniona jest do koni gotowych do boju (9:7). W Piśmie Świętym często wskazuje się na szarańczę jako na szczególne narzędzie Bożego gniewu (5M.28:38-42; 1Krl.8:37; 2Krn.6:28). Nawet poganie patrzyli na szarańczę, jak na straszną karę Bożą. Pliniusz świadczy, że w szarańczy ukazuje się silny objaw gniewu bogów. Swoją liczebnością - mówi on - szarańcza zaciemnia słońce, a ludy zawsze patrzyły na nią z niepokojem i trwożnym oczekiwaniem; jej moc nie do opanowania, przepływa oceany i wszędzie wypełnia sobą duże pola i roślinność. Pokrywa chmarami plony i całkowicie pożera je. Samo jej dotknięcie płodów ziemi działa niszcząco i zgubnie na nie.

Szarańcza, według zakonu Mojżeszowego, zaliczana była do czystych zwierząt jako owady mające ponad swymi nogami tylne kończyny do skakania na nich po ziemi (3M.11:21) i mogła służyć za pokarm. Niektóre rodzaje szarańczy do tej pory są spożywane na Wschodzie. Szarańczą karmił się też Jan Chrzciciel na pustyni (Mt.3:4; Mk.1:6).

SZARAR (mocny, twardy – 2Sm.23:33). Ojciec Achiama, z Araru, jednego z dzielnych rycerzy Dawida.

SZARESER (wódz, przywódca – 2Krl.19:37; Iz.37:38). Z synów Sancheryba, króla asyryjskiego, który zamieszkiwał Niniwę. Kiedy Sancheryb przebywał w świątyni Nisrocha, swojego boga, Adeammelek i Szareser, jego synowie, zabili go i ukryli się w ziemi Ararat. Królem w jego miejsce został jego syn Asarhaddon. W Iz.37:38 jest: Sareser.

SZARUCHEN (miła gospoda – Joz.19:6). Miasto plemienia Symeona z liczby trzydziestu miast z ich osiedlami, pośród działu plemienia Judy.

SZASZAJ (białawy – Ezd.10:40). Z potomków Binnuja, którzy powrócili z niewoli babilońskiej z żonami obcoplemiennymi.

SZASZAK (biegacz – 1Krn.8:14,25). Z synów Berii, z plemienia Beniamina, ojciec 11 synów, ci byli naczelnikami rodów, głowami swoich rodzin.

SZATA WESELNA (Mt.22:11). Szata weselna na Wschodzie zwykle zapewniana była gościom przez gospodarza domu i on wymagał, żeby każdy z obecnych gości na uczcie przyodziewał ją. Haniebne wyproszenie z uczty groziło temu, kto odmówił włożenia jej lub kto miałby odwagę pojawić się na uroczystości bez niej.

SZATAN (1Krn.21:1). Hebrajskie słowo, oznaczające ogólnie przeciwnika i wroga. W Piśmie Świętym nazwa ta odnosi się do diabła, który jest przywódcą złych duchów, wrogiem Bożym, kusicielem i niszczycielem dusz ludzkich. Użycie tego słowa w Mt.16:23 oznacza to szatańskie pokuszenie, któremu uległ apostoł Piotr.

SZAWSZA (światło, blask – 1Krn.18:16). Jeden z pisarzy w czasach panowania króla Dawida.

SZCZEPAN (wieniec, korona – Dz.6:5). Pierwszy męczennik. Pierwszy z siedmiu diakonów ustanowionych przez apostołów. Autor Dziejów Apostolskich mówi o nim jako o mężu pełnym wiary i mocy, dokonującym wielkie cuda i znaki wśród ludu (Dz.6:8). Jego mężna obrona przeciwko fałszywym i złym napaściom ze strony przeciwników (Dz.7:2 i 53 w.), między którymi znajdował się Saul z Tarsu, jest przykładem wyznania wiary. Podczas tej mowy obronnej niezwykła jasność lśniła z jego oblicza, tak że wszyscy będący w Radzie Najwyższej, patrząc na niego, patrzyli jak na twarz anioła. Nie będąc w stanie przeciwstawić się jego mądrości, przeciwnicy oczernili go przed Radą Najwyższą o bluźnierstwo w stosunku do Boga i Mojżesza (Dz.6:9-15), i on po wygłoszeniu mowy w Radzie Najwyższej został ukamienowany. Ostatnią jego modlitwą była modlitwa o przebaczenie jego wrogom: Panie, nie policz im grzechu tego - wykrzyknął przed śmiercią i z tymi słowami skonał.

SZCZODROŚĆ. Jest jedną z atrybutów Bożych (Ps.86:15; 103:8; 111:4; 145:8 i inne), przejawiająca się w miłosierdziu, miłości i cierpliwości Bożej. Szczodrość w stosunku do bliźnich nakazana jest synom izraelskim (5M.15:10-14) i jest jedną z chrześcijańskich cnót.

SZEAL (prośba – Ezd.10:29). Z potomków Baniego, którzy powrócili z niewoli babilońskiej z żonami obcoplemiennymi.

SZEALTIEL (wymodlony u Boga – 1Krn.3:17; Mt.1:12). Ojciec Zerubbabeala, lecz w 1Krn.3:19, Zerubbabel jest synem Pedajasza. Do wyjaśnienia tej różnicy proponuje się przyjęcie, że Szealtiel był bezdzietny i według zakonu miał dzieci brata swego Pedajasza, z których najstarsze było prawnym synem Szealtiela.

SZEARIASZ (Jahwe ocenia – 1Krn.8:38; 9:44). Z sześciu synów Asela, syna Elasy, z potomków Jonatana, syna Saula, z plemienia Beniamina.

SZEARIASZUB (reszta powraca – Iz.7:3). Imię nadane przez Pana synowi proroka Izajasza. Jerozolima była oblężona przez wojska Resyna, króla aramejskiego, i Pekacha, syna Remaliasza, króla izraelskiego. Dotarła już wiadomość, że Aramejczycy rozbili obóz w Efraimie. Achaz, król judzki, był w sytuacji bez wyjścia. W tym czasie Pana nakazał prorokowi Izajaszowi i jego synowi, Szeariaszubowi, wyjść na spotkanie Achazowi na koniec kanału Górnego Stawu, na drogę Pola Foluszników, żeby go uspokoić. Pan powiedział Achazowi, żeby prosił dla siebie o znak, ale Achaz odmówił: Nie będę prosił i nie będę kusił Pana. Wtedy powiedział Izajasz: Dlatego sam Pan da wam znak: Oto panna pocznie i porodzi syna, i nazwie go imieniem Immanuel. To proroctwo, wypowiedziane przy okazji prześladowań, które dosięgły ziemię judzką, dla pocieszenia wierzących, dotyczyło najbliższego sposobu czasowego wybawienia ludu Bożego od zewnętrznych wrogów, gdy jednocześnie wskazywało na inne wyższe wybawienie rodzaju ludzkiego od mroku niewiedzy, niewolnictwa grzechu i wiecznego potępienia, wskazywało na przyjście Chrystusa na ziemię.

SZEBA (podróżujący). Imię osób:
  1. Szeba (1M.10:7) - syn Raemy;
  2. Szeba (1M.25:3) - syn Jokszana, wnuk Abrahama i Ketury;
  3. Szeba (2Sm.20:1) - syn Bikriego, z plemienia Beniamina, który podtrzymywał bunt przeciwko Dawidowi;
  4. Szeba (1Krn.1:22) - syn Joktana;
  5. Szeba (1Krn.5:13) - potomek Gada;


SZEBANIASZ (krewny Jahwe). Imię osób:
  1. Szebaniasz (1Krn.15:24) - z kapłanów, którzy trąbili na trąbach przed Skrzynią Bożą podczas przenoszenia jej z domu Obeda Edomczyka;
  2. Szebaniasz (Neh.9:4-5) - w czasach Ezdrasza i Nehemiasza obecni przy czytaniu z księgi Zakonu Pana;
  3. Szebaniasz (Neh.10:11,13) - dwie osoby z Lewitów, w czasach Ezdrasza i Nehemiasza, którzy podpisali umowę wierności Bogu.
  4. Szebaniasz (Neh.12:14) - protoplasta rodziny, której głową w czasach Jojakima był Józef.

SZEBARIM (kamieniołomy – Joz.7:5 BT). Miejsce między Aj i Jerycho, wymienione tylko w powyższym wersecie przy okazji przegranej Izraelitów w tym miejscu.

SZEBAT. Hebrajskie słowo Szebat - nazwa jedenastego miesiąca hebrajskiego roku, od nowiu w lutym do nowiu w marcu. Nazwy tej zaczęto używać po niewoli babilońskiej.

SZEBER (złamanie, pęknięcie – 1Krn.2:48). Syn Kaleba i jego nałożnicy Maachy.

SZEBNA (sąsiad dóbr – 2Krl.19:2; Iz.36:3). Najpierw przełożony pałacu króla Hiskiasza, a później pisarz przy tym królu. Jego charakter ostro wyraził się w pysze i pustej chwale, kiedy on jeszcze za swego życia przygotowywał sobie miejsce na swój pochówek na jednym ze wzgórz Jerozolimy, gdzie grzebani byli tylko potomkowie królewskiego rodu, za co został surowo napiętnowany przez proroka Izajasza. Prorok groził mu zabraniem tego urzędu i niewolą asyryjską. Na to miejsce, przełożonego pałacu, został wyznaczony Eljakim, syn Chilkiasza, a Szebna otrzymał niższy, mniej wpływowy urząd pisarza.

