ENCYKLOPEDIA BIBLIJNA / Tłumaczenie i opracowanie - K. Wojnikiewicz / Daniel2010.eu
BAAL (pan, właściciel). Imię osób, nazwa miast i nazwa bóstwa:
  1. Baal (1Krn.5:5-6), Rubenita, którego syn, Beera, został uprowadzony do niewoli przez Tiglat-Pilesera, króla asyryjskiego;
  2. Baal (1Krn.8:30) - syn Jeiela, praojca Gibeonitów;
  3. Baal (1Krn.4:33) - miasto plemienia Symeona, tożsame z Baalat-Beer (Joz.19:8);
  4. Baal (1Krl.18:18-19; Je.9:14) - nazwa pogańskiego bóstwa, czczonego w Fenicji i Syrii, pierwotnie też nazwa bóstwa, przez które niektóre ze starożytnych ludów Wschodu czciły słońce. Fenicjanie nazywali słońce Baal-Samen, co oznacza Pan Nieba. Baala czczono pod różnymi postaciami i w różnych krajach; do nazwy Baal dodawano też nazwę miejsca, np. Baal-Gad, Baal-Peor – wszystkie te nazwy zlewały się w jedną ogólną nazwę Baale (1Krl.18:18).
Mnóstwo miejsc, poświęconych temu pogańskiemu bóstwu, i masa ludzi, czczących i służących mu, wskazuje na to, jak daleko i mocno był rozpowszechniony kult Baala. Baal, Bal lub Bel był czczony przez Babilończyków, Syryjczyków, Kartagińczyków i inne ludy. Twierdzono nawet, że jest to pogańskie bóstwo Moloch, któremu Ammonici składali swoje krwawe ofiary ze zwierząt i ludzi. Dla jego kultu wybierano wyżynne miejsca (aszery), było też mnóstwo kapłanów i proroków. Niekiedy do tego celu przeznaczano też dachy domów (2Krl.23:12; Je.32:29). Baal i Asztarte były ogólnymi nazwami wszystkich bogów i bogiń syryjskich, palestyńskich i sąsiednich krajów. Kult Baala był głównym i przy tym powszechnym grzechem starożytnych Izraelitów. Szczególnie za panowania króla Achaba było dużo pogańskich kapłanów. W 1Krl.18 jest opowiadanie o tym, jak prorok Eliasz zhańbił pogańskich czcicieli Baala. Jaką gorzką ironię słyszymy w słowach Bożego proroka Eliasza, skierowanych do nich po nieudanych ich próbach sprowadzenia ognia z nieba na przygotowaną ofiarę: Wołajcie głośniej, wszak jest (Baal) bogiem, ale może się zamyślił lub jest czym innym zajęty, lub może udał się w drogę, albo może śpi? Niech się więc obudzi! Izraelici budowali Baalowi ołtarze i świątynie (1Krl.16:32), w których stawiali bałwany (2Krl.10:26). Uczestniczący w kulcie ubierali się w szczególne szaty (2Krl.10:22). Podczas czczenia tego bóstwa, kapłani skakali wokół ołtarza i wydawali głośne okrzyki, aby zwrócić jego uwagę oraz pozyskać łaskę; w szczególnych przypadkach ranili siebie nożami i włóczniami, spływając krwią (1Krl.18:25-28).
BAAL BERIT (Baal przymierza – Sdz.8:33). Pod tą nazwą mieszkańcy Sychem po śmierci Gedeona czcili Baala. Nazwa oznacza przymierze Baala z tej przyczyny, gdyż służący mu uważali, iż wstąpili w przymierze z tym bóstwem.
BAAL-CHANAN (Baal jest łaskawy). Imię osób:
  1. Baal-Chanan (1M.36:38-39; 1Krn.1:49-50) - król Edomu, syn Achbora;
  2. Baal-Chanan (1Krn.27:28) - nadzorca nad oliwkami i sykomorami króla Dawida.
 BAAL-CHASOR (pan zagrody chłopskiej – 2Sm.13:23). Miasto lub osada w pobliżu Efraima, gdzie Absalom miał owce i gdzie na uczcie został zamordowany brat jego Amnon.
BAAL-GAD (Baal szczęścia lub losu – Joz.11:17). Miasto w dolinie Libanu u stóp pasma górskiego Hermonu, prawdopodobnie tożsame z Baal-Hermon (1Krn.5:23).
BAAL-HAMON (pan królestwa – PnP.8:11). Miejsce, gdzie Salomon miał wielką winnicę.
BAAL-MEON (pan mieszkania – 4M.32:38; Ez.25:9). Miasto w ziemi plemienia Rubena, nazywane też Bet-Maon (Je.48:23) i Bet-Baal-Meon (Joz.13:17).
BAAL-PEOR (pan Peor). Nazwa bóstwa i miasta:
  1. Baal-Peor (4M.25:3,5; Ps.106:28) - moabickie bóstwo nieczystości, czczone w Peor. Kultowi Baala-Peor towarzyszyła duża rozwiązłość moralna, gdyż często kobiety i panny ofiarowywały swoją niewinność i ciało. Lecz gdy przyszli (Izraelici) do Baal-Peor, oddali się hańbie, stali się ohydni jak to, co ukochali (Oz.9:10);
  2. Baal-Peor (Oz.9:10) - nazwa miejscowości.
 BAAL-PERASIM (pan przełomów – 2Sm.5:20). Miejsce w dolinie Refaim, na południowy zachód od Jeruzalemu, gdzie Dawid pokonał Filistyńczyków i gdzie powiedział przy tym: Pan przełamał moich nieprzyjaciół przede mną, jak przełamują się wody (2Sm.5:20).
BAAL-SAFON (pan ukrycia – 2M.14:2,9; 4M.33:7). Obóz Izraelitów na południowym brzegu Morza Czerwonego. W tym miejscu znajdowała się świątynia ku czci Baala. W 4M.33:7 jest: Baal-Sefon.
BAAL-SZALISZA (pan trójcy – 2Krl.4:42). Miejscowość w pobliżu Gilgal, w ziemi plemienia Efraima.
BAAL-TAMAR (pan palm lub miejsce palm – Sdz.20:33). Miasto plemienia Beniamina, leżące w pobliżu Gibei. Tutaj starły się plemiona izraelskie i pokonały plemię Beniamina. Prawdopodobnie w tej okolicy była też palma Debory (Sdz.4:5).
BAALA (właścicielka). Nazwa miast i nazwa góry:
  1. Baala (Joz.15:9) - miasto na północnej granicy ziemi plemienia Judy. Tak zwano Kiriat-Jearim;
  2. Baala (Joz.15:11) - nazwa góry;
  3. Baala (Joz.15:29) - miasto w ziemi plemienia Symeona, w Joz.19:3 nazywa się Bala, a w 1Krn.4:29 – Bilha.
 BAALIS (syn radości – Je.40:14). Król Ammonitów, w czasie kiedy Jeruzalem zostało zdobyte i zniszczone przez Nebukadnesara. Posłał on Ismaela, syna Netaniasza, aby ten zamordował Gedaliasza.
BAANA (syn cierpienia). Imię osób:
  1. Baana (2Sm.4:2) - jeden z synów Rimmona Beerotczyka, Beniamita, dowódca wojsk Iszboszeta, syna Saula. Razem ze swoim bratem Rekabem weszli w południe do domu Iszboszeta w tym czasie, gdy on spał i pchnęli go w brzuch. Zabrawszy głowę zabitego ze sobą, uciekli do Dawida do Hebronu z nadzieją, że on szczodrze wynagrodzi ich za głowę takiego wroga; lecz zawiedli się w swoich oczekiwaniach. Dawid oburzył się na ich okrucieństwo i rozkazał zabić ich, odrąbać im ręce i nogi, i powiesić ich ciała nad stawem w Hebronie;
  2. Baana (2Sm.23:29) - ojciec Cheleba, jednego z dzielnych rycerzy Dawida;
  3. Baana (1Krl.4:12) - syn Achiluda, namiestnik Salomona w Jezreelu;
  4. Baana (1Krl.4:16) - syn Chuszaja, też z namiestników Salomona, w Aszer i Bealot;
  5. Baana (Ezd.2:2) - z naczelników ludu izraelskiego, który powrócił z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  6. Baana (Ne.3:4) - ojciec Sadoka, który naprawiał mur Jeruzalemu.
 BAARA (ogień – 1Krn.8:8). Jedna z dwóch żon Szacharaima, z plemienia Beniamina.
BAASEJASZ (dzieło Jahwe – 1Krn.6:25). Imię tożsame z Maasejasz. Jeden z synów Kehata, z przodków Asafa, z liczby osób, które Dawid wyznaczył na śpiewaków. Odbywali oni służbę przez śpiew przed przybytkiem Namiotu Zgromadzenia aż do czasu wybudowania przez Salomona świątyni Pana w Jeruzalemie (1Krn.6:17).
BAASZA (zły – 1Krl.15:16). Król izraelski, pochodził z plemienia Issachara. Uknuł spisek przeciw Nadabowi, synowi Jeroboama, i zabił go koło Gibbetonu, miasta filistyńskiego, zajmując jego tron (w.26-27). Aby wypełniła się przepowiednia proroka Achiasza o wytępieniu całego domu Jeroboama, nie pozostawił on przy życiu nikogo z rodziny królewskiej (w.28). Gdy zaczął wojnę z Asą, królem judzkim, obwarował Ramę, aby odciąć ludziom dostęp do Asy, króla judzkiego (2Krn.16:1); lecz nie miał powodzenia w tej wojnie, gdyż niektóre jego miasta zostały zdobyte przez Ben-Hadada, króla aramejskiego, będącego przedtem jego sojusznikiem, a teraz pomagającemu Asie. W moralnym odniesieniu Baasza nie był lepszy od Jeroboama. Bałwochwalstwo wprowadzone przez tego ostatniego pozostawało w pełnej mocy; dlatego też Pan przez proroka Jehu obwieścił Baaszy ten sam los, jaki według proroctwa Achiasza, dotknął dom Jeroboama. Po 24 latach panowania umarł naturalną śmiercią i pogrzebany został w Tirsie. Sąd Boży nad jego domem wypełnił się przez Zimriego, który zabił nie tylko Elę, jego syna i następcę, lecz wytracił też cały ród królewski (1Krl.16:10-11).

Ruiny Wieży Babel
BABEL WIEŻA (babel: pomieszanie – 1M.11:4-9). Była budowana przez potomków Noego, na równinie w kraju Synear. Potomkowie Chama, z obawy przed rozproszeniem i niewolnictwem (1M.9:25,27), postanowili przeciwdziałać Bożemu postanowieniu i w przymierzu z innymi plemionami zaczęli budować duże miasto na równinie Synear, a przy nim wysoką wieżę, która byłaby centrum wszystkich plemion i znakiem ich równości. Budowano z glinianych cegieł, które łączono smołą. Pan pomieszał im język ich i nie mogąc się porozumieć ze sobą, zmuszeni byli przerwać swój nierozumny zamiar i rozejść się w różne strony, z czego powstały różne narody, mówiące różnymi językami. Miasto nazwano Babilon, tj. pomieszanie. Chronolodzy wyliczają, że potomkowie Noego musieli tylko przez trzy lata zbierać materiały budowlane i nie mniej niż 22 lata budować samą wieżę.

Starożytny Babilon
BABILON (1M.10:10). Grecka nazwa miasta Babillum: brama Boga, położonego nad Eufratem, hebr. Babel: pomieszanie. Miasto było stolicą Babilończyków i jednym z najstarszych oraz najbogatszych miast na świecie. Zbudowane przez Nimroda, syna Kusza, potomka Chama, który uczynił to miasto stolicą swego królestwa. Według Herodota, Babilon leżał po obu stronach Eufratu, kształtem przypominał kwadrat. Obwód miasta wynosił około 60 mil angielskich, po 15 mil z każdego boku, Grubość murów wynosiła 86 stóp angielskich, tak że po nich można było przejechać sześcioma rydwanami, ustawionymi obok siebie, a wysokość osiągała do 334 stóp. Na murach było 250 wież z setką bram, odlanych z miedzi. Mury były zbudowane z dużych cegieł na smołowej zaprawie. Poza miejskimi murami miasto było otoczone ze wszystkich stron głęboką fosą. Wewnątrz murów było 676 kwadratowych placów, otoczonych domami i ogrodami. Jeśli nie cały Eufrat, to jego część płynęła przez miasto z północy na południe, dzieląc je na dwie części. Po obu stronach rzeki był nabrzeżny, wysoki mur. W środku miasta, przecinając rzekę, był wielki most, po którego wschodniej stronie wznosił się pałac i pogańska świątynia Bela. Wiszące ogrody Babilonu zaliczono do siedmiu cudów świata. Chwała Babilonu nie trwała długo. Pod wpływem różnych najeźdźców popadł w całkowite spustoszenie. Władał nim Cyrus, później Dariusz; Kserkses ograbił jego świątynie, a Aleksander Macedoński zmarł w tym czasie, kiedy myślał i czynił próby odnowienia jego wielkości. To miasto cudów, ludniejsze niż inne – złote miasto, chwała królestw, piękno Chaldei, zgodnie z prorockimi przepowiedniami, stał się kupą gruzów, siedliskiem szakali, miejscem grozy i pośmiewiskiem – miastem bez mieszkańców. Będą ryczeć razem jak lwy – mówi prorok Jeremiasz – warczeć jak lwie szczenięta (Je.51:38). W Biblii słowo Babilon niekiedy używane jest w innym znaczeniu i oznacza królestwo antychrysta, przeciwnika Chrystusa i Kościoła Chrystusowego (Ob.14:8). Apostoł Piotr w 1P.5:13 mówi o wybranym zborze w Babilonie. Według przypuszczeń niektórych, był to inny Babilon w Egipcie, leżący w pobliżu obecnego Kairu; inni pod tą nazwą rozumieją Rzym.
BABILONIA. Nazywana też krajem Nimroda (Mi.5:5), od imienia założyciela królestwa babilońskiego, i ziemią Chaldejczyków (Je.24:5), od panującego tutaj plemienia Chaldejczyków.

Równina Babilońska
Babilonia leżała na żyznej równinie Szinear, będącej kolebką ludzkich społeczeństw (1M.11:1-2), w południowej części obszarów między Tygrysem i Eufratem.
BACHURIM (wioska młodzieńców – 2Sm.3:16). Miasto lub osada plemienia Beniamina, niedaleko Jeruzalemu, na drodze z Jeruzalemu do Jordanu. Do tego miejsca ze łzami odprowadzał swoją żonę Michal Paltiel, odprowadzając do Hebronu, do Dawida. Tutaj mieszkał Szymei, syn Gery. Tutaj ukrywał się w studni przed Absalomem Jonatan i Achimaas.
BAIT (Iz.15:2 BG). Miejsce w Moabie. Słowo Bait oznacza dom lub świątynię moabskich bożków i może odnosić się nie tylko do miasta, ale i do świątyni. Wstąpi do Bait, i do Dybon, i do Bamot z płaczem – mówi się w powyższym wersecie.
BAKBAKAR (rozległa jutrzenka – 1Krn.9:15). Lewita, jeden z potomków Asafa, który powrócił z niewoli babilońskiej.
BAKBUK (ogołocenie, zniszczenie – Ezd.2:51; Ne.7:53). Ze sług świątynnych, którego potomkowie powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem.
BAKBUKIASZ (ogołocenie, tzn. wyniszczenie przez Jahwe). Imię osób:
  1. Bakbukiasz (Ne.11:17) - drugi dyrygent przy śpiewie hymnów w czasie modłów dziękczynnych, w czasach Nehemiasza;
  2. Bakbukiasz (Ne.12:25) - jeden z odźwiernych, pilnujący składnic przy bramach.
 BALADAN (mający moc i bogactwo – Iz.39:1). Imię ojca Merodacha-Baladana, króla babilońskiego.
BALAK (niszczyciel – 4M.22-24; Joz.24:9; Sdz.11:25). Syn Syppora, król moabicki, w czasach Mojżesza. Razem z Midiańczykami wezwał Bileama, żeby ten przeklął Izraelitów. Mówi się też o nim w Mi.6:5 i w Ob.2:14).