SZEBUEL (więzień Boga). Imię osób:
  1. Szebuel (1Krn.23:16; 26:24) - pierwszy syn Gerszoma, syna Mojżesza
  2. Szebuel (1Krn.25:4-6) - z synów Hemana, jasnowidza królewskiego w sprawach Bożych, zgodnie z obietnicą Pana, że wywyższy jego moc; dał bowiem Bóg Hemanowi czternastu synów i trzy córki. Wszyscy oni śpiewali pod kierownictwem swoich ojców: Asafa, Jedutuna i Hemana w świątyni Pana przy wtórze cymbałów, lutni i cytr, pełniąc służbę w świątyni Bożej, według wskazówek samego króla.

SZECHANIASZ (Jahwe wziął sobie za mieszkanie). Imię osób:
  1. Szechaniasz (1Krn.3:21) - syn Chananiasza, z rodu i potomków Dawida;
  2. Szechaniasz (1Krn.24:11) - z potomków Aarona, kapłan w czasach Dawida; na niego padł dziesiąty los w kolejności służby w świątyni;
  3. Szechaniasz (2Krn.31:15) - Lewita, będący z innymi Lewitami pod kierownictwem Kore, w celu uczciwego przydzielania zaopatrzenia swoim braciom;
  4. Szechaniasz (Ezd.8:3) - ojciec Chattusza, który powrócił wraz z Ezdraszem z niewoli babilońskiej;
  5. Szechaniasz (Ezd.10:2) - syn Jechiela, z synów Elama, który powrócił z Ezdraszem z niewoli babilońskiej do Jerozolimy;
  6. Szechaniasz (Neh.3:29) - ojciec Szemajasza, odźwiernego Bramy Wschodniej, który naprawiał mur jerozolimski w czasach Nehemiasza;
  7. Szechaniasz (Neh.6:18) - syn Aracha i teść Tobiasza, tego Tobiasza, który był wrogiem Nehemiasza w sprawie odbudowy muru jerozolimskiego;
  8. Szechaniasz (Neh.12:3) - z kapłanów, którzy powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem.

SZECHARIASZ (Jahwe szuka – 1Krn.8:26). Z synów Jerochama, naczelników plemienia Beniamina, mieszkających w Jerozolimie.

SZECHEMICI (4M.26:31). Potomkowie Szechema, z potomstwa Manassesa.

SZEERA (krewny – 1Krn.7:24). Córka Efraima. Ona zbudowała lub umocniła miasta Bet-Choron dolne i górne oraz Uzen-Szeera. Bet-Choron przeznaczone zostało Lewitom (Joz.21:22). W późniejszym okresie zostało umocnione przez Salomona - dolne (1Krl.9:17 i górne (2Krn.8:5).

SZEFAM (nagość, bezleśna okolica – 4M.34:10-11). Miasto na wschodniej granicy Ziemi Obiecanej, między Chasar-Enan i Rybla.

SZEFATIASZ (Jahwe sędzia). Imię osób:
  1. Szefatiasz (1Krn.3:3) - jeden z synów Dawida, jego matka nazywała się Abitala. W 2Sm.3:4 nazywa się Szefatia;
  2. Szefatiasz (1Krn.9:8) - ojciec Meszullama, który zamieszkał w swoich włościach po powrocie z niewoli babilońskiej;
  3. Szefatiasz (1Krn.12:6) - z Chariw, z plemienia Beniamina, przyłączył się do Dawida w Syklag;
  4. Szefatiasz (1Krn.27:16) - syn Maachy, książę plemienia Symeona w czasach Dawida;
  5. Szefatiasz (2Krn.21:2) - jeden z synów Jehoszafata, króla judzkiego;
  6. Szefatiasz (Ezd.2:4) - protoplasta rodu, z którego powróciło z niewoli babilońskiej 372 osoby;
  7. Szefatiasz (Ezd.2:57) - jego potomkowie, jako słudzy świątynni i potomkowie niewolników Salomona, powrócili z niewoli babilońskiej do Jerozolimy i Judei;
  8. Szefatiasz (Ezd.8:8) - protoplasta rodu, którego potomkowie, z Zebadiaszem i innymi 80 osobami, powrócili z babilońskiej niewoli;
  9. Szefatiasz (Neh.11:4) - przodek Atai, z plemienia Judy, który osiedlił się w Jerozolimie po powrocie z niewoli babilońskiej;
  10. Szefatiasz (Jr.38:1) - syn Mattana, z książąt króla Sedekiasza, nienawidził i pragnął zguby proroka Jeremiasza.

SZEFER (piękno – 4M.33:23-24). Góra, pod którą Izraelici rozłożyli się obozem podczas wędrówki przez pustynię, na drodze z Kehelata do Charada.

SZEFO (gołe miejsce, step – 1M.36:23; 1Krn.1:40). Z synów Szobala, z potomków Ezawa. W 1Krn.1:40 jest: Szefi.

SZEFUFAM (wąż – 4M.26:39; 1Krn.8:5). Z potomków Beli, pierworodnego Beniamina, od niego wywodzi się rodzina Szufamitów. W 1Krn.8:5 jest: Szefufan.

SZEKANIASZ (Jahwe wziął sobie za mieszkanie – Ezd.8:5). Z jego potomków powróciło z Ezdraszem z niewoli babilońskiej trzystu mężczyzn.

SZEKEM (plecy, tył – 1Krn.7:9). Z synów Szemidy, z potomków Manassesa.

SZELA (prośba – 1M.38:5). Trzeci syn Judy i Szuy, od którego pochodzą Szelanici lub Szilanici.

SZELACH (pokój – 1M.10:24; Łk.3:35-36). Potomek Arpachszada.

SZELAMIT (spokojny, pokojowy – 3M.24:11). Córka Dibriego z plemienia Dan. Jej syn został ukamienowany za bluźnienie Bogu.

SZELEF (giermek ? – 1M.10:26; 1Krn.1:20). Z synów Joktana, syna Hebera, potomstwa Sema, praojca wszystkich synów Hebera (w.21).

SZELEMIASZ (przyjaciel Jahwe). Imię osób:
  1. Szelemiasz (1Krn.26:14) - odźwierny bramy wschodniej, ojciec Zachariasza;
  2. Szelemiasz (Ezd.10:39) - miał żonę obcoplemienną, którą odprawił;
  3. Szelemiasz (Ezd.10:41) - też miał żonę obcoplemienną, którą odprawił;
  4. Szelemiasz (Neh.3:30) - ojciec Chananiasza, który naprawiał mur Jerozolimy w czasach Nehemiasza po powrocie z niewoli babilońskiej;
  5. Szelemiasz (Neh.13:13) - kapłan, który miał dozór nad składnicami w czasach Nehemiasza;
  6. Szelemiasz (Jr.37:13) - ojciec Jeriasza, który pełnił straż w Bramie Beniamińskiej;
  7. Szelemiasz (Jr.38:1) - ojciec Juchala.

SZELESZ (troistość – 1Krn.7:35). Z synów Chelema, potomków Asera, z liczby naczelników rodów, walecznych, czołowych książąt.

SZELOMIT (spokojny, pokojowy). Imię osób:
  1. Szelomit (1Krn.3:19) - córka Zerubbabela, siostra Meszullama i Chananiasza;
  2. Szelomit (1Krn.23:9) - Lewita, syn Szimejego, naczelnik rodu Laadana;
  3. Szelomit (1Krn.23:18) - syn Jischara, potomek Mojżesza;
  4. Szelomit (1Krn.26:25) - syn Zikriego, potomek Eliezera i Mojżesza. Ten to Szelomit był wraz ze swoimi braćmi postawiony nad całym skarbcem darów poświęconych, które ofiarował król Dawid, naczelnicy rodów, dowódcy nad tysiącami, setnicy i dowódcy oddziałów, ze zdobyczy wojennych i z łupów ofiarowali na utrzymanie świątyni Pana (1Krn.26:26-27);
  5. Szelomit (2Krn.11:20) - syn Rechabeama, króla judzkiego, z Maachy, córki Abszaloma;
  6. Szelomit (Ezd.8:10) - syn Josifiasza, naczelnik rodu, który ze 160 mężczyznami wyruszył z Ezdraszem z Babilonu za panowania króla Artakserksesa.


SZELOMOT (pełnia zbawienia albo pokoju). Imię osób:
  1. Szelomot (1Krn.24:22) - syn Jischara;
  2. Szelomot (1Krn.24:22) - ojciec Jachata.

SZELUMIEL (przyjaciel Boga – 4M.1:6). Syn Suriszaddaja, naczelnik plemienia Symeona, wyznaczony był w czasach Mojżesza i Aarona razem z naczelnikami innych plemion do spisu synów izraelowych według rodów, którzy w Izraelu są zdatni do służby wojskowej od dwudziestego roku życia wzwyż. Po spisie Szelumiela w plemieniu Symeona było pięćdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta (4M.2:12).

SZEMA (słuchaj). Imię osób i nazwa miasta:
  1. Szema (Joz.15:26) - miasto graniczne plemienia Judy;
  2. Szema (1Krn.2:43) - syn Chebrona, potomek Judy;
  3. Szema (1Krn.5:8) - z przodków Beli, wnuk Joela, z potomków Rubena;
  4. Szema (Neh.8:4) - jeden z kapłanów w czasach Nehemiasza.