Drzewo balsamowe
BALSAM (1M.37:25). Smolista ciecz, pozyskiwana z drzewa balsamowego, zwykle rosnącego w postaci krzewu. Balsam pozyskiwano w następujący sposób: korę drzewa nacinano nożem o tej porze roku, kiedy w drzewach następuje szczególnie mocne krążenie soków; ten sok, wyciekając z nacięcia, kropla po kropli kapie do małego glinianego naczynia, a po dniu balsam, który nakapał, zlewano do jednego wielkiego naczynia, które szczelnie zamykano. Ilość balsamu, cieknącego z jednego drzewa, to ponad 60 kropli dziennie. Ostry i aromatyczny zapach balsamu znany był wszędzie. Był on kiedyś tak rzadki i tak drogi, że Pompejusz i Tytus przywozili różne jego rodzaje do Rzymu jako trofea swoich zwycięstw. Roślina, dająca balsam, przez cały rok jest zielona, rośnie na wysokość ponad 4m. Jego pień jest zawsze prosty i gładki, a liście są małych rozmiarów i jasno zielonego koloru. Balsam był nie tylko ważnym przedmiotem handlu między wschodnimi ludami (Ez.27:17), lecz znany był też ze swoich ozdrowieńczych cech, szczególnie przy leczeniu ran: Czy nie ma balsamu w Gileadzie? Czy nie ma tam lekarza? – mówi prorok Jeremiasz – Dlaczego nie zabliźnia się rana córki mojego ludu? (Je.8:22).
BALSAMOWANIE (1M.50:2,26). Sztuka balsamowania znana była od starożytności. Izraelici przejęli balsamowanie od Egipcjan. Coroczny wylew Nilu powodował, że powierzchnia ziemi była przez dwa miesiące pod wodą, dlatego Egipcjanie wypracowali najlepsze sposoby chronienia ciał zmarłych przed rozkładem. Inni zakładali, że balsamowanie stosowano w wyniku wierzenia Egipcjan, aby zachować ciało jako ostatnie mieszkanie duszy po tym, jak ta wielokrotnie przemieściła się z jednego zwierzęcia w drugie. Osoby balsamujące lub lekarze, uważani byli za osoby święte. Zmarłego przygotowywano zwykle w taki sposób: usuwano mózg z głowy przez nos i wnętrzności przez otwór w lewym boku; później wnętrze myto palmowym winem, napełniano wonnościami: mirrą, kasją itd., a później kładziono ciało w solankę na 70 dni. Po tym czasie ciało (inaczej mumię) zawijano w najcieńszą lnianą tkaninę lub bandaże, pokryte zwykle arabską gumą; w końcu ciało wkładano do drewnianej formy i stawiano pionowo w grobowcu (1M.50:26). Według Herodota, był to najdroższy sposób, kosztujący około talentu srebra. Przy drugim sposobie, kosztującym około 20 min, nie wyjmowano wnętrzności z ciała zmarłego, lecz do żołądka wprowadzano znaczącą ilość oleju cedrowego i ciało na określony czas kładziono do solanki. Najgorszy sposób balsamowania, przeznaczony wyłącznie dla biednych, polegał na tym, że wnętrzności myto wyciągiem z kasji i później ciało kładziono na jakiś czas do solanki. Wnętrzności znacznych osób składano w oddzielnych naczyniach i rzucano do rzeki lub w osobnym naczyniu składano przy trupie. Niekiedy proces balsamowania trwał od 30 do 70 dni, a według świadectwa Biblii balsamowanie trwało 40 dni. Zabalsamowane ciało zwykle składano w grobie z drewna sykomory lub kamienia, na którym bardzo często umieszczano wizerunek czterech twarzy zmarłego; trumnę stawiano pionowy obok ściany domu i w takim położeniu pozostawała przez wiele lat. Później już mumię przenoszono do podziemi lub skalistych jaskiń, gdzie je często znajdowano po upływie 2000-3000 lat w stanie nienaruszonym. Prócz zabalsamowania ciał dwóch patriarchów: Jakuba i Józefa – z Biblii nie wynika, że balsamowanie było powszechne u Izraelitów, jak u Egipcjan. Powyższe dwa przypadki miały miejsce prawdopodobnie z tej przyczyny, aby zachować szczątki patriarchów do czasu przeniesienia ich do Kanaanu. Izraelici, przygotowując zmarłych do pogrzebu, używali wonności, naturalnych maści (2Krn.16:14), a samo ciało zawijali prześcieradłami i namaszczali je wonnościami (J.19:40).
BALTAZAR (babil. niech Bel ochrania jego życie – Da.1:7). Imię nadane prorokowi Danielowi na dworze Nebukadnesara.
BAŁWAN (2M.20:3-4; 5M.4:16; Rz.2:22; 1Kor.8:4; 1J.5:22). Jest podobizną jakiegokolwiek stworzenia, żyjącego w powietrzu, na lądzie lub w wodzie, któremu ludzie kłaniają się i służą zamiast Bogu. Drugie przykazanie zabrania czczenia bałwanów jako rzekomych bóstw lub jako postaci fałszywych bogów. Nazwy bałwanów w hebrajskim języku są różne a najpowszechniejsze są następujące:
  1. Elilam lub marność, nicość. Bałwany były nazywane tak, gdyż prawdziwi czciciele Boga patrzyli na nich jak na rzecz, nie mającą żadnego znaczenia.
  2. Elil (Iz.57:5), fałszywi bogowie;
  3. Hallulim (3M.26:30 i inne), słupy, obeliski, pnie;
  4. Hewel (5M.32:21 i inne), marność, pustka;
  5. Chammanim (2Krn.34:7), być może wyobrażenie Baal-Chamona, boga słońca;
  6. Mitlecet (1Krl.15:13), powód strachu, przerażenia, straszydło;
  7. Szikkutz (2Krn.15:8), ohyda pogańska;
  8. Semel (2Krn.33:7,15), obraz, symbol, podobieństwo;
  9. Terafy (Za.10:2), wyobrażenie domowych bóstw. Uważano je za sprawców domowego szczęścia.
Prócz tych, są też jeszcze i inne nazwy bałwanów w hebrajskim języku. Głównymi bałwanami lub fałszywymi bogami w starożytności, jak widać z Biblii, były następujące:

Bożki domowe - terafy    Wizerunek bałwana
Starożytni czcili ludzi uważanych za bogów, słońce, księżyc i gwiazdy, ogień i wodę, niebo i ziemię, światło i ciemność, zwierzęta i rośliny. Pliniusz mówi, że w Egipcie czczono nawet cebulę i czosnek. Niektóre bóstwa czczono w wielu miejscach i miastach, kiedy inne były lokalnymi bożkami. Kształty bałwanów były bardzo różne. Jedne miały postać ludzką, jak np. Asztarte, inne były wyobrażeniem czworonożne zwierzęta, ptaki, płazy itp. Często bałwan był klocem, pniem lub kamieniem. W Biblii często się wskazuje na materiał, z którego były robione bałwany. Złoto, srebro, miedź, drewno, kamień, glina – to wszystko używano do wyrobu bałwanów. Wskutek rozpowszechniania się bałwochwalstwa, wyrób bałwanów w niektórych krajach był sprawa bardzo ważną i dochodową, chociaż marność tego pięknie jest opisana w wielu miejscach Pisma, jak np. w Iz.40:19-20; 41:6,17; 44:9-20. Czczenie bałwanów było bardzo rozpowszechnioną rzeczą w starożytnym świecie. Znacząca ilość wizerunków tych bałwanów zachowała się do naszych czasów. Niektóre z nich można zobaczyć w Londyńskim Muzeum i innych muzeach.
BAŁWOCHWALSTWO (Kol.3:5). Po potopie, jak widać ze starotestamentowej historii, źli ludzie i złe ich czyny pomnażali się i doszło do tego, że przestali czcić Boga i zaczęli zupełnie zapominać o Nim. Kiedy zaś prawdziwego Boga zapomnieli, a w sumieniu pozostało jakieś poczucie, że nie można żyć bez Boga, to zaczęli uważać za Boga słońce, księżyc, gwiazdy i inne stworzenie. Wszystko to nazywa się bałwochwalstwem, inaczej pogaństwem. Wiedza o prawdziwym Bogu w pierwotnych czasach świata ledwo zachowała się w potomstwie Sema. Apostoł Paweł w Liście do Rzymian pięknie wyjaśnia początek i przyczyny bałwochwalstwa wśród ludzi, w następujących słowach: Mienili się mądrymi, a stali się głupi. I zamienili chwałę nieśmiertelnego Boga na obrazy przedstawiające śmiertelnego człowieka, a nawet ptaki, czworonożne zwierzęta i płazy (1:22-23). Czczenie zwierząt w Egipcie jest potwierdzeniem słów apostoła Pawła. Wizerunki różnych postaci bałwochwalstwa znajdujemy, prócz Biblii, na starożytnych pomnikach, u antycznych pisarzy i w apologiach starożytnych pisarzy chrześcijańskich. Nigdzie tak wyraźnie i porażająco nie ujawnia się niemoralność człowieka i jego upór w grzechu, jak w starożytnym i nowym bałwochwalstwie. Silny pociąg ludzi do tego grzechu wyjaśnia nie tylko powszechną jego obecność w starożytnym świecie, lecz i w historii Izraela od czasów Mojżesza do babilońskiej niewoli. Pomimo sądów, napominania i kary Bożej z powodu tego grzechu, Izraelici niejednokrotnie zarażali się bałwochwalstwem; lecz po niewoli wyrzekli się go na zawsze. Chrześcijaństwo zawsze starało się uchronić swoich wyznawców przed tym złem. Ten wielki cel ciągle przyświecał wszystkim prawdziwym chrześcijanom przez cały czas. Dla dobra ludzkości i chwały Bożej na wszystkich nas spoczywa obowiązek czuwania, modlenia się i gorliwego działania przeciwko bałwochwalstwu.
BAMA (wyżyna – Ez.20:29 BT). Słowo często spotykane w hebrajskim tekście, oznaczające w ogólnym znaczeniu: wzniesienie, wzgórze, wyżynę itp., służące do składania pogańskich ofiar.
BANI (zbudowany). Od rdzenia banah – budować, skąd wywodzi się także ben – syn. Imię osób:
  1. Bani (2Sm.23:36) - jeden z rycerzy Dawida, Gadyta;
  2. Bani (1Krn.6:31) - Lewita, potomek Merariego, jeden z liczby śpiewaków, wyznaczonych przez Dawida. 642 jego potomków powróciło z niewoli babilońskiej (Ezd.2:10), niektórzy z nich mieli żony obcoplemienne (10:29-34);
  3. Bani (1Krn.9:4) - potomek Peresa, syna Judy;
  4. Bani (Ezd.2:10) - 642 jego potomków powróciło z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  5. Bani (Ezd.8:10) - przodek Szelomita, naczelnika ludu, z którym powróciło z niewoli babilońskiej w czasach Nehemiasza stu sześćdziesięciu mężczyzn;
  6. Bani (Ne.3:17) - Lewita, ojciec Rechuma, który naprawiał mur Jeruzalemu po powrocie z niewoli babilońskiej;
  7. Bani (Ne.8:7) - jeden z tych, którzy wyjaśniali Zakon ludowi w czasach Nehemiasza;
  8. Bani (Ne.10:14) - Lewita, razem z innymi podpisał umowę posłuszeństwa Bogu;
  9. Bani (Ne.10:15) - naczelnik ludu, razem z innymi podpisał umowę posłuszeństwa Bogu;
  10. Bani (Ne.11:22) - z potomków Asafa, ojciec Uzziego, zwierzchnika nad Lewitami w Jeruzalemie.
 BANUJ (słowo prawdopodobnie perskiego pochodzenia: syn pragnienia – Ne.3:18). Syn Chenadada, naczelnik drugiej połowy okręgu Keila; jedna z osób uczestnicząca w odbudowie murów Jeruzalemu po powrocie z niewoli babilońskiej w czasach Nehemiasza.
BAR-JEZUS (syn Jezusa – Dz.13:6). Czarnoksiężnik i fałszywy nauczyciel, mieszkający z Sergiuszem Pawłem w Pafos na Cyprze, podczas przebywania tutaj apostoła Pawła i Barnaby. Sergiusz Paweł, prokonsul, chciał posłuchać apostolskie głoszenie Pawła i Barnaby, lecz Bar-Jezus z uporem przeciwstawił się apostołowi, za co apostoł Paweł poraził go ślepotą. Wskutek tego cudu, prokonsul Sergiusz uwierzył w Pana. Bar-Jezus nazywa się też Elymas (nazwa pochodząca od arabskiego słowa, oznaczającego: mądry – zamienionego przez Łukasza na słowo czarnoksiężnik).
BARABASZ (aram. syn ojca – Mt.27:16). Znany przestępca w Jeruzalemie, będący w więzieniu podczas sądu Piłata nad Panem Jezusem. Rzymianie mieli zwyczaj wypuszczania jednego z przestępców na żydowskie święto Paschy. Żydzi mieli prawo wybrać jednego z przestępców, którego chcieliby uwolnić. Oczywiście robiono to w celach politycznych, żeby zdobyć przychylność Żydów do rzymskiej władzy. Piłat, jak widać z ewangelii, chciał wykorzystać ten rzymski zwyczaj, aby uwolnić Pana Jezusa, lecz Żydzi uparli się, żeby uwolnić rozbójnika i zabójcę, a Pana Jezusa skazać na śmierć krzyżową.
BARAK (błyskawica – Sdz.4:6; Hbr.11:32). Znany Izraelita, wymieniony przez apostoła Pawła w liczbie osób, świadków wiary. Był on synem Abinoama, z plemienia Naftaliego, mieszkał w Kadesz-Naftali. Król Kanaanu Jabin, panujący w Chasor, srodze uciskał Izraelitów w tym czasie. W odpowiedzi na ich płacz Bóg wzbudził prorokinię Deborę. Siadywała ona pod palmą Debory na pogórzu efraimskim, w pobliżu Jeruzalemu. Przywołała do siebie Baraka i nakazała mu iść na górę Tabor z dziesięcioma tysiącami mężów z synów Naftaliego i Zebulona, obiecując mu wydać w jego ręce Syserę, wodza wojska Jabina. Barak postawił warunek, żeby Debora poszła z nim. Później Barak zebrał 10 tys. wojowników, nagle napadł na wojsko Sysery i pokonał je. Zwycięscy Izraelici ścigali nieprzyjaciela aż do Charoszet-Haggoim. Sysera ukrył się w namiocie Jael, żony Chebera, lecz ona zabiła go, wbijając mu młotkiem palik od namiotu w skroń. To zwycięstwo zostało uczczone dziękczynną pieśnią Debory i Baraka (Sdz.5). W późniejszym okresie Barak skruszył potęgę Jabina i położył kres dwudziestoletniemu uciskowi Izraela.