SZEMAJASZ (Jahwe wysłuchuje). Imię osób:
  1. Szemajasz (1Krl.12:22) - prorok i mąż Boży w czasach króla judzkiego Rechabeama, syna Salomona;
  2. Szemajasz (1Krn.3:22) - syn Szekaniasza, z rodu Dawida;
  3. Szemajasz (1Krn.4:37) - przodek Zizy;
  4. Szemajasz (1Krn.5:4) - syn Joela;
  5. Szemajasz (1Krn.9:14) - Lewita, syn Chaszszuba, który w czasach Nehemiasza osiedlił się w Jerozolimie;
  6. Szemajasz (1Krn.9:16) - Lewita, ojciec Obadiasza;
  7. Szemajasz (1Krn.12:3) - ojciec Achiezera i Joasza, z plemienia Beniamina;
  8. Szemajasz (1Krn.15:8) - naczelnik, potomek Elisafana;
  9. Szemajasz (1Krn.15:11) - Lewita w czasach Dawida;
  10. Szemajasz (1Krn.24:6) - pisarz, syn Netanaela;
  11. Szemajasz (1Krn.26:4) - jeden z synów Obeda Edomczyka;
  12. Szemajasz (2Krn.17:8) - Lewita w czasach króla judzkiego Jehoszafata;
  13. Szemajasz (2Krn.29:14) - Lewita, syn Jedutana, brał udział w oczyszczeniu świątyni w czasach króla Hiskiasza;
  14. Szemajasz (2Krn.31:15) - z Lewitów, którzy pod przewodnictwem Kore, też Lewity, odźwiernego Bramy Wschodniej, nadzorowali dobrowolne dary dla Boga;
  15. Szemajasz (Ezd.8:13) - z synów Adonikama, którzy powrócili z niewoli babilońskiej;
  16. Szemajasz (Ezd.8:16) - naczelnik w czasach Ezdrasza;
  17. Szemajasz (Ezd.10:21) - z synów Charima, którzy powrócili z niewoli babilońskiej i odprawili swoje żony obcoplemienne;
  18. Szemajasz (Neh.3:29) - syn Szechaniasza, odźwierny Bramy Wschodniej, naprawiał mur w czasach Nehemiasza po powrocie z niewoli babilońskiej do Jerozolimy;
  19. Szemajasz (Neh.6:10) - mąż Boży, syn Delajasza;
  20. Szemajasz (Neh.10:9) - kapłan w czasach Nehemiasza;
  21. Szemajasz (Neh.12:34) - z naczelników w Judzie, podczas poświęcenia odnowionego muru jeruzalemskiego w czasach Ezdrasza i Nehemiasza;
  22. Szemajasz (Neh.12:35) - dziadek Zachariasza, kapłana, który grał na trąbie w czasach Nehemiasza podczas poświęcenia muru jeruzalemskiego;
  23. Szemajasz (Neh.12:36) - kapłan w czasach Ezdrasza i Nehemiasza, grający na instrumentach muzycznych podczas poświęcenia muru jeruzalemskiego.

SZEMARIASZ (Jahwe strzeże). Imię osób:
  1. Szemariasz (1Krn.12:6) - jeden z dzielnych rycerzy Dawida;
  2. Szemariasz (2Krn.11:19) - z synów Rechabeama i Abigail, córki Eliaba, syna Isajego;
  3. Szemariasz (Ezd.10:32) - z potomków Charima, mający żonę obcoplemienną w czasach Ezdrasza;
  4. Szemariasz (Ezd.10:41) - z potomków Binnuja, mający żonę obcoplemienną w czasach Ezdrasza.

SZEMED (drożdże winne – 1Krn.8:12). Syn Elpaala, który założył Ono i Lod z jego miasteczkami.

SZEMER (strażnik). Imię osób:
  1. Szemer (1Krl.16:24) - osoba, od której Omri, król izraelski, kupił za dwa talenty srebra górę Szomron
  2. Szemer (1Krn.6:31) - Lewita, ojciec Baniego, z przodków śpiewaka Etana.

SZEMIDA (głos zrozumienia – 4M.26:32; Joz.17:2). Z potomków Gileada; jego synami byli: Achian, Szekem, Likchi i Aniam (1Krn.7:19), założyciel rodziny Szemidaitów.

SZEMIRAMOT (chwała wysokości lub wzniosłości). Imię osób:
  1. Szemiramot (1Krn.15:18,20) - Lewita, podczas przenosin Skrzyni Pańskiej w czasach Dawida grał na harfie nastrojonej na tony wysokie;
  2. Szemiramot (2Krn.17:8) - Lewita, razem z innymi został wysłany przez Jehoszafata do miast judzkich, aby nauczać lud Zakonu Pańskiego.

SZEMUEL (wyproszony od Boga – 4M.34:20). Syn Ammichuda, z plemienia Symeona, wyznaczony do podziału ziemi w czasach Mojżesza.

SZENEASSAR (o Sinie [bogu księżyca] chroń! – 1Krn.3:18). Z rodu Dawida, z synów Jechoniasza.

SZEOL (PnP.8:6). Starotestamentowe określenie królestwa zmarłych. Oznacza miejsce pozbawione światła. W chrześcijańskim nauczaniu pod tą nazwą rozumie się duchową ciemność, tj. stan duchów, oddzielonych przez grzech od oblicza Bożego i towarzyszących Mu światłości oraz błogosławieństwa (Judy 1:6). W Biblii to słowo jest określane jako: grób, podziemie, otchłań, ciemności, ciemnica.

SZEREBIASZ (żar Jahwe). Imię osób:
  1. Szerebiasz (Ezd.8:18,24) - mąż rozumny, z synów Machliego, syna Lewiego, syna Izraela, wezwany z miejscowości Kasifia, wraz z jego synami i braćmi w liczbie osiemnastu, do służby w domu Bożym;
  2. Szerebiasz (Neh.8:7; 9:4) - Lewita, który wraz z innymi w czasach Ezdrasza i Nehemiasza wyjaśniali ludowi Zakon. Prawdopodobnie był też wśród tych, którzy odprawili swoje żony obcoplemienne i podpisali umowę wierności Bogu.

SZERESZ (korzeń – 1Krn.7:16). Syn Machira i jego żony Maaki, z rodu Manassesa, syna Józefa.

SZERSZENIE (2M.23:28; 5M.7:20; Joz.24:12). Owady z rodzaju błonkowato skrzydłych, z jadowitym żądłem, z wyglądu podobne do dużych os, które bardzo boleśnie żądlą, zmuszając do szaleńczej ucieczki duże stada. Szerszenie posłał Bóg przeciwko królom amorejskim i w ten sposób wypędził ich przed Izraelem.

SZESZAJ (biały, białawy – 4M.13:22). Jeden z potomków Anaka, żyjący w Hebronie, w czasie wysłania zwiadowców przez Mojżesza do Ziemi Obiecanej. Potomkowie Anaka zostali wygnani przez Kaleba.

SZESZAN (lilia, biały – 1Krn.2:31). Syn Jiszi, ojciec Achlaja, z potomków Judy, syna patriarchy Jakuba. W wersecie 34 tego rozdziału mówi się, że Szeszan nie miał synów lecz tylko córki i sługę, Egipcjanina Jarcha, za którego wydał swoją córkę. Wielu komentatorów przypuszcza, że w wersecie 31 pod imieniem Achlaj należy rozumieć osobę płci żeńskiej, córkę Achlaj, o zamążpójściu której mówi się w wersecie 35.

SZESZBASSAR (czciciel ognia – Ezd.1:8,11; 5:14,16). Tak nazywał się książę lub naczelnik Judei; w powyższych wersetach prawdopodobnie należy rozumieć tu Zerubabela.

SZETAR (pers. gwiazda – Est.1:14). Jeden z siedmiu najbliższych książąt perskich i medyjskich, mających stały dostęp do króla Artakserksai zajmujących pierwsze stanowiska w królestwie.

SZETAR-BOZNAJ (oślepiająca gwiazda – Ezd.5:3). Z naczelników Syrii i Fenicji w czasach Zerubbabela.

SZEWE (dolina, równina – 1M.14:17). Dolina w pobliżu Dan i Choby, na północ od Damaszku. Kiedy Abram po zwycięstwie nad Kedorlaomerem i królami będącymi z nim, i po uwolnieniu Lota i całego mienia z niewoli, powracał z pola bitwy, na spotkanie mu wyszli w dolinie Szewe król Sodomy i Melchisedek, król Salemu. Dlatego dolina Szewe nazywa się inaczej doliną królewską (2Sm.18:18).

SZIBEA (umowa przypieczętowana przysięgą, przysięga – 1M.26:33). Nazwa studni. (Patrz Beer-Szeba).

SZICHOR (czarna, posępna rzeka – Joz.13:3; 1Krn.13:5). Rzeka lub potok, wpadający do Morza Śródziemnego.

SZICHOR-LIBNAT (niebieska rzeka ? – Joz.19:26). Rzeka lub potok na południu ziemi plemienia Asera.

SZICHRON (pijaństwo – Joz.15:11). Miasto w granicach działu plemienia Judy, między Ekron i Jabneel.

SZIFI (pełny, obfity – 1Krn.4:37). Ojciec Zizy, z książąt w swoich rodach, w plemieniu Symeona.

SZIFRA (piękno – 2M.1:15). Położna w Egipcie. Po przeprowadzce patriarchy Jakuba z rodziną do Egiptu, Izraelici zaczęli się rozmnażać w takim stopniu, że Egipcjanie zaczęli obawiać się Izraela jako ludu licznego, który w czasie wojny mógłby połączyć się z nieprzyjacielem i wyjść z poddaństwa. Nowy faraon egipski, który nie znał Józefa, nakazał położnym, Szifra i Pua, zabijać hebrajskie niemowlęta męskiej płci. Lecz położne bały się Boga i nie czyniły tak, jak im nakazał król egipski, ale pozostawiały chłopców przy życiu. Wtedy król egipski wezwał położne i rzekł do nich: Czemuście to uczyniły i pozostawiały przy życiu także chłopców? Położne odpowiedziały faraonowi: Kobiety hebrajskie nie są takie jak kobiety egipskie; są one tak żywotne, że rodzą wcześniej, niż przyjdzie do nich położna. A Bóg nagradzał te położne dobrym powodzeniem, lud zaś rozmnażał się i potężniał. Wtedy faraon nakazał całemu swemu ludowi: Każdego chłopca, który się urodzi u Hebrajczyków, wrzućcie do Nilu, a każdą dziewczynkę pozostawcie przy życiu. (2M.1:10-22).

SZILCHI (uzbrojony wojownik – 1Krl.22:42). Ojciec Azuby, matki króla Jehoszafata.

SZILCHIM (posłanie wody ? – Joz.15:32). Z granicznych miast plemienia Judy, na południu, od strony Edomu.

SZILLEM (odpłata – 1M.46:24; 4M.26:49). Z synów Naftaliego, syna Jakuba i Bilhy, którą Laban dał córce swojej Racheli; od niego wywodzi się rodzina Szillemitów.

SZILSZA (być twardym – 1Krn.7:37). Z synów Sofacha, z plemienia Asera, ludzi walecznych, naczelników ojcowskich rodów.

SZIMEA (wysłuchanie). Imię osób:
  1. Szimea (1Krn.3:5) - z synów Dawida i Batszeby, którzy urodzili się w Jerozolimie. W 2Sm.5:14 czytamy: Szamua i w 1Krn.14:4 czytamy: Szammua;
  2. Szimea (1Krn.6:15) - syn Uzzy, z potomków Merariego, z ustanowionych przez Dawida naczelników śpiewaków w świątyni;
  3. Szimea (1Krn.6:24) - z przodków Asafa, śpiewaka, z potomków Gerszoma, dziadek śpiewaka Asafa;
  4. Szimea (1Krn.9:38) - syn Miklota, mieszkający w Gibeonie.

SZIMEAT (słuchanie, posłuch – 2Krl.12:22). Ojciec Jozakara, który razem z Jehozabadem zabił Joasza, króla judzkiego. W 2Krn.24:26 jest: Uczestnikami sprzysiężenia przeciwko niemu byli: Zabad, syn Ammonitki Szimeat, i Jehozabad, syn Moabitki Szimrit.

SZIMEATCZYCY (odpowiadający echem – 1Krn.2:55). Jedna z rodzin pisarzy, z plemienia Judy, mieszkająca w Jabesz.

SZIMEI (sławny, znany). Imię osób:
  1. Szimei (2M.6:17) - syn Gerszona, syna Lewiego, od niego pochodzi rodzina Szimeitów;
  2. Szimei (2Sm.13:3) - brat Dawida, ojciec Jonadaba;
  3. Szimei (1Krl.4:18) - syn Eli, jeden z dwunastu namiestników ustanowionych przez króla Salomona, był namiestnikiem w ziemi Beniamina;
  4. Szimei (1Krn.3:19) - syn Pedajasza, brat Zerubbabela;
  5. Szimei (1Krn.4:26) - syn Zakkura, potomek Symeona;
  6. Szimei (1Krn.5:4) - syn Goga, potomek Rubena;
  7. Szimei (1Krn.6:14) - syn Libni, potomek Merariego;
  8. Szimei (1Krn.8:21) - ojciec dziewięciu synów, z naczelników plemienia Beniamina;
  9. Szimei (1Krn.25:17) - naczelnik dziesiątej zmiany śpiewaków w świątyni, w czasach Dawida;
  10. Szimei (1Krn.27:27) - z Ramy, nadzorca nad winnicami w czasach Dawida;
  11. Szimei (2Krn.29:14) - syn Hemana, biorący udział w oczyszczeniu świątyni w czasach króla Hiskiasza;
  12. Szimei (2Krn.31:12) - Lewita, który razem ze swoim bratem Konaniaszem, w czasach króla Hiskiasza, nadzorował daniny w świątyni;
  13. Szimei (Est.2:5) - przodek Mordochaja, krewny Estery.

SZIMEJ (sławny, znany). Imię osób:
  1. Szimej (Ezd.10:23) - Lewita, w czasach Ezdrasza, mający żonę obcoplemienną, którą odprawił;
  2. Szimej (Ezd.10:33) - z synów Chaszuma, w czasach Ezdrasza, mający żonę obcoplemienną, którą odprawił;
  3. Szimej (Ezd.10:38) - z synów Binnuja, w czasach Ezdrasza, mający żonę obcoplemienną, którą odprawił.

SZIMRAT (opieka, straż – 1Krn.8:21). Z synów Szimejego, naczelników plemienia Beniamina.

SZIMRI (czujny). Imię osób:
  1. Szimri (1Krn.4:37) - ojciec Jedajasza i syn Szemajasza, z książąt w rodach plemienia Symeona;
  2. Szimri (1Krn.11:45) - ojciec Jediaela, jednego z dzielnych rycerzy Dawida;
  3. Szimri (1Krn.26:10) - syn Chosy, z potomków Merariego, chociaż nie był pierworodnym, lecz jego ojciec postawił go na czele;
  4. Szimri (2Krn.29:13) - Lewita, z synów Elisafana.

SZIMRIT (strażnik – 2Krn.24:26). Moabitka, matka Jehozabada, który razem z Zabadem pozbawił życia Joasza, króla judzkiego. W 2Krl.12:22 czytamy: A byli to Jozakar, syn Szimeata i Jehozabad, syn Szomera, jego dostojnicy. Oni go zabili i tak poniósł śmierć.

SZIMRON (straż, opieka). Imię osoby i nazwa miasta:
  1. Szimron (1M.46:13; 4M.26:24; 1Krn.7:1) - jeden z czterech synów Issachara. Od niego wywodzi się rodzina Szimronitów;
  2. Szimron (Joz.19:15) - miasto w granicach działu plemienia Zebulona. Pełna nazwa tego miasta brzmi: Szimron-Meron (Joz.12:20).

SZIMSZAJ (słoneczny – Ezd.4:8). Pisarz, jeden z tych, którzy wrogo występowali przed Artakserksesem przeciwko Żydom podczas odbudowy przez nich świątyni.

SZION (zniszczenie, zawalenie się – Joz.19:19). Z miast plemienia Issachara. Przypuszcza się, że leżało ono w pobliżu góry Tabor.

SZITRAI (uczony w Piśmie – 1Krn.27:29). Z Szarony, ustanowiony przez Dawida nadzorcą nad bydłem pasącym się w Szaronie.

SZITTIM (akacje). Nazwa dolin:
  1. Szittim (Joel.3:23) - Dolina Akacji, znajdowała się w Moabie, prawie naprzeciw Jerycho i w małej odległości od niego, lecz słowa: Dolina Akacji - użyte w powyższym wersecie, prawdopodobnie oznaczają jakąś dolinę, znaną z obfitości rosnących w niej akacji; albo, być może, jest to poetycka nazwa jakiegokolwiek miejsca;
  2. Szittim (4M.25:1; Joz.2:1; 3:1; Mich.6:5) - dolina na polach moabskich, gdzie Izraelici długo obozowali zanim przeszli przez Jordan; leży na północ od Morza Martwego i na wschód od dolnego Jordanu. Jest to prawdopodobnie ta sama dolina, co i Abel-Haszszittim.

SZIZA (ożywiony miłością – 1Krn.11:42). Ojciec Adiny, Rubenity, naczelnika Rubenitów w liczbie trzydziestu, jednego z dzielnych rycerzy Dawida.

SZKŁO (Job.28:17; Ob.21:21). Wynalezienie szkła zwykle przypisuje się Fenicjanom, lecz szkło mogło być używane i wcześniej, w dalekiej starożytności i w różnych miejscach. Chińczycy 2 tys. lat przed Chrystusem umieli wytwarzać szkło; około tego samego czasu też i Egipcjanie okazywali zadziwiającą sztukę wytwarzania szklanych naczyń, jak to widać z obrazków na ścianach i w grobach z czasów Mojżesza. Prawdopodobnie w tym czasie i Izraelici zapoznali się ze szkłem. Lustra (Job.37:18) prawdopodobnie robiono z polerowanego metalu. Szkło produkowano w Egipcie, jak już zauważyliśmy wyżej, w czasach bardzo wczesnej starożytności - można przypuszczać, że nawet w czasach Józefa i wyjścia Izraela z Egiptu - a sposób wytwarzania szkła przedstawiony jest na najstarszych pomnikach. Szkło znajduje się też w ruinach Niniwy.

SZMARAGD (2M.28:17). Kamień szlachetny, koloru zielonego, trzeci w pierwszym rzędzie napierśnika arcykapłana. Wymieniony jest w liczbie wielu szlachetnych kamieni, które znajdowały się w skarbcu króla Tyru (Ez.28:13). Czwarty kamień, którymi będą ozdobione kamienie węgielne nowego Jeruzalemu (Ob.21:19). Ten kamień był dostarczany do Palestyny zwykle z Syrii. Czym był czystszy i czym przejrzystszy był jego zielony kolor, tym wyższa była jego wartość. Pliniusz mówi: Zieleń drzew dostarcza dużego zadowolenia, lecz z zielenią szmaragdu nie może porównywać się żadna rzecz.

SZOBAB (odstępca, niewierny). Imiona osób:
  1. Szobab (2Sm.5:14) - jeden z synów Dawida i Batszeby, urodzony w Jeruzalemie;
  2. Szobab (1Krn.2:18) - z synów Kaleba i Azuby.

SZOBACH (rozszerzony, rozprzestrzeniony – 2Sm.10:16-18). Wódz Hadadezara, króla aramejskiego, w czasach Dawida, zabity w bitwie między Hadadezarem i Dawidem w Chelam.