Zagroda owcza
BARAN (1M.31:38; 2M.29:15-20; 3M.5:15 BG; 4M.5:8; 5M.32:14 i inne). Barany i baranki były ważnym i wysoko cenionym rodzajem zwierząt ofiarnych, podczas ofiar całopalnych i innych. Składano je w ogólnych i osobistych ofiarach, szczególnie podczas oczyszczających ofiar Nazyrejczyków, poświęcenia kapłanów, podczas nowiu i w ogóle jako ofiary świąteczne. Ich liczba nie była jednakowa: Niekiedy składano w ofierze jednego barana, niekiedy dwa, często siedem, raz nawet złożono na całopalenie tysiąc baranów (1Krn.29:21). Podczas składania ofiar przez cały lud, jak np. w Paschę i przy poświęceniu świątyni, liczba składanych w ofierze baranów była o wiele większa (1Krl.8:5; 2Krn.29:32).
BARANEK (2M.12:3 – koziołek, jagnię). Słowo określające młode samce owiec lub kóz (2M.12:5 BG). Zakon dokładnie określa, że paschalną ofiarą ma być niezmiennie jagnię z owiec lub koziołek z kóz, samiec. W tym samym zakonie zawarte są też szczególne wytyczne odnośnie wieku i cech baranka (2M.12:5 i 3M.22:27). Prorok przedstawia Jezusa Chrystusa pod postacią baranka, prowadzonego na zabicie i milczącego przed tymi, którzy Go strzygą (Iz.53:7). To samo powiedział o Panu Jezusie Chrystusie Jan Chrzciciel, kiedy ujrzał Go idącego służyć rodzajowi ludzkiemu (J.1:29-36). Nazwanie Jezusa Chrystusa barankiem, wskazuje na Jego najgłębsze uniżenie, uległość i pokorę, lecz szczególnie i przede wszystkim ta nazwa wskazuje na wielką, przebłagalną ofiarę za grzechy całego rodzaju ludzkiego. Na podstawie tego w Piśmie Świętym zawarte są częste wskazania to na Baranka zabitego, to na krew Baranka (Ob.5:6; 7:9,14,17). — Słowa: baranek, jagnięta, owce – używane są w Piśmie też w innym znaczeniu odnośnie innych osób, jak np. ogólnie o członkach Kościoła, o apostołach Chrystusowych, o współczesnych wierzących; tak samo o ludziach słabych w wierze, grzesznych itp. (Ez.34; J.10:11,16; Ł10:3; Mt.10:16.
BARBARZYŃCY (Rz.1:14 BT). To słowo pierwotnie oznaczało wszystkie ziemskie ludy, prócz Greków. Wskutek tego ludność świata podzielona była na Greków i barbarzyńców. Słowo barbarzyńca oznaczało cudzoziemca, który nie mówił językiem danego kraju. W Rz.1:14; Kol.3:11, słowem barbarzyńcy określa się osoby, które nie były ani Żydami, ani Grekami.
BARIACH (zbieg, uciekinier – 1Krn.3:22). Jeden z synów Szechaniasza, potomek królewskiego rodu Judy.
BARKOS (malarz lub farbiarz, inni tłumaczą: syn Kosa – Ne.7:55). Przodek sług świątynnych, którzy powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem.
BARNABA (syn pocieszenia – Dz.4:36). Lewita, rodem z Cypru, towarzysz apostoła Pawła; według tradycji, jeden z 70 uczniów. Pierwotnie nazywał się Józef, ale że miał dar wymowy i przekonywania, i jednocześnie przynosił pocieszenie nieszczęśliwym, dlatego został nazwany Barnabą. Łukasz mówi o nim, że to mąż dobry i pełen Ducha Świętego i wiary (Dz.11:24). Barnaba przedstawił Pawła apostołom i oznajmił im o cudownym jego nawróceniu. Zaufanie do niego ze strony pierwszych chrześcijan było tak wielkie, że wyprawiono go do Antiochii, aby przyniósł wiarygodne wiadomości o sukcesach ewangelii w tym mieście, gdzie uczniowie Chrystusa pierwszy raz zostali nazwani chrześcijanami. Dalej widzimy, że razem z Pawłem odwiedził wiele miast. W rzeczywistości Barnaba był jednym z tych wielkich mężów, którzy ofiarowali całe swoje mienie i całą swoją moc duchową w celu powodzenia i rozprzestrzeniania się ewangelii. Tradycja mówi, że Barnaba głosił ewangelię w Aleksandrii i że został ukamienowany przez niewierzących Żydów na Cyprze.
BARSABA (syn Saby – Dz.1:23). Przydomek Józefa, którego nazywano też Justem. Jedna z dwóch osób, z których miano losowo wybrać jedną na apostoła w miejsce Judasza, przy czym los padł na Macieja.
BARSABASZ (syn Saby, może być też: syn szabatu, gdyż urodził się tego dnia – Dz.15:22). Przydomek Judy. Został wysłany przez apostołów razem z Sylasem, żeby towarzyszyć Pawłowi i Barnabie z Jerozolimy do Antiochii. Jest określony jako przodujący wśród braci w zborze Jerozolimskim. Posiadał moc słowa i dar proroctwa.
BARTŁOMIEJ (aram. syn Tolmai – Mt.10:3; Mk.3:18; Łk.6:14; Dz.1:13). Jeden z 12 apostołów Pana, nazywany w J.1:45 Natanaelem, rodem z Kany Galilejskiej. (Patrz Natanael).
BARTYMEUSZ (syn Tomasza – Mk.10:46-52; Łk.18:35-43; Mt.20:29-34). Ubogi, niewidomy z Jerycha, któremu Pan w cudowny sposób przywrócił wzrok.
BARUCH (błogosławiony). Imię osób:
  1. Baruch (Je.36:10) - syn Neriasza, z plemienia Judy, Był on w przyjaźni z prorokiem Jeremiaszem i jego pisarzem. Baruch jako pisarz proroka Jeremiasza, zapisywał słowa proroctwa jego, dotyczące najazdu Babilończyków i niewoli Judejczyków (36:6,18), a później, według nakazu Jeremiasza, czytał je ludowi w domu Pana (w.10 i 13), jak też książętom (w.15). Książęta donieśli o wszystkim królowi, który sam słuchał i który w miarę czytania, odcinał nożem pisarskim fragmenty pisma i wrzucał w ogień na palenisku (w.23). Jeremiasz i Baruch, ratując się przed gniewem króla Jojakima, ukryli się. W czwartym roku panowania Jojakima (36:1), Baruch znowu napisał proroctwo Jeremiasza, dodając do niego fragment o królu (36:32). Judejczycy, nieprzychylni Baruchowi, myśląc iż to on namówił Jeremiasza, aby wydał ich w ręce Chaldejczyków (43:3), wtrącili jego i Jeremiasza do więzienia, gdzie pozostawali do dnia upadku Jeruzalemu. Kiedy wbrew zwiastowaniu Jeremiasza, resztka Judejczyków przeniosła się do Egiptu, obaj byli zmuszeni też tam się przenieść (43:6). Jeremiasz umarł w Egipcie. O powrocie Barucha z tego kraju nic nie wiadomo;
  2. Baruch (Ne.3:20) - syn Zabbaja, naprawiający mur Jeruzalemu po powrocie z niewoli babilońskiej;
  3. Baruch (Ne.10:7) - który podpisał umowę posłuszeństwa Bogu;
  4. Baruch (Ne.11:5) - ojciec Maasejasza, który osiedlił się w Jeruzalemie po powrocie z niewoli babilońskiej.
 BARWA. W Biblii wymienione są różne kolory barw, jak np.: biała (Je.18:14); czarna (PnP.1:4); czerwona (25:25,30); fioletowa lub purpurowa (2M.26:1; Da.5:7); zielona (Iz.37:27 BT) i inne. Wysoko cenione w starożytności były barwy fioletowa lub purpurowa.
BARZILLAJ (żelazny). Imię osób:
  1. Barzillaj (2Sm.17:21) - bogaty Gileadczyk z Rogelim i bliski przyjaciel Dawida, kiedy on ratował się podczas buntu Absaloma. Bunt został zdławiony i Dawid wracał do Jeruzalemu. Barzillaj towarzyszył królowi razem z innymi za Jordan. Wdzięczny król zapraszał starca, żeby szedł z nim do Jeruzalemu i spędził pozostałe dni życia na dworze. Barzillaj odmówił królowi, wymawiając się swoim podeszłym wiekiem i starczą niemocą, lecz syn jego, Kimham, ruszył z Dawidem zamiast ojca. Rozmowa, którą prowadzili między sobą w tym przypadku król Dawid i Barzillaj, niewątpliwie jest jedną z bardziej wzruszających, jakie można przeczytać na stronicach biblijnej historii (2Sm.19:31-39). Dawid jeszcze przed samą swoją śmiercią troszczył się o synów Barzillaja, powierzając ich szczególnej trosce Salomona (1Krl.2:1-7), a nawet uczynił ich członkami swojej królewskiej rodziny;
  2. Barzillaj (2Sm.21:8) - ojciec Adriela, którego pięciu synów z Mikal, córki Saula, zostało wydanych przez Dawida Gibeonitom, którzy ich powiesili;
  3. Barzillaj (Ezd.2:61) - kapłan, który miał za żonę córkę Barzillaja z Gilead i nazwał się jego imieniem.
 BASEMAT (powabna). Imię osób:
  1. Basemat (1M.26:34) - jedna z żon Ezawa, córka Chetyty Elona;
  2. Basemat (1Krl.4:15) - córka Salomona, żona namiestnika Achimaasa.
 BASLUT (ogołocenie, nagość – Ezd.2:52). Przodek niewolników świątynnych, którzy powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem. W Ne.7:54 nazywa się on: Baslit.
BASZAN (równa ziemia – 4M.21:33). Płaskowyż na wschód od Jordanu, między górą Hermon na północy i Gileadem na południu. Nazwa tego okręgu prawdopodobnie pochodzi od wysokiej góry Baszan, będącej w samym jego centrum i którą psalmista nazywa górą Bożą i górą pełną szczytów (Ps.68:16). Ten okręg w starożytności znany był z potężnych dębów (Iz.2:13), bogatych pastwisk i tucznego bydła (Ps.22:13). W czasach Mojżesza Baszanem władał król Og, który wypowiedział wojnę Izraelowi i który został pokonany (4M.21:33-35). Później Baszan stał się działem połowy plemienia Manassesa.
BASZTA PIECÓW (Neh.12:38). Jedna z baszt w zachodnim murze Jerozolimy.
BAT (1Krl.7:28-38 BT). Hebrajska miara cieczy, około 45 litrów (jedna dziesiąta kor).
BAT-RABBIM (córka wielu – PnP.7:5). Brama miasta w Cheszbonie. Według zwyczaju we wschodnich i innych miastach, bramy otrzymywały swoją nazwę od miejsca, do którego prowadziła droga przez nie. Z powyższego wersetu widzimy, że brama Bat-Rabbim była przy stawach.
BATSZEBA (córka przysięgi – 2Sm.11:3). Córka Eliama i żona Uriasza Chetejczyka. Jest ona również nazywana córką Ammiela (1Krn.3:5). Dawid popełnił z nią grzech cudzołóstwa. Dziecko, które urodziło się, w siódmym dniu zmarło (2Sm.12:18). Później Dawid ożenił się z nią i ona urodziła mu Salomona (2Sm.12:24; Mt.1:6) i jeszcze trzech synów (1Krn.3:5).Jej wpływ na Dawida był bardzo duży, gdyż to ona pobudziła go, aby ogłosił królem najstarszego jej syna Salomona (1Krl.1:34). Później głównie ona działała przeciwko zamiarowi Adoniasza, który chciał zająć miejsce na tronie Dawida (1Krl.1:11-23).
BAWÓŁ (5M.14:5). Dwukopytny przeżuwacz, dozwolony jako pokarm dla Izraelitów, jego mięso było na Salomonowym stole (1Krl.4:23).

Bawół
Bawół, razem ze spokrewnionymi z nim jakiem, żubrem, bizonem i domowym bykiem należy do jednej rodziny. Od domowego byka bawół różni się tym, że jest większy, ma grubsze rogi, lubi wodę, lesiste i bagniste miejsca.
BAZYLISZEK (Iz.59:5). Jego ojczyzną jest Górny Egipt, lecz występuje też w Palestynie. Bazyliszek jest jadowity i jego jaja też są jadowite śmiertelnie po ich spożyciu. Bazyliszek zwykle ukrywa się w piasku, od którego mało się różni przez swój kolor i tylko po sterczących rożkach można go zauważyć.
BDELIUM (1M.2:12). Według Żydów, perła lub inny drogocenny kamień. We Wschodnich Indiach jest rodzaj wonnej żywicy o takiej samej nazwie. Przypuszcza się, że to słowo oznacza perły w rodzaju tych, które są w Zatoce Perskiej (4M.11:7). Według LXX bdelium jest tożsame z karbunkułem.
BEALIASZ (Jahwe jest Panem, Baalem – 1Krn.12:6). To słowo składa się z dwóch słów: Baal-Iah. Jedna z osób, które przeszły do Dawida w Syklag.
BEALOT (mieszkańcy miasta, obywatele; żeńska forma Baala – 1Krl.4:16). Pod tą nazwą rozumie się miasto i okręg na wyżynnej części ziemi plemienia Asera, będący północną granicą królestwa izraelskiego; namiestnikiem był tutaj Baana, jeden z 12 namiestników, dostarczających zaopatrzenie dla Salomona i jego pałacu, każdy w jednym miesiącu roku.
BEBAJ (ojcem jest Jahwe). Imiona osób występujące w księdze Ezdrasza i Nehemiasza:
  1. Bebaj (Ezd.2;11; Ne.7:16) - którego potomkowie powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  2. Bebaj (Ne.10:16) - naczelnik ludu w czasach Nehemiasza.
 BECHER (młody wielbłąd). Imię osób:
  1. Becher (1M.46:21) - drugi syn Beniamina, który przeniósł się z patriarchą Jakubem i całą rodziną do Egiptu;
  2. Becher (4M.26:35) - jeden z synów Efraima, od niego wywodzi się rodzina Becherytów.
 BECHORAT (pierworodny – 1Sm.9:1). Jeden z przodków Saula.
BEDAD (oddzielenie, cześć czegoś – 1M.36:35). Imię ojca jednego z królów Edomu, Hadada, którego grodem było Awit.
BEDAN (syn sędziego lub syn Dana – 1Krn.7:17). Osoba wymieniona w rodowodzie Manassesa.
BEDIASZ (zamiast Abediasz: sługa Jahwe – Ezd.10:35). Potomek Baniego, mający żoną obcoplemienną.
BEELIADA (Baal wie – 1Krn.14:7). Jeden z synów Dawida, urodzony w Jeruzalemie. W 1Krn.3:8 i w 2Sm.5:16 nazywa się on Eliada (patrz  Eliada 1).
BEER (studnia). Nazwa miejscowości:
  1. Beer (4M.21:16-18), - jeden z ostatnich obozów Izraelitów na granicy Moabu, podczas ich wędrówki po pustyni. Miejsce nazwane od studni, wykopanej tutaj przez książąt i dostojników ludu izraelskiego, aby zaspokoić pragnienie Izraelitów. Było to powodem do radosnej pieśni: Wzbierz studnio, śpiewajcie o niej, studnia, którą wykopali książęta, wydrążyli dostojnicy ludu berłem, swoimi laskami (w.17-18);
  2. Beer (Sdz.9:21) - miasto między Jeruzalemem i Sychem, do którego zbiegł Jotam, syn Gedeona, ratując się przed swoim bratem Abimelechem.
BEER-ELIM (studnie silnych – Iz.15:8). Nazwa występująca tylko u proroka Izajasza. Miejscowość znajdująca się prawdopodobnie na granicy Moabu. Być może rozumie się tutaj obóz w ziemi moabskiej, gdzie Bóg w cudowny sposób dał wodę z ziemi dla zaspokojenia pragnienia Izraelitów.
BEER-LACHAJ-ROJ (studnie żyjącego, widzącego, tzn. tego, który mnie widzi – 1M.16:14). Studnia, będąca między Kadesz a Bered, na pustyni, na drodze do Szur, w południowej Palestynie. Nazwana tak przez Hagar, gdy była przy tej studni, gdyż Bóg widział ją w tym miejscu. Przy tej studni mieszkał Izaak za życia ojca swego i później (1M.24:62; 25:11).