SZOBAJASZ (który uwięzionych wyprowadza – Ezd.2:42; Neh.7:45). Jeden z odźwiernych, którego potomkowie powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem.

SZOBAL (pływający, cieknący). Imię osób:
  1. Szobal (1M.36:20,29; 1Krn.1:38) - z synów Seira, Choryty, naczelników Chorytów;
  2. Szobal (1Krn.2:50,52) - z potomków Kaleba, syn Chura, pierworodnego Efraty. Szobal miał synów Haroego, Chasriego i Menuchota;
  3. Szobal (1Krn.4:1-2) - syn Judy, ojciec Reajasza i dziadek Jachata; od nich wzięły początek rody Soreatczyków.

SZOBEK (opuszczający – Neh.10:25). Jeden z tych, którzy podpisali umowę wierności Bogu i Zakonowi Jego oraz odprawili żony obcoplemienne.

SZOBI (biorący do niewoli – 2Sm.17:27). Syn Nachasza, króla ammonickiego, który wykazał swoją szlachetność w postaci dobroci i gościnności w stosunku do Dawida podczas jego ucieczki z Jerozolimy do Machanaim.

SZOHAM (blado-zielony – 1Krn.24:27). Z synów Jaazjasza, potomków Merariego, Lewitów, wyznaczonych w kolejności do służby w świątyni.

SZOMER (strażnik). Imię osób:
  1. Szomer (1Krl.12:22) - ojciec Jehozabada, który razem z Jozakarem zabił Joasza, króla judzkiego;
  2. Szomer (1Krn.7:32) - syn Chebera, z potomków Asera.

SZOMRON (miejsce straży – 1Krl.16:24). Góra, którą król izraelski Omri kupił od poprzedniego jej właściciela, Szemera, na której została zbudowana Samaria.

SZTUKA. Początek różnych sztuk, rzemiosł, malarstwa i różnych innych wytworów wywodzi się z wczesnej starożytności. Z 1M.4:21 wiemy, że Jubal, syn Lamecha i Ady, był praojcem wszystkich grających na cytrze i flecie, a Tubalkain wykuwał narzędzia z miedzi i żelaza (w.22). Budowa arki Noego wymagała znajomości wielu sztuk i rzemiosł: architektury, matematyki itd. W 2M.30:25 (BR) słowo umiejętność występuje w związku ze sporządzaniem oleju i wonności, a z wersetów 23-24 tego rozdziału widać, że do zrobienia tego oleju i wonności potrzebne były szczególna wiedza i doświadczenie. W Dz.17:29 słowo sztuka występuje w związku z obróbką i wyrobem przedmiotów ze złota, srebra i drogich kamieni. Sztuka rzeźbiarska na drogich kamieniach i wyrób różnych rzeczy ze złota, istniały już we wczesnej starożytności (2M.28:9-14). Mnóstwo pięknych pomników starożytnej sztuki złotniczej zachowanych jest w Londyńskim Muzeum, w postaci kolczyków, bransolet, kółek itp. Opis apostoła Pawła bałwanów w Atenach bardzo podobny jest do słów psalmisty, Izajasza i innych proroków (Ps.115:4; Iz.44:9-20). Wielka satyra na czyniących bałwany, w księdze Izajasza, w powyższych wersetach, rysuje wyobrażenie, na jakim poziomie były różne rodzaje sztuk, ponad 700 lat przed Chr. Sztuka budowy okrętów też jest jedna ze starszych. Przystań okrętów – wymienia się już w proroctwie Jakuba dla Zebulona (1M.49:13). W Ez.27 wymienia się wiele sztuk i rzemiosł, które znali starożytni Izraelici.

SZUA (okrzyk wzywający pomocy). Imię osób:
  1. Szua (1M.38:2,12; 1Krn.2:3) - córka męża kananejskiego, którą Juda, syn Jakuba, wziął za żonę;
  2. Szua (1Krn.7:32) - córka Chebera, syna Berii, z potomków Asera.

SZUACH (dół). Imię osoby i nazwa miejscowości:
  1. Szuach (1M.25:2; 1Krn.1:32) - z synów Abrahama i Ketury, jego nałożnicy;
  2. Szuach (Job.2:11) - nazwa miejscowości, z której pochodził przyjaciel Joba Bildad, który przyszedł razem z innymi pocieszyć Joba w jego nieszczęściu.

SZUAL (lisica). Nazwa krainy i imię osoby:
  1. Szual (1Sm.13:17) - kraina w ziemi plemienia Beniamina, gdzie znajdowało się miasto Ofra;
  2. Szual (1Krn.7:36) - z synów Sofacha, potomków Asera, ludzi walecznych, naczelników ojcowskich rodów.

SZUBAEL (więzień Boga). Imię osób:
  1. Szubael (1Krn.24:20) - syn Amrama, Lewita, który w odpowiedniej kolejności stawiał się na służbę w świątyni;
  2. Szubael (1Krn.25:20) - na niego, na jego synów i braci padł trzynasty los w kolejności służby w świątyni.

SZUCHA (rów, dół – 1Krn.4:11). Brat Keluba, ojca Mechira, z potomków Judy.

SZUCHATCZYCY (mieszkający w namiotach – 1Krn.2:55). Jedna z rodzin pisarzy, z plemienia Judy, mieszkająca w Jabesz.

SZUNEM (wyboiste, nierówne miejsce – Joz.19:18). Miasto w ziemi plemienia Issachara. Nazwa miasta związana jest z różnymi ważnymi wydarzeniami w historii izraelitów. Tutaj obozowały filistyńskie wojska przed ostatnią ich bitwą z królem Saulem; tutaj urodziła się Abiszag, służąca Dawidowi i opiekująca się nim w czasie jego starości (1Krl.1:3,15). Tutaj mieszkała bogata kobieta, która, według przepowiedni proroka Elizeusza, za jej przychylność do niego, została nagrodzona przez Boga synem. Kiedy syn jej zmarł, prorok wskrzesił go z martwych (2Krl.4:8).

SZUNI (spokojny – 1M.46:15; 4M.26:15). Syn Gada, syna Jakuba. od niego pochodzą Szunici.

SZUPPIM (węże ?). Imię osób:
  1. Szuppim (1Krn.7:12) - syn Ira, potomka Beli, syna Beniamina;
  2. Szuppim (1Krn.26:16) - odźwierny, z potomków Merariego. W czasach Dawida Szuppimowi i Hosie przypadła w ramach losów brama zachodnia.

SZUR (mur). Nazwa miasta i pustyni:
  1. Szur (1M.16:7) - miasto między Palestyną a Egiptem. Drogą do Szur przechodziła Hagar ze swoim synem Ismaelem;
  2. Szur (2M.15:22) - nazwa pustyni. Na tę pustynię wszedł Izrael po przejściu przez Morze Czerwone.

SZUTELACH (świeży nabytek – 4M.26:35). Syn Efraima, od niego wywodzi się rodzina Szutelachitów.

SZYLO (z hebrajskiego: pojednawca). To słowo według powszechnego rozumienia starożytnych tłumaczy i komentatorów Pisma Świętego, oznacza Mesjasza. To samo rozumienie potwierdzają wszyscy ojcowie Kościoła. Jest ono użyte w proroctwie Jakuba, przed jego śmiercią, dotyczącym Judy: Nie będzie odjęte sceptrum od Judy, ani Zakonodawca od nóg jego, aż przyjdzie Szylo, i jemu będzie oddane posłuszeństwo narodów (1M.49:10 BG).

SZYMEI (sławny, znany). Imię osób:
  1. Szymei (2Sm.13:22) - brat Dawida, ojciec Jonadaba;
  2. Szymei (2Sm.16:5) - syn Gery z rodziny Saula, Beniaminita, który złorzeczył Dawidowi i jego świcie, obrzucając kamieniami, w tym czasie, kiedy Dawid uciekał z Jerozolimy podczas buntu Absaloma. Abiszaj, syn Serui, powiedział do Dawida: Dlaczego ten zdechły pies ośmiela się złorzeczyć mojemu panu, królowi? Pozwól, że podejdę do niego i utnę mu głowę! Lecz Dawid odpowiedział: Niech złorzeczy, gdyż to Pan nakazał mu: Złorzecz Dawidowi! W takim razie zaś któż może rzec: Dlaczego to czynisz?... Jeżeli własny mój syn, który wyszedł z mojego łona, nastaje na moje życie, to cóż dopiero ten Beniaminita? Zaniechajcie go, niech złorzeczy, gdyż Pan mu tak nakazał. Może Pan wejrzy na moją nędzę i przywróci mi szczęście w zamian za jego dzisiejsze złorzeczenie (2Sm17:9-12). Kiedyn Dawid powracał z triumfem do Jerozolimy, Szymei razem z przyjaciółmi pierwszy wyszedł na jego spotkanie. Padł na twarz przed królem i prosił o przebaczenie, i został oszczędzony przez Dawida pomimo postawy Abiszaja (2Sm.19:16-22). Jednocześnie Szymei otrzymał zapewnienie od Dawida, że nie zginie. Później nie znajdujemy w Biblii żadnych wiadomości o Szymei aż do ostatnich dni życia Dawida. Między poleceniami umierającego Dawida dla Salomona jest szczególne polecenie dotyczące Szymejego (1Krl.2:8-9). Po śmierci Dawida rozkazano Szymejemu, żeby nie opuszczał Jerozolimy i nie przekraczał potoku Kidron pod żadnym pozorem, bo poniesie śmierć (w.36-37). Po trzech latach Szymei bez pozwolenia naruszył królewski rozkaz. Udał się do Gat, żeby odnaleźć tutaj dwóch jego zbiegłych niewolników. Salomon dowiedziawszy się o tym, wezwał go do siebie po jego powrocie i skazał go na śmierć (36-46). Przy tym powiedział on do Szymejego: Ty znasz całe to zło i twoje serce jest świadome tego, co wyrządziłeś Dawidowi, mojemu ojcu. Niechaj tedy Pan sprowadzi zło, jakie sam wyrządziłeś, na twoją głowę! (w.44);
  3. Szymei (1Krl.1:8) - jedna z osób, które razem z arcykapłanem Sadokiem nie poparły Adoniasza jako następcy Dawida. Prawdopodobnie jest to ta sama osoba, która w 1Krl.4:18 jest synem Eli i była w liczbie 12 namiestników Salomona nad Izraelem.