Ogólny widok Beer-Szeby i okolic
BEER-SZEBA (studnia przysięgi – 1M.21:31). Ponieważ tam obaj – Abraham i Abimelech – złożyli przysięgę. Pierwotnie była to nazwa studni, przy której przez dłuższy czas mieszkał Abraham, a po nim Izaak (1M.26:33). Z czasem powstało tu miasto znacznej ważności. Położone było na południe od Hebronu, na południowym krańcu ziemi kananejskiej, gdy miasto Dan znajdowało się na północnym jej krańcu; dlatego zdanie: Od Dan aż po Berszebę (Sdz.20:1) – oznacza całą długość kraju, podobnie jak zdanie: Od Beer-Szeby aż do pogórza efraimskiego (2Krn.19:4) – oznaczało całą długość królestwa judzkiego. Miasto znajdowało się w granicach Judy i ostatecznie dostał się w udziale plemieniu Symeona (Joz.15:28). W Beer-Szebie mieszkali synowie Samuela (1Sm.8:2). W późniejszym czasie mieszkańcy miasta oddali się bałwochwalstwu (Am.5:5; 8:14).
BEERA (studnia, źródło – 1Krn.5:6). Imię osób:
  1. Beera (1Krn.5:6) - książę Rubenitów, którego Tiglat-Pileser, król asyryjski, uprowadził do niewoli;
  2. Beera (1Krn.7:37) - z synów Sofacha, osoba wymieniona w rodowodzie potomków Asera.
 BEEROT (studnie). Nazwa miast:
  1. Beerot (Joz.9:17; 18:25) - miasto plemienia Beniamina;
  2. Beerot (5M.10:6) - tak samo nazywało się miejsce, będące obozem Izraelitów w czasie ich wędrówki przez pustynię, nazwane też Bene-Jaakan (4M.33:31-32).
 BEEROTCZYK (2Sm.4:2-9). Mieszkaniec miasta Beerot, plemienia Beniamina.
BEESZTERA (dom Asztarte – Joz.21:27). Miasto schronienia w drugiej połowie plemienia Manassesa, za Jordanem, oddane Lewitom. W 1Krn.6:56 nazywa się ono Asztarot.
BEL (skrócona forma od Beel: władca – Iz.46:1; Je.50:2; 51:44). Najwyższy bóg Babilończyków, czczony jako bóg słońca i światłości. Na cześć Bela w Babilonie wybudowano jedną ze wspanialszych świątyń, w postaci wysokiej czworokątnej wieży, mającej osiem baszt, wzniesionych jedna na drugiej. Przypuszcza się, że ta budowla służyła też starożytnym Chaldejczykom do astronomicznych obserwacji, a osiem jej pięter przystosowane były właściwie do obserwacji słońca, księżyca i różnych planet. Złota postać bela znajdowała się na dolnym piętrze, a na najwyższym – złoty stół, na którym kapłani świątyni stawiali mu codziennie różnorodny pokarm, który przedtem sami przygotowali. W Iz.46:1 nazwa Bel występuje z nazwą Nebo, a w Je.50:2 – z Marduk. Nebo i Marduk też były babilońskimi bożkami.
BELA (pochłonięty, zepsucie). Imię osób i nazwa miasta:
  1. Bela (1M.36:32) - syn Beora, król Edomu, którego gród nazywał się Dinhaba;
  2. Bela (1M.46:21) - najstarszy syn Beniamina;
  3. Bela (1Krn.5:8) - syn Azeza, z plemienia Rubena, którego miejsce zamieszkania opisano tak: On mieszkał w Aroer aż po Nebo i Baal-Meon, i dalej na wschód aż dotąd, gdzie się wchodzi na pustynię z tej strony rzeki Eufratu, gdyż trzody ich były liczne w krainie Gilead;
  4. Bela (1M.14:2,8) - jedno z pięciu miast w dolinie Syddim. Było położone na południowym brzegu Morza Słonego, na drodze do Egiptu. Zostało oszczędzone przez Boga na prośbę Lota podczas zniszczenia innych miast. Nazywane też Soar.