SZYMON (hebr. Symeon: wysłuchanie). Imię osób:
  1. Szymon (1Krn.4:20) - z plemienia Judy; jego synowie, to: Amnon, Rinna, Ben-Chanan i Tilon;
  2. Szymon (Ezd.10:31) - z synów Charima, który powrócił z niewoli babilońskiej w czasach Ezdrasza i Nehemiasza;
  3. Szymon (Mt.4:18 i inne) - imię apostoła Piotra. Patrz Piotr apostoł;
  4. Szymon (Mt.10:4; Mk.3:18; Łk.6:15; Dz.1:13) - Szymon Kananejczyk lub Zelota, jeden z 12 apostołów. Zeloci byli fanatyczna sektą żydowską i wyróżniali się szczególną gorliwością w przestrzeganiu zakonu obrzędowego. Kananejczykiem nazywał się dlatego, bo pochodził z Kany, miasta galilejskiego;
  5. Szymon (Mt.13:55; Mk.6:3) - brat Pana Jezusa Chrystusa;
  6. Szymon (Mt.26:6-13; Mk.14:3-9) - trędowaty, mieszkający w Betanii (prawdopodobnie jeden z uzdrowionych wcześniej przez Pana z trądu), przyjmował Jezusa w swoim domu, krótko przed jego cierpieniem i śmiercią, dwa dni przed Paschą. Podczas tej wieczerzy Maria, siostra Łazarza, namaściła olejkiem głowę Pana na znak mającego wkrótce nastąpić Jego pogrzebu;
  7. Szymon (Mt.27:32; Mk.15:21 i inne) - Cyrenejczyk, jeden z Żydów z Cyreny w Libii, w Afryce, na zachód od Egiptu, którego zmuszono do niesienia krzyża Zbawiciela, kiedy On upadł pod jego ciężarem. W Ewangelii według Marka mówi się, że był on ojcem Aleksandra i Rufa;
  8. Szymon (Łk.7:40) - jeden z faryzeuszów, do domu którego został zaproszony Pan Jezus Chrystus na posiłek. W tym czasie pewna kobieta, grzesznica, dowiedziawszy się, że Pan jest w domu Szymona, przyniosła alabastrowy słoik olejku, stanęła z tyłu u nóg Pana, zaczęła łzami omywać nogi Jego, wycierać je swoimi włosami i namaszczać olejkiem. Odpuściwszy grzesznicy jej grzechy, Pan powiedział do niej: Wiara twoja zbawiła cię, idź w pokoju;
  9. Szymon (J.6:71; 13:2,26) - ojciec Judasza Iskarioty;
  10. Szymon (Dz.8:9) - czarnoksiężnik, mieszkaniec Samarii. Szymon uwierzył i został ochrzczony. Chciał za pieniądze od apostołów otrzymać moc Ducha Świętego. Został surowo napiętnowany przez apostoła Piotra i się upamiętał; później z nową gorliwością powrócił do czarnoksięstwa;
  11. Szymon (Dz.9:43; 10:6) - chrześcijanin w Joppie, garbarz, w którego domu przez jakiś czas przebywał apostoł Piotr po wskrzeszeniu Tabity i stąd został wezwany do głoszenia Ewangelii w Cezarei, w domu Korneliusza setnika.

SZYSZA (od Serajasz: Jahwe się spiera – 1Krl.4:3). Ojciec dwóch pisarzy króla Salomona.

SZYSZAK (1Krl.14:25). Król egipski w ostatnich latach panowania Salomona i pierwszych Rechabeama. Za panowania Rechabeama najechał Jeruzalem, ograbił świątynię i zagarnął królewskie skarby (1Krl.14:26; 2Krn.12:9). Biblijny przekaz o tym potwierdza się przez odkrycia w Egipcie.

ŚCIERWOJAD (3M.11:18). Pod tą nazwą rozumiemy egipską kanię, którą kiedyś zaliczano do rodzaju orłów, lecz wyobrażano jako kanię. Jest to odrażający ptak, podobny do wrony z czarnymi skrzydłami, z gołą głową i szyją; karmi się padliną i wszelka nieczystością. Tych ptaków dużo było w Arabii, Palestynie i Syrii. Ten ptak, uważany był w Egipcie jako święty, był symbolem współczucia i macierzyńskiej miłości. Według opisów wygląd ścierwojada jest odrażający: łeb goły i pomarszczony; oczy duże, straszne, dziób czarny, drapieżny, nogi duże; karmi się wszelką padliną i ścierwem.

ŚLIMAK (Ps.58:9). Mięczak mający muszlę lub nie. Żyje przede wszystkim w wilgotnych i zacienionych miejscach, sadach, ogrodach, na liściach kapusty i innych młodych roślinach. Ślimak pełzając wydziela na swojej drodze śluz, i w ten sposób, czym więcej pełza, tym więcej traci śluzu, i wskutek tego przez stopniowe wydzielanie jego traci swoje siły i ostatecznie rozpływa się. Dlatego psalmista porównuje z rozpływającym się ślimakiem szybko przemijające nieprawdy i zamysły ludzi bezbożnych. Niech przeminą jak ślimak - mówi on o bezbożnych - który się rozpływa, jak poroniony płód niewieści, niech nie ujrzą słońca! (Ps.58:9).

ŚLINA (1Sm.21:14; 3M.15:8; Mt.26:67; J.9:7 i inne). Według zakonu Mojżeszowego, jeśli nieczysty splunął na czystego, to czysty wymagał oczyszczenia według zakonu. Opluwanie kogokolwiek, szczególnie plucie w twarz, jest wyrazem największej pogardy, a też największej hańby (Iz.50:6; Mt.26:67). Przytoczone wyrażenie (Job.7:19 BT): Pozwól mi choćby ślinę przełknąć - oznacza: Choćby na chwilę odejdź ode mnie. W Ewangeliach mówi się o trzech przypadkach uzdrowienia niewidomych, gdzie Pan używa śliny lub spluwa (J.9:6; Łk.7:33; Mk.8:22). Ślina ludzka używana była niekiedy jako swego rodzaju środek leczniczy, jak np. przy ukąszeniu żmii lub skorpiona, a przy tym stosowano różne zaklęcia i przesądy.

ŚLUBY. W starotestamentowym Zborze, prócz ofiar Bogu, wymaganych przez Zakon, prócz ofiar świątecznych i dobrowolnych, były ofiary wynikające ze złożonych ślubów (3M.22:18,21). Śluby były składane przez wierzących albo jako wyraz wdzięczności Panu za okazaną niebiańską pomoc, albo podczas modlitwy o pomoc Bożą. I złożył tam Jakub ślub, i powiedział: Jeżeli Bóg będzie ze mną i będzie mnie strzegł w drodze, w którą się udaję, i da mi chleb na pokarm i szatę na odzienie, i powrócę w pokoju do domu ojca mego, to Pan będzie Bogiem moim, a kamień, który postawiłem jako pomnik, będzie domem Bożym, i ze wszystkiego, co mi dasz, będę ci dawał dokładnie dziesięcinę (1M.28:20-22). Wykonanie ślubu, jak by nie był ciężki, było bezwarunkowo obowiązkowe. Sędzia izraelski Jefta przed wyjściem na wojnę z Ammonitami złożył ślub Bogu, że złoży w ofierze to, co wyjdzie mu na spotkanie z drzwi jego domu po udanym powrocie. Kiedy Jefta z trofeami zwycięstwa zbliżył się do domu, pierwsza wyszła na spotkanie ojcu jego córka jedynaczka z bębenkami i tańcami, a ojciec zwycięzca musiał w skutek złożonego ślubu złożyć córkę w ofierze (Sdz.11:30-39).

Nieprzemyślana obietnica Heroda, dana tańczącej córce Herodiady, że spełni wszystko, co ona zechce, skończyła się ścięciem głowy Jana Chrzciciela (Mk.6:17-29). Dlatego przed złożeniem ślubu Bogu i nawet ludziom, należy dobrze przemyśleć, czy jest się w stanie go wypełnić. Złamanie zaś ślubu, złożonego Bogu, jest grzechem przeciw trzeciemu przykazaniu Zakonu Bożego.

ŚMIERĆ. Śmierć jest dwojaka: cielesna i duchowa. Cielesna śmierć polega na tym, że ciało zostaje pozbawione ducha, które ożywiało je; a duchowa na tym, że dusza pozbawia się łaski Bożej, która ożywia ją wyższym duchowym życiem. Dusza też może umrzeć, lecz nie tak jak umiera ciało. Ciało, kiedy umiera, traci zmysły i rozpada się; a dusza, kiedy umiera w grzechu, pozbawia się duchowego światła, radości i błogosławieństwa, lecz nie ginie, a pozostaje w stanie mroku, smutku i cierpienia. Śmierć weszła na świat przez grzech naszych prarodziców. Wszyscy ludzie pochodzą od Adama, zarażonego grzechem, i sami są grzeszni. Jak z zarażonego źródła w naturalny sposób płynie zarażony strumień, tak od prarodzica, zarażonego grzechem i dlatego śmiertelnego, w naturalny sposób pochodzi zarażone grzechem i śmiertelne potomstwo. Pismo Święte mówi o tym w następujący sposób: Przeto jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli (Rz.5:12).