 BELIAL (bezużyteczność, nieprawość). To hebrajskie słowo często spotykane jest w ST, pierwszy raz w 5M.13:13, później w Ps.41:9; Sdz.19:22; 1Sm.1:13 i inne. W NT występuje ono tylko raz w 2Kor.6:15. To słowo określa wszystkich zdemoralizowanych, nieprawych i złych ludzi, ale szczególnie szatana jako głównego winowajcę wszelkiej niegodziwości i zła. Dlatego szczególnie mocne jest pytanie apostoła Pawła do Koryntian: Jaka zgoda między Chrystusem a Belialem – mówi on – albo co za dział ma wierzący z niewierzącym? (2Kor.6:15).
BELSAZAR (Da.5:1). W piśmie klinowym Bel-Szar-usur: niech Bel ochrania króla. Syn lub wnuk Nebukadnesara (Da.5:18) i ostatni król Babilonu z dynastii Chaldejskiej (555-539). Podczas oblężenia Babilonu przez Cyrusa, króla perskiego, i Dariusza Medyjczyka, Belsazar wyprawił wielką ucztę dla swoich dostojników i w nadmiarze pił wino ze swoimi gośćmi ze złotych i srebrnych naczyń, które Nebukadnesar zagrabił ze świątyni Jerozolimskiej. W czasie tej uczty tajemnicza ręka napisała słowa: Mene, mene, tekel, uparsin, które wezwany Daniel wyjaśnił w następujący sposób: Mene – Bóg policzył dni twojego panowania i doprowadził je do końca; tekel – jesteś zważony na wadze i znaleziony lekkim; uparsin (inaczej peres) – twoje królestwo będzie podzielone i oddane Medom i Persom (Da.5:26-28). I rzeczywiście, przy powszechnym pijaństwie miasto pozostało bez żadnego nadzoru, bramy i rzeka pozostawały bez ochrony. Persowie bez przeszkód weszli do miasta i bez żadnego oporu zajęli je. Babilończycy padali tysiącami od miecza i ognia; śmiała grupa wtargnęła nawet do pałacu, zadając śmierć pijanemu królowi i dostojnikom. Tej samej nocy został zabity Belsazar, król chaldejski. A Dariusz Medyjczyk objął królestwo, mając sześćdziesiąt dwa lata (Da.5:30; Da.6:1).
BELZEBUB (pan much – 2Krl.1:2-3; Mt.10:25; Mk.3:22; Łk.11:15,18). Bożek Ekronu, chroniący przed muchami. Ten bożek szczególnie był czczony w Ekronie dlatego, że tutaj, między różnymi owadami szczególnie dużo było much, mocno dających się we znaki mieszkańcom miast. Z 2Krl.1:2 widać też, że Belzebub chronił nie tylko przed muchami, ale był też opiekunem nauk medycznych. Pod nazwą Belzebub w NT (Mt.10:25; 12:24,27; Mk.3:22; Łk.11:15,18-19) należy rozumieć zwierzchnika złych duchów, którego sam Pan nazywa szatanem.
BEN-ABINADAB (syn Aminadaba – 1Krl.4:11). Namiestnik króla Salomona nad całym Nafat-Dor; żoną jego była Tafat, córka Salomona.
BEN-AMMI (mój lud – 1M.19:38). Syn Lota z jego młodszą córką i praojciec Ammonitów.
BEN-CHAIL (syn męstwa – 2Krn.17:7). Jeden z książąt za panowania króla judzkiego Jehoszafata, wysłany razem z Lewitami i kapłanami do miast judzkich, aby nauczać lud zakonu Bożego.
BEN-CHANAN (syn łaskawego – 1Krn.4:20). Z synów Szymona, potomek Judy.
BEN-CHESED (syn łaski, życzliwości – 1Krl.4:10). Jeden z namiestników króla Salomona nad Izraelem, w Socho i całej krainie Chefer, zaopatrujący dwór królewski.
BEN-CHUR (syn Chura – 1Krl.4:8). Jeden z namiestników króla Salomona nad Izraelem, na pogórzu efraimskim, zaopatrujący dwór królewski.
BEN-DEKER (syn przebicia – 1Krl.4:9). Z namiestników króla Salomona na Izraelem, którzy co miesiąc dostarczali zaopatrzenie na dwór króla.
BEN-GEBER (syn silnego – 1Krl.4:13). Z namiestników króla Salomona w Ramot-Gilead, którzy co miesiąc dostarczali zaopatrzenie na dwór króla.
BEN-ONI (syn mojej boleści – 1M.35:18). Najmłodszy syn Jakuba z Racheli. Tak go nazwała matka jego, umierając w cierpieniu przy porodzie; lecz ojciec nazwał go Beniamin – (syn prawej ręki). (Patrz Beniamin 1).
BEN-ZOCHET (syn Zocheta – 1Krn.4:20). Jeden z synów Jisziego, potomek Judy.
BENAJASZ (Jahwe buduje, tzn. obdarza szczęściem, dobrobytem). Imię osób:
  1. Benajasz (1Krn.4:36) - książę swego rodu, za panowania króla judzkiego Hiskiasza, z plemienia Symeona;
  2. Benajasz (1Krn11:22) - syn Jehojady, z Kabseel, mąż dzielny, rycerz i dowódca Dawida;
  3. Benajasz (1Krn.15:18) - Lewita drugiego stopnia z Merarytów, śpiewak świątynny za panowania Króla Dawida;
  4. Benajasz (1Krn.15:24) - kapłan, trąbiący na trąbie przed Skrzynią Bożą za panowania króla Dawida;
  5. Benajasz (1Krn.27:14) - z Piratonu, z Efraimitów, rycerz i dowódca Dawida;
  6. Benajasz (2Krn.20:14) - Lewita z potomków Asafa, przodek Jachazjela;
  7. Benajasz (2Krn.31:13) - jeden z nadzorców, wyznaczonych przez króla Hiskiasza, pomagający Konaniaszowi i jego bratu Szimejemu, w dozorze nad dziesięciną;
  8. Benajasz (Ezd.10:25) - z synów Parosza, odprawił żonę obcoplemienną;
  9. Benajasz (Ezd.10:30) - z synów Pachat-Moaba, odprawił żonę obcoplemienną;
  10. Benajasz (Ezd.10:35) - z synów Baniego, odprawił żonę obcoplemienną;
  11. Benajasz (Ezd.10:43) - z synów Nebo, odprawił żonę obcoplemienną;
  12. Benajasz (Ez.11:1) - ojciec Pelatiasza, jeden z książąt ludu w czasach proroka Ezechiela.
 BENE-BERAK (synowie błyskawicy – Joz.19:45). Miasto w ziemi plemienia Dana. W innych miejscach Biblii tej nazwy nie spotykamy.
BENE-JAAKAN (synowie pomylonego) - patrz Beerot 2).
BENHADAD (syn Hadada). Imię królów Damaszku:
  1. Benhadad (1Krl.15:18; 2Krn.16:2) - król aramejski w czasach panowania Asy, króla judzkiego, z którym ten ostatni zawarł przymierze przeciwko Baaszy, królowi izraelskiemu;
  2. Benhadad (1Krl.20:1) - król Aramu, pyszny, wiarołomny, bezbożny i z okrutnym sercem (1Krl.20:10-12). Wydał on wojnę Achabowi, królowi izraelskiemu;
  3. Benhadad (2Krl.13:3) - król Aramu, syn Chazaela.
 BENIAMIN (syn prawej ręki – dziecko szczęścia). Imię osób:
  1. Beniamin (1M.35:18) - najmłodszy syn Jakuba i Racheli. Jego matka umarła zaraz po jego urodzeniu. Nazwała go Ben-Oni, co znaczy syn mojej boleści, lecz ojciec nadał mu drugie imię – Beniamin, tj. syn prawej ręki. Beniamin dostarczał wiele radości swemu staremu ojcu. Jakub przed swoją śmiercią tak przepowiedział los Beniamina i jego plemienia: Beniamin – wilk drapieżny, rano pożera zdobycz, wieczorem dzieli łup (1M.49:27);
  2. Beniamin (1Krn.7:10) - syn Bilhana, Beniaminita;
  3. Beniamin (Ezd.10:32) - z synów Charima, w czasach Ezdrasza mający żonę obcoplemienną;
  4. Beniamin (Ne.3:23) - jedna z osób, naprawiająca mur Jeruzalemu po powrocie z niewoli babilońskiej.
 BENINU (Ne.10:14). Lewita, jeden z tych, którzy podpisali umowę posłuszeństwa Bogu w czasach Nehemiasza.
BENO (jego syn – 1Krn.24:26). Jeden z potomków Merariego, syn Jaazjasza, Lewita, wymieniony w rodowodzie Lewiego.
BEON (dom, mieszkanie – 4M.32:3). Miasto na wschodnim brzegu Jordanu, tożsamy z Baal-Meon (4M.32:38) i z Bet-Baal-Meon (Joz.13:17).
BEOR (aram. pochodnia). Imię osób:
  1. Beor (1M.36:32) - ojciec Beli, jeden z pierwszych królów Edomu;
  2. Beor (4M.22:5) - ojciec znanego proroka Balaama. W NT, w 2P.2:15 BT, nazywa się on Bosor.
 BERA (ben-Rescha: syn bezbożności – 1M.14:2). Król Sodomy, panujący w czasach Abrahama.
BERACHEL (Bóg błogosławi – Job.32:2). Ojciec Elihu, przyjaciela Joba.
BERACHIASZ (Jahwe błogosławi – 1Krn.12:3). Beniamita, z rycerzy Dawida, którzy przyłączyli się do niego Syklag.
BEREA (ciężki i ważny – Dz.17:10,13; 20:4). Miasto w Macedonii, w pobliżu Pelli. Mieszkańcy Berei z sercem słuchali zwiastowania apostoła Pawła, który nawrócił wielu Żydów i pogan do Chrystusa. Tutaj odszedł apostoł Paweł z Tesaloniki, i stąd, prześladowany przez wrogów, wyprawił się do Aten. Sopater, towarzyszący apostołowi Pawłowi do Troady, należał też do liczby chrześcijan z Berei (Dz.20:2-5).
BERECHIASZ (Jahwe błogosławiący). Imię osób:
  1. Berechiasz (1Krn.3:20) - syn Meszullama, potomek Dawida;
  2. Berechiasz (1Krn.6:24) - ojciec Asafa, Lewity, znanego śpiewaka za czasów króla Dawida;
  3. Berechiasz (1Krn.9:16) - syn Asy, Lewita, potomek Elkany;
  4. Berechiasz (1Krn.15:23) - odźwierny przy Skrzyni Pańskiej za panowania króla Dawida;
  5. Berechiasz (Ne.3:4) - ojciec Meszullama, naprawiającego mur Jeruzalemu;
  6. Berechiasz (Za.1:1) - ojciec proroka Zachariasza.
 BERED (grad). Nazwa miejscowości i imię osoby:
  1. Bered (1M.16:14) - miejscowość na pustyni Szur, na drodze z Hebronu do Szur (w.7). Między Bered i Kadeszem znajdowała się studnia, nazwana Studnią Lachaj-Roj. Prawdopodobnie Bered jest tożsame z Kesil (Joz.15:30) i Betuel (1Krn.4:30);
  2. Bered (1Krn.7:20) - syn Szutelacha, wnuk Efraima i ojciec Tachata. Zabity razem ze swoimi braćmi przez mieszkańców Gat, gdyż chcieli zająć ich stada.
 BEREKIASZ (Jahwe błogosławi – 2Krn.28:12). Syn Meszillemota, jeden z naczelników efraimskich, żyjący za panowania Achaza, króla judzkiego.
BERENIKA (od pherenice: przynosząca zwycięstwo – Dz.25:13,23; 26:30). Córka Agryppy I, zwanego Wielkim, i siostra Agryppy II, króla judzkiego. Jej pierwszym mężem był jej wujek, drugim zaś Polemon, król Cylicji, z którym wkrótce się rozwiodła. Później była związana z Tytusem, który po wejściu na tron rzucił ją. Prawdopodobnie współżyła ze swoim rodzonym bratem. Ta zdemoralizowana kobieta razem z Agryppą słuchali mowy obrończej apostoła Pawła przed Festusem w Cezarei. O zachowaniu Bereniki świadczy nie tylko Flawiusz, ale i rzymscy pisarze: Tycjan, Swetoniusz i inni.
BERI (studniarz – 1Krn.7:36). Z synów Sofacha, potomek Asera.
BERIA (wybitny lub w nieszczęściu). Imię osób:
  1. Beria (1M.46:17) - jeden z synów Aszera, który razem z ojcem swoim towarzyszył Jakubowi do Egiptu. Od niego wywodzi się rodzina Beriaitów;
  2. Beria (1Krn.7:23) - syn Efraima, który urodził się po zabiciu jego braci przez mieszkańców Gat. Nazwany tak przez swego ojca, ponieważ to stało się nieszczęściem w jego domu;
  3. Beria (1Krn.8:13) - jeden z naczelników rodów w Ajjalon, z bratem swoim Szamą wypędzili mieszkańców Gat;
  4. Beria (1Krn.23:10) - Lewita, za panowania Dawida, potomek Lewiego i Gerszona.
 BERŁO (1M.49:10; Est.8:4). Drewniana laska, długa od 1,5 m do 1,8 m, zwykle obłożona złotem. Nosili je w rekach królowie i inne osoby na znak swojej władzy. Nie oddali się berło od Judy - mówi umierający Jakub w swoim proroctwie o Judzie - ani buława od nóg jego, aż przyjdzie władca jego, i jemu będą posłuszne narody (1M.49:10). Prawdopodobnie królewskie berło bierze swój początek od pasterskich lasek, gdyż patriarchalni wodzowie byli jednocześnie pasterzami i książętami. Kiedy król wskazał swoim berłem na tego, kto zbliżał się do tronu, to było to znakiem królewskiej łaski i przychylności (Est.5:2). Berło sprawiedliwe (Ps.45:7) jest symbolem sprawiedliwych rządów. Żelazne berło jest symbolem surowości i miażdżącej mocy władzy pomazańców Pańskich przeciwko buntownikom (Ps.2:9).
BEROTA I BEROTAI (prawdopodobnie: studnie – 2Sm.8:8; Ez.47:16). Miasto Hadadezera w królestwie Aram-Soba, na północnej granicy Palestyny. Dawid, pokonawszy Hadadezera, wziął stąd wielką ilość miedzi. Położenie miasta nie jest znane. W hebrajskim tekście Berota nazywa się Kun (1Krn.18:8), a w syryjskim – Berotai.
BERYL (Ez.28:13; Ob.21:20). Kamień szlachetny o kolorze zielonym. Jest to trzeci kamień w drugim rzędzie napierśnika arcykapłana (2M.28:18) i będzie ósmym kamieniem, zdobiącym kamienie węgielne muru nowego Jeruzalem (Ob.21:20). Beryl wymieniony jest w liczbie wielu szlachetnych kamieni, które znajdowały się w skarbcu króla Tyru (Ez.28:13).
BESAJ (lśniący). Imię osób:
  1. Besaj (Ezd.2:17) - osoba, której potomkowie powrócili z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  2. Besaj (Ezd.2:49) - sługa świątynny, którego potomkowie powrócili z niewoli babilońskiej;
  3. Besaj (Ne.10:19) - z naczelników ludu, który podpisał umowę posłuszeństwa Bogu.
 BESALEEL (pod opieką Boga – Ezd.10:30). Z Izraelitów, synów Pachat-Moaba, mający żonę obcoplemienną.
BESALEL (w cieniu tzn. pod opieką Boga – 2M.31:2). Syn Uriego, znakomity artysta w czasach Mojżesza; napełniony duchem Bożym, mądrością, rozumem, poznaniem, wszechstronną zręcznością w rzemiośle, który razem z Oholiabem, z nakazu Bożego, budował Namiot Zgromadzenia i wszystkie sprzęty Namiotu.
BESER (rumosz skalny). Nazwa miasta i imię osoby:
  1. Beser (Joz.21:36) - lewickie miasto schronienia w ziemi plemienia Rubena;
  2. Beser ( 1Krn.7:37) - syn Sofacha, potomek Asera, jeden z głównych naczelników w potomstwie Asera.
 BESOR (obfity w trawę – 1Sm.30:9,21). Nazwa doliny i potoku na południowym skraju ziemi plemienia Judy. Potok Besor przekraczał kiedyś Dawid ze swoimi ludźmi.
BET (dom, mieszkanie). To słowo w znaczeniu miejsca zamieszkania bardzo często spotykamy w Biblii, w powiązaniu z mnóstwem imion własnych osób, nazw miast, okręgów itd.
BET-ANAT (dom, świątynia kananejskiej bogini Anat – Joz.19:38; Sdz.1:33). Miasto w ziemi plemienia Naftaliego.
BET-ANOT (dom, świątynia kananejskiej bogini Anat – Joz.15:59). Miasto w ziemi plemienia Judy.
BET-ARABA (dom pustyni – Joz.15:6; 18:22). Miasto, w pierwszym wersecie, leżące w ziemi plemienia Judy, a w drugim – w ziemi plemienia Beniamina. Leżące prawdopodobnie na obrzeżach pustyni judzkiej. Nic więcej o nim nie wiadomo.
BET-ARBEL (dom zasadzki – Oz.10:14). Miasto zniszczone przez Szalmana.
BET-ASZBEA (przysięga – 1Krn.4:21). Miasto, gdzie mieszkały rody wytwórców bisioru, potomkowie Szeli, syna Judy.
BET-AWEN (dom nicości – Joz.7:2). Miasto w ziemi plemienia Beniamina. Prorok Ozeasz nazywa Betel Bet-Awen, tzn. domem bałwochwalstwa, które było kiedyś domem Bożym i które dopiero później zaczęło służyć i kłaniać się bożkom, stając się w ten sposób domem nicości (Oz.4:15; 5:8). Tu umieszczono w celu bałwochwalczym złote cielce Jeroboama (1Krl.12:28).
BET-BAAL-MEON (dom Baala w Meon – Joz.13:17). Miasto w ziemi plemienia Rubena, na równinie na wschód od Jordanu, na południe od Cheszbonu, które przeszło później we władanie Moabitów. Prorok Jeremiasz nazywa je Bet-Maon (Je.48:23). (Patrz Baal-Meon).
BET-BARA (dom przejścia, przeprawy – Sdz.7:24). Nazwa miasta na zachodnim brzegu Jordanu, gdzie znajdowała się przeprawa przez Jordan. W J.1:28 nazywa się Betabar. Tutaj chrzcił Jan Chrzciciel. Tutaj też, jak się twierdzi, Izraelici przeszli Jordan pod przywództwem Jozuego.
BET-BIRE (dom tłustości – 1Krn.4:31). Miasto w ziemi plemienia Symeona, jak się przypuszcza, tożsame z Lebaot (Joz.15:32).
BET-CHANAN (dom łaski – 1Krl.4:9). Miasto, prawdopodobnie należące do plemienia Dana. Miejsce jego położenia nie jest znane.
BET-CHOGLA (dom kuropatw – Joz.15:6). Miasto w ziemi plemienia Beniamina.
BET-CHORON (dom lochów, miejsce wąwozów – Joz.10:10-11; 1Sm.13:18). Nazwa dwóch miast w ziemi plemienia Efraima, właściwie górne i dolne Bet-Choron. Dolne Bet-Choron było umocnione przez Salomona (1Krl.9:17). Tutaj Jozue odniósł zwycięstwo nad pięcioma królami amorejskimi (Joz.10:1-15).
BET-DAGON (dom, świątynia Dagona). Nazwa miast:
  1. Bet-Dagon (Joz.15:41) - miasto w ziemi plemienia Judy;
  2. Bet-Dagon (Joz.19:27) - miasto w ziemi plemienia Asera. Miejsce położenia nie jest znane.
 BET-DIBLATAIM (dom dwóch kręgów – Je.48:22). Moabskie miasto, prawdopodobnie tożsame z Almon-Diblataim, wymienionym w 4M.33:46, które było obozem Izraelitów podczas ich wędrówki po pustyni. To miasto istniało jeszcze w czasach Euzebiusza i Hieronima.
BET-EDEN (dom wdzięku – Am.1:5). Miasto w Syrii, prawdopodobnie będące królewską rezydencją. To miasto jest wymienione z innymi miastami Syrii, które podlegały Bożej karze.
BET-EKED-HAROIM (szałasy pasterskie – 2Krl.10:12,14). Miasto w pobliżu Samarii, między Jezreelem i Samarią. Tutaj przy studni Bet-Eked, z rozkazu króla judzkiego Jehu, zabito braci króla judzkiego Achazjasza, spokrewnionych z domem Achaba.
BET-EMEK (dom doliny – Joz.19:27). Miasto w ziemi plemienia Asera. Jego położenie nie jest znane.
BET-GADER (dom muru – 1Krn.2:51). Miasto plemienia Judy. Założycielem miasta był Charef, syn Chura.
BET-GAMUL (dom odzwyczajonych – Je.48:23). Moabskie miasto, po wschodniej stronie Jordanu.
BET-HAGGILGAL (dom odrzucenia – Ne.12:29). Jedno z osiedli w pobliżu Jeruzalemu, utworzone przez śpiewaków świątynnych po powrocie z niewoli babilońskiej; oczywiście, jest to stare Gilgal (Patrz Gilgal).
BET-HAJJESZIMOT (dom pustki – 4M.33:49; Joz.12:3). Miasto leżące na równinach Moabu, po wschodniej stronie Jordanu i na północno wschodnim obrzeżu Morza Słonego. Był to ostatni obóz Izraelitów podczas ich wędrówki przez pustynię, do czasu przejścia przez Jordan. Przy podziale to miasto dostało się plemieniu Rubena, lecz później znowu powróciło do Moabitów. W czasach proroka Ezechiela Bet-Jeszimot i dwa inne miasta, były uważane za chlubę kraju (Ez.25:9).
BET-HARAN (wysoki plac – 4M.32:36; Joz.13:27). Miasto plemienia Gada po wschodniej stronie Jordanu, zbudowane w czasach Mojżesza. W 4M. mówi się, że było to miasto warowne, mające zagrody dla owiec.
BET-KAR (dom baranka lub pastwiska – 1Sm.7:11). Miasto w ziemi plemienia Judy, na filistyńskiej granicy. Wojownicy izraelscy ruszyli z Mispy – mówi Pismo – w pościgu za Filistyńczykami i bili ich aż pod Bet-Kar. O tym mieście wspomina Józef Flawiusz (Antiq.VI,2,2). Miasto, jak się wydaje, było filistyńską twierdzą, będącą w pewnej odległości od Mispy. W Bet-Kor lub w pobliżu niego, Samuel postawił kamień i nazwał go Eben-Haezer (kamień pomocy) na pamiątkę zwycięstwa Izraela nad Filistyńczykami.
BET-KEREM (dom wina, winnicy – Je.6:1). Miasto w ziemi plemienia Judy. Położony na wyżynie między Jeruzalemem i Tekoa. W Ne.3:14 nazywa się Bet-Hakkerem.
BET-LEAFRA (dom prochu – Mich.1:10). Miasto w ziemi plemienia Beniamina, niedaleko ziemi filistyńskiej.
BET-LEBAOT (dom lwic – Joz.19:6). Być może jest to inna nazwa miast Bet-Bire i Lebaot (1Krn.4:31); należało do plemienia Symeona. Jego położenie nie jest znane.
BET-LECHEM (pełna nazwa Jeszubi Lechem: powracający do chleba – 1Krn.4:22). Miasto w ziemi plemienia Judy. W Biblii Gdańskiej jest: Jasubi Lechem, a w Biblii Tysiąclecia: Lechem.
BET-MARKABOT (dom wozów – Joz.19:5; 1Krn.4:31, por. Joz.15:31). Miasto w ziemi plemienia Symeona na południu Palestyny i prawdopodobnie tożsame z Madmana. Można przypuszczać, że w tym mieście przechowywano wozy, od czego też otrzymało swoją nazwę.
BET-MERCHAK (ostatni dom – 2Sm.15:17). Zagroda chłopska nad potokiem Cedron.
BET-NIMRA (dom bystrej, zdrowej wody – 4M.32;36; Joz.13:27). Miasto w ziemi plemienia Gada, po wschodniej stronie Jordanu, prawdopodobnie tożsame z Nimra.
BET-PASES (dom zniszczenia – Joz.19:21). Miasto w ziemi plemienia Issachara.
BET-PELET (dom ucieczki lub ratunku – Joz.15:27). Miasto na południu ziemi plemienia Judy. Prawdopodobnie z tego miasta pochodził Cheles, jeden z dzielnych rycerzy Dawida (2Sm.23:26).
BET-PEOR (dom Peora – 5M.3:29; 4:46). Moabskie miasto, znane z kultu Baala. Dolina naprzeciwko Bet-Peor w kraju Sychona, króla Amorejczyków, jest znana jako ostatni obóz Izraelczyków pod dowództwem Mojżesza i jako miejsce, w którym on ostatni raz powtórzył zakon i nakazy Pańskie Izraelitom (5M.4:45-46). Tutaj został też pogrzebany (5M.34:1,5-6). Według słów Pisma: Nikt nie zna po dziś dzień jego grobu (w.6).
BET-RAFA (dom olbrzymów – 1Krn.4:12). Z synów Esztona, z rodu Judy. Rafę wymienia się też w liczbie synów Beniamina (1Krn.8:2). Imiona potomków Rafy dość często spotyka się w Biblii, np. 1Krn.20:4,6,8 BT; lecz nie można ich łączyć z Bet-Rafą, gdyż należą do innych plemion.
BET-RECHOB (dom Rechob, czyli dom szerokiej przestrzeni – Sdz.18:28; 2Sm.10:6-8). Miasto lub okręg we władaniu Aramejczyków w czasach Dawida. Jest tożsame z Rechob (4M.13:21). Do tego północnego miasta w czasach Mojżesza doszli wywiadowcy, oglądający ziemię obiecaną. W czasach Dawida z Bet-Rechob Ammonici wynajmowali Aramejczyków przeciwko Izraelitom (2Sm.10:6,19).
BET-SUR (dom skalny – Joz.15:58). Miasto w ziemi plemienia Judy, z osiedlami, od niego zależnymi. Rechabeam odnowił i umocnił to miasto (2Krn.11:5-7). Nazwę tego miasta wymienia się też i po niewoli babilońskiej (Ne.3:16), i często w księgach apokryficznych.
BET-SZEAN (dom odpoczynku – Joz.17:11; 1Sm.31:10). Miasto po zachodniej stronie Jordanu. W czasach Saula było we władaniu Filistyńczyków. Na murach Bet-Szean powiesili oni zwłoki Saula i jego synów po krwawej bitwie na górze Gilboa. W czasach nowotestamentowych nosiło nazwę Scytopolis. Kiedyś był głównym miastem całej Galilei.
BET-SZEMESZ (dom słońca). Starożytne bałwochwalstwo pozostawiło swoje ślady w tej i podobnych nazwach. W Biblii pod tą nazwą występują miasta:
  1. Bet-Szemesz (Joz.19:38; Sdz.1:33) - miasto w ziemi plemienia Naftaliego, prawdopodobnie na granicy z działem plemienia Issachara;
  2. Bet-Szemesz (2Krl.14:11; 1Sm.6:12) - miasto w ziemi plemienia Judy, na granicy z plemieniem Dana, miasto lewickie;
  3. Betszemesz (Je.43:13) - hebrajska nazwa egipskiego miasta On, gr. Heliopolis (1M.41:45).
 BET-SZYTTA (dom akacji – Sdz.7:22). Miasto w ziemi plemienia Issachara, do którego uciekli Midiańczycy, ścigani przez Gedeona i jego trzystu wybranych żołnierzy. Jak się wydaje, to miasto leżało w pobliżu Jordanu, na jego zachodnim brzegu.
BET-TAPPUACH (dom jabłka – Joz.15:53). Miasto w ziemi plemienia Judy, w pobliżu Hebronu, na zachód od niego.
BETABAR (dom przeprawy – J.1:28). Miejscowość za Jordanem, gdzie była przeprawa przez rzekę, przez co też tłumaczy się nazwę miejscowości. W tym miejscu głosił i chrzcił Jan Chrzciciel; tutaj też, jak się twierdzi, Izraelici przekroczyli Jordan pod dowództwem Jozuego.
BETANIA (dom nędzy – Mk.11:1). Miejscowość na wschodnim zboczu Góry Oliwnej, w pobliżu Jerozolimy. Tutaj mieszkał Łazarz, którego wskrzesił Pan, ze swoimi siostrami (J.11:1).

Betania
Tutaj często przychodził Jezus Chrystus, szczególnie w ostatnich dniach swojej służby. Betania była miejscem paru interesujących wydarzeń w Jego życiu; stąd Pan został wzięty do nieba (Mt.21:17; 26:6; Mk.11:11-12; 14:3; J.11:1-46; 12:1-3).
BETARA (2Sm.15:24). Miejscowość, skąd niesiono Arkę Przymierza Bożego za Dawidem, podczas jego ucieczki z Jeruzalemu w czasie buntu Absaloma. W hebrajskim tekście tej miejscowości nie ma, lecz tylko w Septuagincie.
BETEL (dom Boży – 1M.28:19). W czasie wędrówki Jakuba, ratującego się przed gniewem brata swego Ezawa, do Mezopotamii, zatrzymał się on w miejscowości Luz, w pobliżu gór. Tutaj miał widzenie tajemniczej drabiny, która sięgała do nieba. Wskutek tego nazwał to miejsce i miejscowość Betel, tj. dom Boży. W Betel, gdy przebywał tam Jakub, zmarła Debora, mamka Rebeki, i została pochowana poniżej Betelu pod dębem (1M.35:8). Betel leżało na wschód od drogi, prowadzącej od Sychem do Jeruzalemu, prawie w równej odległości od obu miast. Betel było też stolicą jednego z kananejskich królów. Efraimici, którym to miasto dostało się przy podziale ziemi Obiecanej, nie byliby w stanie władać nim, jeśli nie posłużyliby się jednym z jego mieszkańców (Sdz.1:23-26). W Betel pozostawała przez dłuższy czas Skrzynia Przymierza. Tutaj też, po podziale królestwa na judzkie i izraelskie, Jeroboam ustawił jednego ze złotych cielców (1Krl.12:29,33), i prawdopodobnie dlatego prorok Ozeasz nazywa Betel Bet-Awen, tj. dom bałwochwalstwa. Później Betel trafiło pod władanie Judy, a król Jozjasz zniszczył pogańskie bożki i ołtarze, spalił na nich ludzkie kości, wyjęte z grobów; dlatego też zdanie: Przychodźcie do Betelu – wskazywało na bałwochwalstwo (Am.4:4; 5:5). W Betel też sądził prorok Samuel (1Sm.7:16). Po niewoli miasto było zamieszkane przez Żydów, którzy powrócili z niewoli babilońskiej. W NT o Betel nic się nie mówi, lecz ono jeszcze istniało.
BETEZDA (dom miłosierdzia – J.5:2). Sadzawka, będąca przy Owczej Bramie, mająca pięć krużganków dla chorych.

Sadzawka Betezda
Do niej od czasu do czasu zstępował anioł Pana i poruszał wodę, a pierwszy chory, który wszedł do wody po jej poruszeniu, był uzdrowiony. Z tą sadzawką jest związane ewangeliczne opowiadanie (J.5:2-15) o cudownym uzdrowieniu człowieka przez Pana, który był chory od 38 lat.
BETFAGE (dom małych, niedojrzałych fig – Mt.21:1). Wioska w pobliżu Góry Oliwnej, niedaleko Betanii. Stąd przyprowadzono Zbawicielowi oślicę i osiołka (Mt.21:1-9), i stąd wyruszył On triumfalnie do Jerozolimy (J.12:12-18). Okolice Betfage w starożytności znane były z obfitości drzew figowych.
BETLEJEM (dom chleba). Nazwa miejscowości:

    Betlejem
  1. Betlejem (1M.35:19; Mi.5:1; Mt.2:1; Rut.1:2). Nazywane też Betlejem Efrata (Mi.5:1), było tak małym i nieznaczącym miastem, w ziemi plemienia Judy, że nawet nie jest wymieniane w spisach miast judzkich. W tym mieście urodził się Dawid (Łk.2:4-11). Osada Kimham w pobliżu Betlejemu była miejscem, skąd wędrowcy wyprawiali się do Egiptu (Je.41:17).