ŚNIEG (2Sm.23:20; 2M.4:6). Para wodna, zamarzająca w atmosferze i spadająca na ziemię w postaci białych płatków. Wskazania na śnieg w Piśmie Świętym, szczególnie na jego biel, spotykamy często. Śnieg był ulubionym przenośnym wyrażeniem u Żydów. Czy znika biały śnieg ze skalistego Hermonu? - pyta się prorok Jeremiasz (18:14). Jak susza i upał wyparowują wody śnieżne - mówi Job - tak grzeszników porywa kraina umarłych (24:19). Obmyj mnie - mówi psalmista - a ponad śnieg bielszy się stanę (51:9). Choć wasze grzechy będą czerwone jak szkarłat - świadczy prorok Izajasz w imieniu Pana - jak śnieg zbieleją (1:18). Śnieg, zwykle padający zimą i dość głęboko okrywający ziemię, niekiedy nawet w Jerozolimie, chociaż długo nie leżący, jest też przedmiotem szczególnych przenośni. O Benai mówi się, że zabił lwa w dole, gdy pewnego razu spadł śnieg (2Sm.23:20). Bo do śniegu mówi: Padaj na ziemię! - mówi się w Job.37:6. On daje śnieg jak wełnę - wykrzykuje psalmista - szron jak popiół rozsypuje (147:16). Gdyż jak deszcz i śnieg spada z nieba i już tam nie wraca - mówi prorok Izajasz (55:10). Trąd niejednokrotnie w Piśmie Świętym porównywany jest ze śniegiem (2M.4:6; 4M.7:10; 2Krl.5:27).

ŚWIATŁOŚĆ (1M.1:3-4). Dzięki światłości, światłu, widzimy różne przedmioty, ich wielkość, kolor itp. Prędkość światła jest niezwykle duża, około 300 tys. kilometrów na sekundę. Światłość została stworzona w pierwszym dniu, chociaż ciała niebieskie zostały stworzone dopiero w czwartym dniu; dlatego jest pytanie: Czy światło pochodzi od słońca, czy jest to szczególne zjawisko, powszechnie występujące we wszechświecie? Słowo światłość często w Piśmie Świętym jest użyte w znaczeniu przenośnym. Pan Jezus Chrystus nierzadko nazwany jest światłością. Bóg jest światłością, a nie ma w nim żadnej ciemności - pisze Jan (1J.1:5). Światłość w Piśmie Świętym jest znakiem wiedzy, czystego życia, świętości i radości itp. Tak niechaj świeci wasza światłość przed ludźmi - mówi Zbawiciel - aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie (Mt.5:16).

ŚWIĄTYNIA BAALA (1Krl.16:32). Świątynia, miejsce kultu Baala.

ŚWIĄTYNIA JEROZOLIMSKA. Przybytek, przenośna świątynia Izraelitów do czasów Salomona, był zbudowany według wzoru wskazanego przez Boga na górze Synaj (2M.25:9-10), dlatego i świątynia Jerozolimska, w swoich głównych częściach podobna była do Przybytku. Pomijając budowę Przybytku i jego otoczenia, opiszemy budowę świątyni jerozolimskiej, z tymi zmianami jakim uległa w czasach Zerubabela i Heroda.
  1. (1Krl.6-8) Budowla świątyni Salomona, ze wszystkimi przybudówkami, może być przedstawiona w następujący sposób. Głównymi częściami świątyni, podobnie jak w Przybytku, były: miejsce święte i miejsce najświętsze. Miejsce najświętsze było niżej od miejsca świętego. W tej różnicy poziomów znajdowało się pomieszczenie, które znajdowało się w tylnej części świątyni nad miejscem najświętszym i służyło do chronienia świętych rzeczy. Bliżej na wschód, przy przedniej części budowli, był przedsionek. Miejsce święte oświetlone było świecznikiem, który oświetlał dzień i noc, a miejsce najświętsze było zupełnie ciemne. Ściany i podłoga miejsca świętego i najświętszego były ozdobione różnymi postaciami Cherubów, kwiatów i owoców. Wszystkie te wyobrażenia były obłożone złotem. Między miejscem świętym i najświętszym była zasłona, wisząca na złotych obręczach, a drzwi były z drzewa oliwkowego. Inne drzwi, też z zasłoną, oddzielały przedsionek od miejsca świętego. Między przedsionkiem i dziedzińcem były tylko drzwi, bez zasłony. Przed wejściem na plac dziedzińca, od strony drzwi, stały dwie spiżowe, obłożone złotem kolumny ze złoconymi głowicami. Prawa nazywała się Jachin (stojący prosto), a lewa Boaz (lekki). W miejscu najświętszym znajdowała się Skrzynia Przymierza, ta sama która była w Przybytku Mojżesza, tylko skrzydła cherubów były większe i opierały się nie na Skrzyni, a na ścianach i podłodze. Skrzynia dłuższą swoją strona ustawiona była od wschodu na zachód, a jej drążki do noszenia były tak długie, że ich końcówki ze wschodniej strony było widać z miejsca świętego. W Skrzyni Przymierza znajdowały się tylko tablice zakonu. Laski Aarona i naczynia z manną już nie było, prawdopodobnie od tego czasu, gdy Skrzynia była u Filistyńczyków. Prócz Skrzyni złożone były tu też księgi Zakonu. W miejscy świętym znajdowały się:
    1. złoty ołtarz kadzidlany, stojący na środku, bliżej zasłony;
    2. dziesięć siedmioramiennych świeczników i dziesięć stołów pokładnych. Po pięć świeczników i pięć stołów stało po obu stronach.
    Do budynku świątyni z północnej, zachodniej i południowej strony przylegała trzypiętrowa kamienna budowla, mająca mnóstwo komnat. Ściany budowli ku górze zwężały się, a komnaty rozszerzały się. Wejście do komnat było od południowej strony, skąd prowadziły kręte schody do trzech pięter. W każdej komnacie było jedno okno, na zewnątrz szerokie, a wewnątrz zwężające się. Szyb w oknach nie było. Ta budowla była otoczona niewysokim krytym krużgankiem.

    Dziedzińców, otaczających budynek świątyni, było trzy:
    1. najbliższy świątyni, dziedziniec kapłanów, otoczony ogrodzeniem na tyle niskim, żeby lud mógł widzieć działania kapłanów;
    2. za ogrodzeniem, otaczającym dziedziniec kapłanów, był dziedziniec dla ludu, ze wschodu, północy i południa otoczony budynkami dla kapłanów i świętych przedmiotów. Na ten dziedziniec, prócz głównego wejścia od wschodu, były też wejścia od północy i południa, z każdej strony po cztery;
    3. za dziedzińcem dla ludu był dziedziniec pogan, otoczony kamiennym murem i mający cztery wejścia.

  2. O drugiej świątyni, zbudowanej przez Zerubabela po zniszczeniu pierwszej świątyni, mamy bardzo mało wiadomości. Wiemy, że ta świątynia, chociaż zbudowana na tym samym miejscu i być może na tych samych fundamentach, nie była tak wspaniała, jak pierwsza świątynia, i już nie miała ani jednej z tych świętych rzeczy, które upiększały świątynię Salomona. Opierając się na niektórych przekazach, możemy o drugiej świątyni uczynić parę krótkich uwag.
    Szerokość i wysokość świątyni, zgodnie z rozkazem Cyrusa (Ezd.6:3), wynosiła 20 i 30 łokci, długość 60 łokci. Zbudowana była z gładkich kamieni i drewna. W otoczeniu budowli było mnóstwo komnat i pomieszczeń z drzwiami, przy których stali odźwierni z Lewitów. Dziedziniec dla ludu był niedostępny nie tylko dla cudzoziemców, lecz i dla samych Żydów, jeśli nie byli oczyszczeni według zakonu. Miejsce święte oddzielone było od miejsca najświętszego i przedsionka tak samo, jak w świątyni Salomona, tzn. drzwiami i zasłonami. Świętych rzeczy z poprzedniej świątyni nie było wcale. Na miejscu Skrzyni Przymierza leżała marmurowa płyta. W miejscu świętym prócz ołtarza kadzidlanego był jeden świecznik i jeden stół na chleby pokładne. Druga świątynia doświadczała różnych zmienności losu. Szczególnie zbezczeszczona została przez Antiocha Epifanesa, lecz wkrótce została odnowiona i poświęcona przez Judę Machabeusza. Pamięć o tym poświęceniu długo zachowywała się wśród Żydów (J.10:22).