    Tutaj pochowana została Rachela (1M.35:16); tutaj kiedyś, na polach betlejemskich, Rut zbierała kłosy. Było ono miejscem urodzenia Dawida, króla, proroka i psalmisty, dlatego nazywa się ono też miastem Dawidowym (Łk.2:4-11). Lecz co jest ważne przede wszystkim, w mieście Dawidowym narodził się Zbawiciel Pan. Maria Dziewica mieszkała w Nazarecie, lecz wskutek rzymskiego spisu, musiała pójść do Betlejemu, gdyż pochodziła z rodu i potomstwa Dawida. Kiedy razem z Józefem zatrzymali się tutaj, to w tym czasie narodził się dzieciątko Jezus. To wydarzenie przydaje szczególne znaczenie Betlejem i jego okolicom, gdyż tutaj Słowo ciałem się stało i zamieszkało wśród nas, i ujrzeliśmy chwałę jego... pełne łaski i prawdy (J.1:14). Tutaj, na polach betlejemskich, ukazał się anioł pasterzom, i tutaj, w tę cudowną noc, rozbrzmiewał chór anielski: Chwała na wysokościach Bogu, a na ziemi pokój ludziom, w których ma upodobanie (Łk.2:14). Tutaj także, kierowani przez niezwykłą gwiazdę, przyszli mędrcy ze Wschodu, żeby pokłonić się nowonarodzonemu Zbawcy świata;
  2. Betlejem (Joz.19:15) - miejscowość w ziemi plemienia Zebulona, miejsce pochodzenia sędziego Ibsana (Sdz.12:8).
 BETONIM (orzechy pistacjowe – Joz.13:26). Miasto w ziemi plemienia Gada, wymieniane razem z Ramat-Mispa. Tę nazwę spotyka się tylko w powyższym wersecie.
BETORON (podzielone miejsce – 2Sm.2:29 BG). Okolica lub okręg w pobliżu Jabboka, między Jordanem i Machanaim, gdzie przechodzili Abner i jego ludzie, ścigani przez Joaba. Dokładne położenie tego miejsca nie jest znane.
BETSAIDA (aram. miejsce rybołówstwa – Mt.11:21; Mk.6:45; Łk.9:10; J.1:44). Miejscowość na północnym brzegu jeziora Genezaret. W okolicach Betsaidy Pan rozmnożył chleb i ryby, nakarmiwszy 5 tys. mężczyzn, prócz kobiet i dzieci (Łk.9:12-17); tutaj też uzdrowił ślepego (Mk.8:22). Pochodzili stąd apostołowie Filip, Andrzej i Szymon. Za czasów Heroda Filipa, Betsaida otrzymała nazwę Julia na cześć córki cesarza Augusta.
BETUEL (mąż Boży). Imię osoby i nazwa miasta:
  1. Betuel 91M.22:22-23) - syn Nachora i Milki, krewny Abrahama i ojciec Rebeki;
  2. Betuel (1Krn.4:30) - miasto w ziemi plemienia Symeona. W Joz.19:4 nazywa się Betul. Nazwa Betul znaczy to samo co Betuel. Tożsame z Kesil (Joz.15:30).
 BETUL (znaczy to samo co Betuel: mąż Boży – Joz.19:4). Miasto w południowej części ziemi plemienia Judy, dziedzictwo plemienia Symeona (patrz Betuel 2). Tożsame z Kesil (Joz.15:30).
BEZEK (przełamanie, błyskawica, pęknięcie). Nazwa miejscowości:
  1. Bezek (Sdz.1:4-5) - miejsce przebywania Adonibezeka. Mieszkali tam Kananejczycy i Perezyjczycy;
  2. Bezek (1Sm.11:8) - miejsce, gdzie Saul dokonał przeglądu wojska Judy i Izraela przed wymarszem do Jabesz Gileadzkiego.
 BEZPRAWIE (1M.15:16). Każda czynność dokonana przeciwko prawu Bożemu. Grzech jest przestępstwem zakonu (1J.3:4). Patrz Grzech.
BIBLIJNY POMIAR CZASU rozpoczyna się od chwili stworzenia świata i człowieka. Jednostki, służące do określania i mierzenia czasu w Biblii, są następujące: dni, tygodnie, miesiące i lata.
  1. Dzień u Izraelitów liczony był od jednego wieczora do drugiego lub od zachodu słońca do następnego zachodu (1M1:5; 8:13,19,31). I nastał wieczór, i nastał poranek – mówi Pismo i w ten sposób oddziela dni stworzenia od siebie. Żydzi, według Flawiusza, mieli dwa wieczory: jeden zaczynał się około 3 godziny, a drugi około 5 godziny po południu. Pan zmarł na początku pierwszego wieczoru, a na początku drugiego został zdjęty z krzyża. Mierzenie czasu na zegarze słonecznym było stosowane od dawna w Babilonie (Da.4:16). Najpierw słoneczny zegar wskazywał tylko południe, a później też różne godziny dnia. Dzienne godziny pomału stawały się znane i wśród Żydów. Do czasu Jezusa Chrystusa dzień u nich dzielił się zwykle na 12 godzin, liczonych od wschodu słońca do zachodu. Czy dzień nie ma dwunastu godzin? – powiedział sam Pan, idąc do Judei wskrzesić Łazarza (J.11:9). Części dnia, nazywane kwartami, nazywały się pierwszą godziną, trzecią godziną, szóstą godziną i dziewiątą godziną. Podobnie jak dzienne kwarty, w nocy były cztery nocne straże od czasu panowania rzymskiego (Mt.14:25; Mk.13:35), po trzy godziny w każdej;
  2. Tydzień – pierwsze jego ślady jako określonego okresu czasu, składającego się z siedmiu dni, spotykamy już w historii o potopie (1M.7:10; 8:12), później w historii patriarchy Jakuba i innych miejscach (1M.29:27; Da.9:27). Do czasu zmartwychwstania Pana dni tygodnia liczone były od niedzieli do soboty. W późniejszym okresie cały tydzień nazywał się też sobotą, a pozostałe sześć dni uważane były za dni soboty; siódmy dzień, nazywany też sobotą, był odpowiednikiem naszej niedzieli (Mk.16:2; Łk.24:1 i inne). W ten sposób żydowskie dni tygodnia nie miały szczególnych nazw. W Egipcie nosiły one nazwy siedmiu znanych planet. U Izraelitów uważany był też za jednostkę czasową okres czasu, składający się z siedmiu tygodni od Paschy do Pięćdziesiątnicy, dlatego nazywany Świętem Tygodni; jak też składający się z siedmiu lat sabatowych, pomnożonych przez siedem lat, czyli z czterdziestu dziewięciu lat, po których następował pięćdziesiąty rok – jubileuszowy (2M.23:10; 3M.25:1-17 i inne);
  3. Miesiąc – z biblijnej historii o potopie widać, że mierzenie czasu w miesiącach też ma swój początek w głębokiej starożytności. Izraelici zwykle rok dzielili na 12 miesięcy, lecz te miesiące były księżycowe, określone przez obrót księżyca, w których przemiennie było 29 i 30 dni; dlatego po upływie każdych 12 miesięcy pozostawało jeszcze parę godzin, minut i sekund, z których przez parę lat tworzył się dodatkowy miesiąc – trzynasty. Ten miesiąc, dla zgodności roku księżycowego ze słonecznym, Izraelici wprowadzali do liczby miesięcy co parę lat, najczęściej co trzy lata, a niekiedy i w trzecim roku. Obowiązkiem kapłanów było określanie roku i liczby miesięcy. Wskazówką, według której można było wstawić trzynasty miesiąc, był następujący zapis w zakonie: W szesnastym dniu pierwszego miesiąca roku liturgicznego, należało złożyć w ofierze dojrzałe snopy ze żniwa. Jeśli kapłani widzieli, że w 16 dniu tego miesiąca żniwa jeszcze nie zaczęły się, to musieli dołożyć miesiąc, przez co rok księżycowy zrównywał się ze słonecznym;
  4. Rok – mierzenie czasu według lat też wywodzi się ze starożytności. Rok izraelski był księżycowy, składający się z 12, a niekiedy z 13 miesięcy, i był dwojaki: świecki i liturgiczny. Świecki rozpoczynał się na jesieni, od miesiąca Tiszri, odpowiadającemu naszemu wrześniowi, a liturgiczny, według postanowienia Mojżesza, od miesiąca Abib (naszego marca), na pamiątkę tego, że 15 dnia tego miesiąca Izraelici wyszli z Egiptu. Według świeckiego roku zawierano umowy, wybierano władzę, zapisywano daty urodzeń dzieci, początek panowania królów itd. Według zaś liturgicznego – obchodzono święta (2M.12:2; 3M.23). Tym rokiem prorocy oznaczali czas swoich proroctw i widzeń (Za.7:1). Żydzi liczą lata od stworzenia świata, poprzez historię życia patriarchów i historię losów ludu Bożego, dlatego liczba lat narodu izraelskiego od stworzenia świata do narodzin Chrystusa, na podstawie tych danych powinna być u wszystkich taka sama, lecz w rzeczywistości widzimy coś przeciwnego. Według hebrajskiej Biblii czas narodzin Chrystusa nie przekracza roku 3761 od stworzenia świata, a według Wulgaty ten czas odnosi się do roku3984; według zaś LXX – 5508 rok od stworzenia świata. Różnica w liczbie lat wynika przede wszystkim z niezgodności w liczeniu czasu od stworzenia świata do wyjścia Izraelitów z Egiptu.
 BICZ (J.2:15). Zwykle składał się z trzech skórzanych rzemieni lub plecionych powrozów. Według prawa Mojżeszowego można było dać tylko czterdzieści uderzeń biczem (5M.25:1-3; 2Kor.11:24). Skazanego na biczowanie zwykle przywiązywano za ręce do niskiego słupa i obnażano plecy. Do rzemieni bicza, na ich końcu, często mocowano ostre, cienkie kawałki metalu, aby kara była bardziej bolesna. Uderzenia biczem były tak mocne, że często z powodu nich skazaniec umierał. U Rzymian liczba uderzeń biczem była nieograniczona, a biczowanie było uważane za tak okrutną i haniebną karę, że żaden rzymski obywatel nie mógł być na nią skazany (Dz.22:25-26). Karanie pałką lub prętem widocznie było szczególnym rodzajem kary (2Kor.11:25).
BIDKAR (zamiast Ben-Dekar: świder – 2Krl.9:25). Adiutant Jehu, króla izraelskiego, który z jego rozkazu wziął ciało zabitego króla Jehorama na pole Nabota Jezreelczyka, aby wykonało się słowo Pana (2Krl.9:25-26; 1Krl.21:19).
BIGTA (pers. dany Bogu – Est.1:10). Jeden z eunuchów, usługujących królowi Achaszweroszowi.
BIGWAJ (szczęśliwy). Imię osób:
  1. Bigwaj (Ne.7:7) - imię jednego z naczelników ludu izraelskiego, który powrócił z niewoli babilońskiej z Zerubabelem. W Ezd.2:2 nazywa się Bigwajasz;
  2. Bigwaj (Ezd.2:14) - przodek 2056 osób, które powróciły z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  3. Bigwaj (Ezd.8:14) - przodek 71 mężczyzn, którzy powrócili z niewoli babilońskiej;
  4. Bigwaj (Ne.7:19) - przodek 2067 osób, które powróciły z niewoli babilońskiej z Zerubabelem;
  5. Bigwaj (Ne.10:17) - jeden z naczelników ludu, który podpisał umowę posłuszeństwa Bogu.
 BIKRI (młodzieńczy, pierworodny – 2Sm.20:1-2). Ojciec Szeby, z plemienia Beniamina, który buntował Izraelitów przeciwko Dawidowi i który poniósł zasłużoną karę.
BIKRYCI (2Sm.20:14). Plemię lub lud, wymieniony w związku z historią pościgu Joaba za Szebą, synem Bikriego. Zamieszkujący prawdopodobnie północną Palestynę.
BILCHAN (bojaźliwy, nieśmiały – 1Krn.7:10). Syn Jediaela, potomek Beniamina.
BILDAD (Bel umiłował? – Job.2:11). Jeden z trzech przyjaciół Joba, z Szuach, tj. należący do jednego z arabskich plemion, wywodzącego się od Szuacha, syna Abrahama i Ketury (1M.25:2).Przyszedł on z innymi przyjaciółmi, odwiedzić cierpiącego Joba, lecz zamiast pocieszyć go swoimi słowami, nasilił tylko jego duchowy smutek.
BILEAM (cudzoziemiec). Nazwa miasta i imię osoby:
  1. Bileam (1Krn.6:55) - miasto należące do połowy plemienia Manassesa, oddane razem z innymi miastami wraz z osiedlami Lewitom, potomkom Kehata. Nazywa się też Jibleam (Joz.17:11);
  2. Bileam (4M.22:5) - syn Beora, mieszkający w Petor. Opowiadanie o nim jest zawarte w 4M.22, 23, 24 i 29 rozdz. Żył on w tym czasie, kiedy Izraelici wędrowali z Egiptu do ziemi Obiecanej. Izraelitów było tak dużo, że królowie krajów, przez które oni przechodzili, nie wiedząc o ich cudownym pożywieniu na pustyni, mannie, nie bez podstaw obawiali się, że może powstać głód, gdy oni wejdą w ich granice, jak też o to, że mogą chcieć zawładnąć ich królestwami. W liczbie tych królów był też Balak, Król Moabu, który ze strachu wszedł w sojusz z Midiańczykami. Wiedział on, że nie może przeciwstawić się takiemu nieprzyjacielowi i przypuszczając, że Bóg Izraela, jak bóstwa pogańskie, może błogosławić lub przekląć, posłał po Bileama, który miał sławę wielkiego jasnowidza i przepowiadacza, prosząc go o przyjście i przeklęcie zastępów Izraela, obiecują mu duże dary. O Bileamie chodziła pogłoska, że kogo on pobłogosławi, ten będzie błogosławiony, a kogo przeklnie, ten będzie przeklęty (4M.22:6). Bileam przyjął propozycję, ale sam Bóg przeszkodził mu w wypowiedzeniu przekleństwa. Trzy razy Balak wyznaczał mu miejsce w tym celu i trzy razy natchniony przez Boga Bileam zamiast przeklinać, wypowiadał błogosławieństwa, które zakończył proroctwem o Mesjaszu: Jakże piękne są twoje namioty, Jakubie, twoje siedziby, Izraelu! Jak doliny potoków się ciągną, jak ogrody nad strumieniami, jak aloesy, które zasadził Pan, jak cedry nad wodami... Przyczaił się, położył się jak lwica, jak lew; któż go spłoszy?... Wzejdzie gwiazda z Jakuba, powstanie berło z Izraela, i roztrzaska skronie Moabu, ciemię wszystkich synów Seta (4M.24). Bileam na koniec dał Balakowi zgubną radę, jak pociągnąć Izraelitów do bałwochwalstwa, przez co pomału rozprzestrzeniło się między nimi odstępstwo od Pana (4M.31:16; Ob.2:14). Do przecięcia tego zła i ukarania Midiańczyków, Bóg wzbudził Pinechasa; podczas pogromu Midiańczyków został zabity też Bileam (4M.31:8). O Bileamie mówi apostoł Piotr w 2P.2:15-16, nazywając go tym, który ukochał zapłatę za czyny nieprawe, lecz został zganiony za swoją nieprawość; nieme bydlę juczne, przemówiwszy głosem ludzkim, zapobiegło nierozumnemu postępkowi proroka. O nim mówi też w swoim liście apostoł Juda: Biada im! Bo poszli drogą Kaina i pogrążyli się w błędzie Balaama dla zapłaty, i zginęli w buncie Korego (1:11).
 BILGA (rozweselenie). Imię osób:
  1. Bilga (1Krn.24:14) - naczelnik piętnastej grupy kapłańskiej, wyznaczonej do służby w świątyni Bożej;
  2. Bilga (Ne.12:5) - kapłan, który przybył z Zerubabelem z niewoli babilońskiej.
 BILGAJ (jak Bilga – Ne.10:9). Kapłan, który podpisał umowę posłuszeństwa Bogu.
BILHA (bojaźliwość, skromność). Imię osoby i nazwa miasta:
  1. Bilha (1M.29:29) - służąca Racheli i matka Dana oraz Naftaliego, nałożnica Jakuba (1M.30:3,8; 35:25). Ruben, pierworodny Jakuba, popełnił z nią grzech cudzołóstwa i został przez to pozbawiony przez swego ojca prawa do pierworództwa (1M.49:3-4);
  2. Bilha (1Krn.4:29) - miasto w ziemi plemienia Symeona. W Joz.15:29 nosi nazwę Baala, a w Joz.19:3 – Bala.
 BILHAN (bojaźliwy, nieśmiały – 1M.36:27). Z synów Esera, starszy Chorytów w kraju Seir.
BILSZAN (wg aram. belasz: badawczy, albo ben-leszon: wymowny – Ezd.2:2; Ne.7:7). Jedna z osób, które powróciły z Zerubabelem z niewoli babilońskiej.
BIMHAL (zamiast Ben-Mehal: syn obrzezania – 1Krn.7:33). Jeden z synów Jafleta, z plemienia Asera.
BINEA (od nibeah: źródło – 1Krn.8:37). Potomek Saula, syn Mosy i ojciec Rafa.
BINNUJ (budowla, rodzina, potomstwo). Imię osób:
  1. Binnuj (Ezd.2:40) - Lewita, głowa rodziny, której członkowie razem z innymi rodzinami lewickimi, w liczbie 74, powrócili z Zerubabelem z niewoli babilońskiej;
  2. Binnuj (Ezd.3:9) - jeden z nadzorców przy budowie świątyni po powrocie z niewoli babilońskiej do Jeruzalemu;
  3. Binnuj (Ezd.8:33) - ojciec Noadiasza, z Lewitów, który był obecny przy przekazywaniu srebra, złota i naczyń w świątyni kapłanowi Meromotowi;
  4. Binnuj (Ezd.10:30) - z synów Pachat-Moaba, który odprawił żonę obcoplemienną;
  5. Binnuj (Ezd.10:38) - głowa rodziny, której członek pojął za żonę kobietę obcoplemienną;
  6. Binnuj (Ne.3:24) - syn Chenadada, naprawiający mur Jeruzalemu po powrocie z niewoli babilońskiej, odcinek od domu Azariasza aż do Rogu i do Kąta;
  7. Binnuj (Ne.7:15) - głowa rodu, którego członkowie przybyli z niewoli babilońskiej w liczbie 648 wraz z Zerubabelem.
 BIODRO (1M.24:2). Zwyczaj kładzenia swojej ręki po biodro oznacza uległość i podporządkowanie danej osoby swojemu panu, albo, jak się przypuszcza, był w związku z obrzędem obrzezania jako znak wiary w Pana. Napis na biodrze (Ob.19:16) wskazuje na obyczaj pisania imienia i czynów zwycięzców na ich szatach i broni. Imię mogło być napisane na mieczu, który zwykle wisiał przy biodrze, lub na tej części odzieży, która zakrywała biodro. Biodro Jakuba w jego walce z aniołem zostało uszkodzone na znak tego, że anioł miał nadnaturalną moc i że ustąpił jedynie z powodu swego miłosierdzia, a nie z konieczności (1M.27:25).
BIRSZA (bojący się – 1M.14:2). Król Gomory, gdy na dolinę Syddim napadł Kedorlaomer, król Elamu.
BIRZAWIT (studnie drzewa oliwnego –1Krn.7:31). Syn Malkiela, wnuk Berii, potomek Asera.
BISIOR (2M25:4; Ob.19:8). Nazwa cienkiej białej tkaniny, drogiej, z wielką umiejętnością robionej z lnu lub bawełny. Pierwszą wzmiankę o bisiorze spotykamy w 1M, w związku z historią Józefa. Faraon, uczyniwszy go namiestnikiem Egiptu, ubrał go w szatę bisiorową (1M.41:42 BG). Bisior często wymieniany jest w Piśmie jako materiał do wyrobu szat kapłańskich, arcykapłana, przybytku (2M.26:1; 28:6-8; 39:27-28). Wśród Izraelitów, zajmujących się wyrobem bisioru, szczególnie były znane rody z Bet-Aszbea (1Krn.4:21-22). Bisior w Biblii jest symbolem sprawiedliwości i moralnej czystości (Ob.19:8).
BISKUP (dozorca, nadzorca, strażnik). Jedna z koniecznych funkcji w Kościele. O biskupiej władzy pisze apostoł Paweł do Tytusa: W tym celu zostawiłem cię na Krecie, byś zaległe sprawy należycie załatwił i ustanowił w każdym mieście prezbiterów (Tt.1:5), i do Tymoteusza: Na nikogo rąk pospiesznie nie wkładaj (1Tm.5:22). Z historii Kościoła widać, że pierwszym biskupem w Jerozolimskim zborze był Jakub. Patrz Prezbiter.
BISZLAM (zamiast Ben-Szelam: syn pokoju – Ezd.4:7). Imię perskiego urzędnika w Palestynie za panowania Artakserksesa, który przeciwstawiał się przeciwko odbudowie świątyni Jerozolimskiej.
BITIA (córka Jahwe – 1Krn.4:18). Córka faraona, żona Mereda. Kim był ten faraon i w jakim czasie żyła Bitia? Na to pytanie nie ma określonej odpowiedzi.
BITYNIA (nagły pośpiech – Dz.16:7). Kraina w Azji Mniejszej, granicząca na wschodzie z Paflagonią, na północy z Morzem Czarnym, na południu z Frygią i Galacją, na zachodzie z Myzją i cieśniną Bosfor. Chrześcijaństwo pojawiło się tutaj jeszcze w czasach apostolskich (Por. Dz.2:9; 1P.1:1). W czasach Pliniusza, namiestnika tej prowincji, i Trajana (98-117 r.) było tutaj już bardzo wielu chrześcijan, nie tylko w miastach, ale i we wsiach oraz osiedlach, tak że pogańskie świątynie prawie opustoszały. W Nicei, głównym mieście Bitynii, zwołano Pierwszy Nicejski Sobór w 325 r.
BIZZETA (zwycięstwo, uwolnienie – Est.1:10). Jeden z eunuchów, usługujących królowi Achaszweroszowi.
BLAST (latorośl – Dz.12:20). Podkomorzy Heroda Agryppy I. Pośredniczył on w nawiązaniu pokoju między Tyryjczykami i Sydończykami, a Herodem, z którymi miał on zatarg.
BLIŹNIAKI (1M.25:24). Dzieci rodzące się jednocześnie z jednej matki, jak na przykład Ezaw i Jakub, których matką była Rebeka. Apostoł Tomasz - bliźniak, i inni.
BLUŹNIERSTWO PRZECIWKO BOGU (3M.24:11,15-16). Jeden z cięższych grzechów, polegający na wypowiadaniu bluźnierczych słów przeciwko Bogu. Według zakonu Mojżeszowego za bluźnierstwo przeciwko Bogu karano śmiercią. Winnego wyprowadzano poza obóz i kamienowano (3M.24:15-16). Szczególnie ciężkim bluźnierstwem jest grzech bluźnierstwa przeciwko Duchowi Świętemu (Mt.12:31; Mk.3:28-30), według słów Zbawiciela: Każdy grzech i bluźnierstwo będzie ludziom odpuszczone, ale bluźnierstwo przeciw Duchowi nie będzie odpuszczone.. A jeśliby ktoś rzekł słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie mu odpuszczone; ale temu, kto by mówił przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie odpuszczone ani w tym wieku ani w przyszłym (Mt.12:31-32). Himeneusz i Aleksander, wymienieni w 1Tm.1:20, za bluźnierstwo zostali oddani przez apostoła Pawła szatanowi. W przyszłości, według Słowa Bożego, wyrok potępienia na nich od dawna zapadł i zguba ich nie drzemie (2P.2:3; Judy 8-11, 14-15).
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO (1Tm.1:11; 6:15; Mt.5:1-12). W Biblii słowa: błogosławiony i błogosławieństwo, prócz Pana Boga, który jest błogosławiony i jedyny władca, Król królów, Pan panów (1Tm.6:15), i aniołów, oglądających w niebie oblicze Ojca Niebieskiego, są właściwe różnym osobom w różnych okolicznościach i stanach, niekiedy tylko w stosunku do dóbr zewnętrznych, ziemskich, ale przede wszystkim odnośnie dóbr duchowych i wiecznych. Tak błogosławioną jest Matka Pana Jezusa (Łk.1:45; 11:27); błogosławionymi są mający upodobanie w zakonie Pana (Ps.1:1-3) i którzy się boją Pana (Ps.128:1-5); ludzie wykonujący przykazania Pańskie (Ob.22:14); słuchający słowo Pańskie i wykonujący je (Mt.13:16); ubodzy w duchu, płaczący, pokorni, spragnieni prawdy i sprawiedliwości, miłosierni, czyści sercem, dążący do pokoju, wygonieni za prawdę, cierpiący i prześladowani z powodu imienia Chrystusa Mt.5:3-12). Całkowite i doskonałe błogosławieństwo chrześcijanina będzie miało miejsce w przyszłości, kiedy ostatecznie zostanie dokonane zwycięstwo nad piekłem i śmiercią. O tym przyszłym błogosławieństwie szczególnie często mówi nam Biblia: 1P.1:5-8; 1J.3:2; 1Kor.2:9; J.12:26; Mt.5:8; 1Kor.13:12; J.17:24; Mt.13:43; Kol.3:4; Mt.25:46; J.5:24; 10:28 i inne.
BŁYSKAWICA. Dobrze znane każdemu zjawisko fizyczne, szczególnie na Wschodzie, i nierzadko wymieniane w Piśmie Świętym jako symbol sądu i gniewu Bożego na bezbożnych (Ps.11:6), czy też obraz niezwykłego oświetlającego światła (Mt.28:3), czy jako podobieństwo przenikającej prędkości. Gdyż jak błyskawica pojawia się od wschodu – mówi Zbawiciel o powtórnym Swoim przyjściu – i jaśnieje aż na zachód, tak będzie z przyjściem Syna Człowieczego (Mt.24:27).
BOANERGES (synowie gromu – Mk.3:17). Nazwa, którą nadał Pan Jakubowi i Janowi, dwom synom Zebedeusza, aby podkreślić ich szczególną gorliwość w dziele służby dla ewangelii.
BOAZ (moc, siła). Imię osoby i nazwa kolumny:
  1. Boaz (Rut.2:1-3) - był potomkiem Judy, ojciec Obeda i dziadek Isajego, ojca Dawida; bogaty i pobożny mieszkaniec Betlejemu, żyjący w czasach sędziów; ożenił się z Rut Moabitką, stając się w ten sposób jednym z przodków Pana Jezusa. Jest on wymieniany w rodowodach w 1Krn.2:11-12 i w rodowodzie Zbawiciela (Mt.1:5; Łk.3:32). Cała opowieść o Boazie przedstawia nam piękny obraz prawdziwej miłości do bliźniego i patriarchalną prostotę moralną w okresie sędziów (Patrz Rut);
  2. Boaz (1Krl.7:21) - nazwa jednej z dwóch kolumn z brązu, postawionych przez Salomona w przedsionku świątyni.
 BOCHIM (miejsce płaczu – Sdz.2:5). Miejscowość, którą nazwano tak dlatego, że synowie izraelscy płakali tutaj, w ostatnim okresie życia Jozuego, wskutek napiętnowania przez anioła Pańskiego za nieposłuszeństwo Bogu.
BOCIAN (łaska, współczucie – Je.8:7). W LXX czytamy: Erodia (czapla). Ptak z rodziny żurawi, karmi się owadami i żabami. W 3M.11:19 jest umieszczony jako ptak nieczysty. Bocian ma długie nogi, którymi rozgrzebuje sobie pokarm w błotach i miejscach wodnych. Dziób ptaka jest tak zbudowany, że łatwo może trzymać w nim śliską zdobycz. Buduje swoje gniazda niekiedy na drzewach: Bocian na szczytach ich ma swój domek (Ps.104:17), a niekiedy na wysokich, zniszczonych wieżach. Charakter bociana wyróżnia się swoją delikatnością i miłością. Szczególnie jest to zauważalne u młodych w stosunku do starych ptaków. Jesienią bociany odlatują tam, gdzie jest cieplej, jak też na to wskazuje się w księdze proroka Jeremiasza: Nawet bocian w przestworzach zna swój czas (8:7), a wiosną znowu powracają do swoich gniazd. Bocian przez długi czas był wyrazem szczególnej miłości i przywiązania do dzieci. Przez Palestynę białe i czarne bociany przelatują w dużych stadach.
BOGACTWO (Mt.19:23-24). Obfitość zewnętrznych, czasowych i ziemskich dóbr, ale również dóbr wyższych, niebiańskich, duchowych. W Biblii są liczne przykłady ludzi, mających niekiedy duże bogactwo i obfitość ziemskich dóbr, lecz jednocześnie ludzi pobożnych i sprawiedliwych, jak na przykład: Abraham, Izaak, Jakub, Józef, Boaz, Dawid, Salomon, Hiskiasz, Job, Józef z Arymatei, Zacheusz i inni.
BOJAŹŃ BOŻA (1P.1:17). Bojaźń Boża jest chrześcijańską cnotą - pietyzmem do świętości Bożej i obawą zasmucenia Pana przez naruszenie Jego świętej woli, co mimowolnie rozwija w chrześcijaninie szczególną troskliwość, pokorę i ciągłą modlitwę. Chrześcijanin, pełen bojaźni Bożej, zawsze jest pełen szacunku przed Bogiem, to jest, uważa gniew Ojca Niebieskiego największym dla siebie nieszczęściem i dlatego stara się, żeby Go nie zasmucić. W miłości nie ma bojaźni - pisze apostoł Jan - wszak doskonała miłość usuwa bojaźń, gdyż bojaźń drży przed karą; kto się więc boi, nie jest doskonały w miłości (1J.4:18).
BOKRU (aram. bokerot: młodość – 1Krn.8:38). Jeden z synów Asela, z plemienia Beniamina.
BOR-ASZAN (dymiący piec – 1Sm.30:30). Jedna z miejscowości, którą często odwiedzali Dawid i jego ludzie podczas przebywania w Syklag.
BOSES (błyszczący – 1Sm.14:4). Nazwa jednego z dwóch urwisk, gdzie przechodził Jonatan, przedzierając się potajemnie do nieprzyjacielskiego obozu Filistyńczyków.
BOSKAT (nabrzmienie, wyżyna, kamienista okolica, okolica pokryta kamieniami pochodzenia wulkanicznego – Joz.15:39; 2Krl.22:1). Miasto w ziemi plemienia Judy. Matka króla Jozjasza pochodziła z Boskat. Położenie jego nie jest znane.
BOSRA (ogrodzenie, umocnienie, niedostępne miejsce – 1M.36:33; Je.48:24). Stolica Edomitów. O tym mieście często mówi Biblia jako o głównym mieście Edomu (Iz.34:6; 63:1; Je.48:24; 49:13-22; Am.1:12). Prorok Jeremiasz nazywa Bosrę miastem moabickim. W prorockich księgach mówi się o Bosrze jako o jednym z bogatszych i umocnionych miast Edomu. Miasto było groźne i nieprzystępne z powodu swego położenia. Położone było w rozpadlinach skalnych na szczytach wzniesień. Choćbyś założył swoje gniazdo wysoko jak orzeł, jednak i stamtąd cię strącę – mówi Pan (Je.49:16).
BÓB (2Sm.17:27). Roślina ogrodowa, wymieniona w Biblii w liczbie innych artykułów żywnościowych, dostarczonych Dawidowi w czasie jego ucieczki przed Absalomem.