  3. Za panowania Heroda Wielkiego druga świątynia uległa dużej przebudowie, tak że z poprzedniej świątyni nie pozostało prawie nic. Świątynia przebudowana przez Heroda może być przedstawiona w następującym kształcie. Budynek świątyni stał na cokole z białych marmurowych płyt ze schodami przed głównym wejściem. Miejsce święte oddzielone było od przedsionka wspaniałą babilońską zasłoną i dwuskrzydłową, zawsze otwartą bramą, nad którą była ogromna, o wzroście człowieka, złota kiść winogron. W miejscu świętym znajdowały się: świecznik, stół na chleby pokładne i ołtarz. Miejsce najświętsze było takie, jak w świątyni Salomona. Dach świątyni był płaski ze złotymi szpicami, które służyły do odganiania ptaków. Świątynia od zachodniej, północnej i południowej strony była też obudowana bocznymi budowlami o trzech piętrach, mającymi 38 komnat, połączonych krętymi schodami. Dziedzińców, otaczających budynek świątyni, było trzy:
    1. Dziedziniec kapłanów, najbliżej świątyni. Na nim znajdował się duży ołtarz, podobny do ołtarza Salomona, lecz mniejszy w rozmiarach. Wejście na niego było od południowej strony. Przed ołtarzem, bardziej na południe, znajdował się duży zbiornik wodny. Dziedziniec kapłanów był otoczony niewysokim murem i był trochę wyżej niż dziedziniec dla ludu.
    2. Dziedziniec dla ludu był 14 stopni wyżej od dziedzińca pogan. Otoczony był od północy, wschodu i południa mnóstwem budowli, z krużgankami wewnątrz dziedzińca z greckimi i łacińskimi napisami, zabraniającymi poganom wejścia tutaj. Dziedziniec dla ludu miał dwa miejsca, jedno dla kobiet, drugie dla mężczyzn. Miejsce dla kobiet było wąskie, ciągnęło się od północnej strony do południowej i było o pięć stopni niższe od miejsca dla mężczyzn, od którego oddzielone było niewysokim murem. W tym murze było wejście do świątyni, od głównych, wschodnich drzwi, które z powodu bogactwa i ozdób nazywały się Piękną bramą (Dz.3:2). To wejście, które znajdowało się w ogrodzeniu oddzielającym dziedziniec mężczyzn od dziedzińca kobiet, było obite złotymi i srebrnymi liśćmi.
      Wokół dziedzińca dla ludu z trzech stron było mnóstwo budowli dwu i trzypiętrowych, dla różnych osób i rzeczy, potrzebnych do funkcjonowania świątyni. Przy tych budynkach przebywał lud żydowski w czasie świąt. Tutaj też, oczywiście, znajdował się i nasz Pan, kiedy nauczał w świątyni.
    3. Dziedziniec pogan, otoczony był murem i krużgankami wewnątrz, które tworzyły kolumny podtrzymujące dach. Po południowej stronie te krużganki miały trzy rzędy kolumn, na pozostałych trzech stronach po dwa rzędy. Każda kolumna była z marmuru. Posadzka pod tymi krużgankami była z różnokolorowych kamieni. Z dziedzińca pogan do miasta prowadziło sześć bram. Od północnej strony, między kolumnami, były dwa wyjścia. Na dziedzińcu pogan odbywała się sprzedaż zwierząt ofiarnych i wymiana pieniędzy. Z tego dziedzińca Zbawiciel dwa razy przegonił handlarzy (J.2:13-21; Mt.21:12-13).
Która część świątyni nazywa się w Ewangelii przysionkiem Salomona (J.10:23), trudno to określić.

ŚWIECZNIK. Żydzi używali dwóch rodzajów świeczników:
   1. do celów religijnych;
   2. i w domu.
Pierwszym jest złoty siedmioramienny świecznik przed miejscem najświętszym w świątyni (2M.25:31-37), całość wykuta z jednej bryły szczerego złota. Z niego wychodził trzon w środku i sześć ramion z boków jego, po trzy z każdej strony. Do tego świecznika zrobiono siedem lamp, które musiały palić się dzień i noc, przez cały czas (2M.27:20). W świątyni Salomona było dziesięć świeczników, pięć z prawej i pięć z lewej strony, wszystkie ze złota i z kwiatami (1Krl.7:49). Po zdobyciu Judei i Jerozolimy przez Babilończyków, zostały one zabrane do Babilonu (Jr.52:19).
Świeczniki czy lampy używane w domach były różnych kształtów. Zwykle napełniano je oliwą, a knoty robiono z lnu. Prócz tego były lampy, których używano do oświetlania przy drzwiach domów - było to nic innego, jak żelazne garnuszki lub pojemniki, napełnione oliwą z pływającym lnianym knotem (Sdz.7:16,20). Były też w użyciu po prostu kawałki lnu, włożone w otwór miedzianej lampy, którą trzymano zwykle w jednej ręce, a drugą polewano len oliwą z naczynia, żeby jaśniej się palił. Te lampy zwykle używano podczas weselnych uroczystościach (Mt.25:1), przy czym bardziej były podobne do pochodni niż do lamp.

ŚWIĘTA (3M.23:2 i inne). W starotestamentowym Kościele dni świąteczne były wskazane i uprawomocnione przez samego Boga. Ważniejsze z nich, to następujące: Każdy siódmy rok według zakonu Mojżeszowego musiał być uważany za święty (2M.23:10-12). W tym roku nie uprawiano ziemi, darowano długi dłużnikom, publicznie był czytany zakon; co samo wyrosło, było dostępne dla wszystkich na całej ziemi. Jeszcze bardziej świątecznym i radosnym był rok jubileuszowy lub pięćdziesiąty (3M.25:8-13). Prócz tego, że należało zachowywać to, co w roku sabatowym, w roku jubileuszowym ogłaszano wolność na ziemi wszystkim jej mieszkańcom, zwracano dziedziczną ziemię, utracona przez właścicieli itp. Wskutek tego do tych wielkich świąt dołączone były jeszcze następujące: Nowotestamentowy Kościół ma też swoje święta. Główne z nich swój początek wywodzą z czasów apostolskich, inne mają swój początek w późniejszych czasach. Pierwszym i najstarszym świętem Kościoła chrześcijańskiego jest dzień zmartwychwstania, ustanowiony aby wspominać zmartwychwstanie Chrystusa.

ŚWIĘTO SZAŁASÓW (3M.23:34-36; J.7:2). Jedno z trzech wielkich świąt (5M.16:12), rozpoczynało się 15 dnia siódmego miesiąca, co odpowiada drugiej połowie września i pierwszej października, trwało siedem dni i kończyło się w ósmym, nazywanym wielkim (J.7:37). Zostało ono ustanowione na pamiątkę 40 letniej wędrówki Izraelitów przez pustynię, w drodze z Egiptu do ziemi Obiecanej. Lud wychodził na czas tego święta ze swoich domów i mieszkał w szałasach lub namiotach, zrobionych z zielonych gałązek drzew, radośnie spędzając czas w tych szałasach, weseląc się przed Panem (3M.23:39-43). Święto Szałasów odbywało się jesienią, po zbiorach wszystkich plonów, kiedy lud był wolny od pracy, dlatego było obchodzone szczególnie radośnie (5M.16:13-14). Podczas tego święta składano mnóstwo ofiar. W Święto Szałasów, w roku sabatowym, czytano i wyjaśniano ludowi zakon (Ne.13:16; J.7:14-15). Na koniec, z palmowymi i innymi gałązkami w rękach, w świątyni uroczyście śpiewano Panu chwalebne pieśni. W to radosne święto i sam Pan Jezus przychodził do świątyni i nauczał lud (J.7 rozdz.).


Świnia domowa
ŚWINIA domowa (5M.14:8; 3M.11:47). Mięso tego szczególnie nieczystego i brudnego zwierzęcia tak było odrażające dla Żydów, że wielu z nich nie znosiło nawet tego słowa, lecz zamiast niego mówili: to zwierzę. oto dlaczego zajęcie syna marnotrawnego, pasącego świnie, oznaczało najbardziej hańbiące zajęcie (Łk.15:15). O jedzeniu mięsa wieprzowego wspomina prorok Izajasz (65:4), mówiąc o grzechach Izraela. Brudny obraz życia tego zwierzęcia, wystarczająco wyjaśnia grzeszny obraz życia ludzi, szczególnie ich skłonność powrotu do swoich grzesznych przyzwyczajeń, które oni jako chrześcijanie powinni byli zostawić. Tacy są, według słów apostoła, jak pies wracający do wymiocin swoich i umyta świnia, która znów się tarza w błocie (2P.2:22). W Prz.11:22 mówi się: Złoty kolczyk na ryju świni to to samo, co piękna niewiasta bez obyczajności. W tych słowach wskazuje się na zwyczaj żydowskich i arabskich kobiet umieszczania w nosie złotych kolczyków i innych cennych ozdób. Stado świń, które rzuciło się do morza po słowach Pana (Mt.8:32), być może należało do Żydów, oczywiście wbrew zakonowi Mojżeszowemu, i nie było ono po to, żeby spożywać mięso wieprzowe, lecz aby sprzedać żyjącym w okolicy poganom lub wojskom rzymskiego garnizonu (3M.11:7). Zdanie: Nie rzucajcie pereł swoich przed wieprze (Mt.7:6) - oznacza to samo, co głosić słowa prawdy ludziom, którzy drwią z nich i szydzą.


Świstaki
ŚWISTAK (3M.11:5). Według żydowskich rabinów jest to królik, albo dokładniej, syryjski królik. Jest on z rodziny gryzoni, skaczących, ma wiele wspólnego z zającem, lecz żyje w górach, urwiskach i skałach. Według zakonu Mojżeszowego zalicza się do zwierząt nieczystych, bo chociaż przeżuwa, lecz nie ma rozdwojonego kopyta; żywi się roślinnością. Przy czym, według niektórych interpretatorów, pod tą nazwą nie należy rozumieć królika i dlatego uważają, że jest to szczególny rodzaj skaczącej polnej myszy, zwanej pod nazwą Ierboa. Jest to też zwierzę karmiące się mlekiem i bardzo podobne do zająca, chociaż różniące się od niego następującymi rzeczami: tylna część ciała jest większa niż przednia, a tylne nogi są trzy razy dłuższe niż przednie; wyróżnia się długim ogonem, mającym na końcu rozdwojoną kitkę, i bardzo szeroką głową z długimi wąsami. Wszystkie rodzaje tego zwierzęcia są nieszkodliwe; tylko jeden jego rodzaj niszczy sady i ogrody.