Bób
Bób często mieszano z mąką, a chleb wypiekany z takiej mieszanki był trwalszy i smaczniejszy. W Ez.4:9 stan mieszkańców Jeruzalemu w czasie nadchodzącego oblężenia, przedstawiony jest pod postacią chleba, upieczonego z pszenicy i jęczmienia, bobu i soczewicy, prosa i orkiszu. Tak zwany koński bób (Vicia faba) jest karmą jucznych zwierząt.
BÓG (1M.1:1; J.1:1). Stwórca nieba i ziemi. W Piśmie Świętym ma różne imiona; szczególnie są takie:
  1. Jahwe (Jestem – 2M.3:14). Istota samoistna, niezawisła, niezmienna, oczywista, wieczna (Ob.1:8) (Patrz Jahwe);
  2. Hebr. Eloah w liczbie mnogiej Elohim, oznacza godnego czci Boga nieba i ziemi, wszystkiego co widoczne i niewidoczne. Liczba mnoga Elohim wyraża wielkość i wyższość istoty Bożej. Powyższe słowa użyte są często w Biblii w wypowiedziach o domniemanych i fałszywych bóstwach, nawet o bałwanach, które nie są bogami (2M.12:12; 32: 1,4; 2Krn.13:9) i o królach ziemskich (2M.7:1); lecz przede wszystkim użyte są w stosunku do jedynie prawdziwego Boga (1M.1:1; 5:22; 6:9 i inne);
  3. Wszechmogący (1M.17:1; 28:3);
  4. Wszechmocny (2M.6:3; Job.8:3);
  5. Pan (hebr. Adonai – Sdz.13:8);
  6. Najwyższy (1M.14:18; Ps.7:18).
W Biblii Bogu są właściwe wyższe cechy duchowe, jak: Jeśli nawet Biblia przydaje niekiedy Bogu cielesne członki, cechy i działanie ludzkie, to zbliża się w ten sposób do zwykłego języka ludzkiego, lecz rozumieć należy to w wyższy i duchowy sposób: np. ręce oznaczają wszechpotęgę, oczy i uszy – wszechwiedzę, nogi – wszechobecność itd. Bóg w swej istocie jest jeden, lecz w trzech osobach: Bóg Ojciec, Bóg Syn i Bóg Duch Święty – Trójca współistna i nierozdzielna (Mt.28:19). Wszystkim trzem osobom Trójcy Świętej w Biblii przypisuje się jednakowe atrybuty Boże i działanie, chociaż one różnią się od siebie osobistymi cechami: Bóg Ojciec nie był zrodzony i nie pochodzi od innej osoby Trójcy Świętej, Bóg Syn został przedwiecznie zrodzony z Ojca, Bóg Duch Święty pochodzi od Ojca. Bóg jest, Bóg myśli, Bóg króluje, Bóg będzie sądzić, Boga trzeba kochać, uwielbiać, ufać Mu, być Mu posłusznym. Głównym obowiązkiem każdego z nas jest żyć dla Boga, tak jak żyjemy w Nim. Ateizm jest nienaturalnym zjawiskiem, zaś panteizm jest filozoficzną, antychrześcijańską subtelnością, zupełnie przeciwną ateizmowi. Mówi on, że wszystko jest Bogiem, a w istocie oznacza to całkowite odrzucenie istnienia Boga. Słowa bóg i bogowie często używane są do określenia służby, mocy i wyższości tej lub innej stworzonej istoty, jak np. aniołów (Ps.97:7), zwierzchności (2M.22:28) itp.
BRAMA (1Sm.4:18). Do miast otoczonych murami, zwykle wchodzono przez bramę drewnianą lub obitą żelazem albo miedzią (Dz.12:10). Do domu też wchodzono przez bramę, i jest podstawa do przypuszczeń, że w bramach niekiedy były furtki, żeby nie trzeba było otwierać całej bramy (Dz.12:13). Według świadectwa Herodota, w Babilonie było sto bram, wszystkie z miedzi. Dużo kupców handlowało przy miejskich bramach, gdzie zwykle zbierało się dużo ludzi (2Sm.15:2; 2Krl.7:1 i inne). W bramach miejskich odbywały się sądy i wymierzano kary (5M.17:5; Rut.4:1-12; Am.5:10,12,15); w bramach też zbierali się ludzie dla odpoczynku lub rozrywki. Prawo do zarządzania miejskimi bramami należało do samego miasta, dlatego słowo brama użyte jest niekiedy do podkreślenia siły, władzy i potęgi (Iz.24:12; Mt.16:18). Bram miejskich strzeżono w dzień i zamykano je na noc (Joz.2:5-7; 1Sm.23:7). Bramy królewskich pałaców i nawet domów dostojników, zdobiono napisami z zakonu Mojżeszowego (5M.6:9). Przy bramach byli odźwierni (1Krn.9:18-19).
BRAMA EFRAIMSKA (2Krl.14:13; Ne.8:16). Jedna z bram Jeruzalemu, znajdująca się prawdopodobnie na północy miasta, tj. w kierunku do plemienia Efraima.
BRAMA NAFTALEGO. Jedna z bram nowej Jerozolimy, wymieniona w księdze proroka Ezechiela (48:34).
BRAMA OWCZA (Neh.12:39). Nazywa się inaczej Getsemańską lub bramą św. Dziewicy Marii, gdyż prowadzi na Getsemane, do grobu Dziewicy Marii i pierwszego męczennika Szczepana. Nazywa się Owczą dlatego, gdyż przeganiano przez tę bramę owce do miasta na sprzedaż, częściowo na miejski targ, a częściowo jako zwierzęta ofiarne. Znajduje się ona po wschodniej stronie Jerozolimy, na północ od meczetu Omara lub dawnego miejsca położenia świątyni Salomona; na południe od niej była Owcza sadzawka lub Betezda. Brama Owcza w czasach Nehemiasza została odnowiona przez kapłanów (Neh.3:1).
BRAMA ŚMIETNISK (Ne.3:14; 12:31). Ta brama wymieniona jest dwa razy w księdze Nehemiasza. Znajdowała się od południowej strony Jerozolimy i nazywała się tak prawdopodobnie dlatego, że przez nią wywożono różne miejskie nieczystości.
BRAMA WIĘZIENNA (Neh.12:39). Brama więziennego dziedzińca, będącego przy królewskim pałacu, gdzie przetrzymywano uwięzionych i gdzie był uwięziony w czasach Sedekiasza prorok Jeremiasz.
BRAMY PIEKIELNE (Mt.16:18). Przenośne określenie, oznaczające całą moc diabła lub śmierci (Patrz Brama): Zbuduję Kościół mój – powiedział Pan – a bramy piekielne nie przemogą go.
BRAT. Słowo, które właściwie oznacza najbliższe pokrewieństwo, tj. dzieci męskiej płci z jednych rodziców, jak np. w następujących wersetach: 1M.4:2; 42:13; lecz niekiedy oznacza osoby dalej spokrewnione lub osoby pochodzące z tego samego narodu (1M.13:8; Est.10:3; Dz.7:25), a nawet te osoby, które łączy ze sobą miłość (2Sm.1:26). W NT to słowo używa się na określenie ścisłej społeczności duchowej, którą prawdziwi naśladowcy Chrystusa mają z Panem i ze sobą (Mt.25:40). Biblia wymienia braci Pana Jezusa Chrystusa: Jakub, Jozes (Józef), Juda i Szymon (Mk.6:3; Mt.13:55).

Brody i fryzury Egipcjan
BRODA (3M.13:29-30). Izraelici okazywali brodzie dużą uwagę (Ps.133:2). Uważano za dużą zniewagę, jeśli ktoś w złości lub dla wyrażenia pogardy dla znanej osoby, targał ją za brodę, gdy zaś całowanie brody było szczególnym okazywaniem szacunku i przyjaźni. Wyrywanie włosów z brody lub całkowite jej ścięcie, nie dbanie o jej czystość – było oznaką głębokiego smutku (Ezd.9:3; Iz.15:2; Je.41:5; 48:37). Dużą hańbą dla wysłańców Dawida było obcięcie bród przez króla Chanuna (2Sm.10:4-5). Egipcjanie mieli zwyczaj pozostawiania małego kłaczka włosów na podbródku. Zakon zabraniał Izraelitom naśladowania tego pogańskiego obyczaju (3M.19:27). Trędowaci (3M.13:45), tak jak inne osoby w czasie żałoby i lamentowania (Mi.3:7), zakrywali twarz do górnej wargi; kapłani nigdy nie wyrywali ani nie ścinali swojej brody.
BRONA (Iz.28:24; Job.39:10). Nie wiemy, jak wyglądała brona w starożytności na Wschodzie. Być może był to rodzaj splecionej kraty lub przypominała bardziej grabie niż naszą bronę. Na podstawie słów proroka Izajasza (28:24-25) można przypuszczać, że składała się ona, jak i w Egipcie, z mocnej belki, do której końców mocowano sznury i w nie zaprzęgano woły. Taki rodzaj brony ciągnęły one po polu, żeby rozbić zbryloną ziemię. Żeby brona była ciężka, kładziono na nią kamienie lub sam poganiacz siadał na nią.
BRZYTWA (4M.6:5). O kształcie i wyglądzie hebrajskich brzytw nic nie wiemy. Nazyrejczyk nie mógł posługiwać się brzytwą, lecz użycie jej było obowiązkowe dla kapłanów (Ezch.5:1). Zamyślasz zgubę, twój język jest jak ostra brzytwa, sprawco podstępu - mówi psalmista (Ps.52:4 BT).
BUKKI (forma skrócona od Bukkija: wypróbowany Jahwe). Imię osób:
  1. Bukki (4M.34:22) - książę plemienia Dana, jeden z 10 wybranych przez Jozuego do podziału ziemi;
  2. Bukki (1Krn.5:31; Ezd.7:4) - syn Abiszui i ojciec Uzzjego, potomek Lewiego i Aarona, przodek proroka Ezdrasza.
 BUKŁAK (1M.21:14). Starożytne naczynia do przechowywania wina i wody robiono ze skór różnych zwierzą, które dokładnie oczyszczano i w szczególny sposób przygotowywano do tego celu. Otwory w skórze zaszywano, z wyjątkiem otworu po szyi, przez który nalewano ciecz. Bukłaki były różnych rozmiarów, w zależności od skóry zwierzęcia, z której były wykonane, np.: koziej, wołowej, wielbłądziej itd. Gibeonici przyszli do Jozuego ze starymi, porwanymi i połatanymi bukłakami jakby na dowód tego, że przebyli bardzo długą i trudną drogę (Joz.9:4). Bukłaki wykorzystywane do przechowywania nowego wina przygotowywane były z nowej skóry, żeby mogły wytrzymać proces fermentacji wina. Nowy bukłak zwykle był miękki, rozciągliwy, jak to wynika z wypowiedzi Joba: Oto moje wnętrze jest jak moszcz, który nie ma ujścia, grozi pęknięciem jak nowe bukłaki (Job.32:19); ale stare bukłaki stawały się twarde, suche, dziurawe i przy każdym zewnętrznym ucisku łatwo rozrywały się. Dlatego też Zbawiciel mówi: I nie wlewają wina młodego do starych bukłaków, bo inaczej bukłaki pękają, wino wycieka, a bukłaki niszczeją. Ale młode wino wlewa się do nowych bukłaków, a wtedy zachowuje się jedno i drugie (Mt.9:17). Te słowa ukazują, że słabych, jeszcze nie utwierdzonych uczniów nie należy obarczać ciężkimi wymaganiami.
BUKSZPAN (Iz.41:19 BT). Z rodziny bukszpanowatych. Rośnie w środkowej i południowej Europie, północnej Afryce i Azji Mniejszej.

Bukszpan
Owocami bukszpanu karmiono świnie i domowe ptactwo. Z owoców też tłoczono olej spożywczy i do oświetlania. Osiąga wysokość do 10 m.
BUL (potok, owoc, rozrost – 1Krl.6:38). Nazwa własna jednego z hebrajskich miesięcy roku, ósmego w liturgicznym i drugiego w świeckim roku, odpowiadającego naszej drugiej połowie października i pierwszej listopada; później nazywany Marcheswan. W tym jesiennym miesiącu kończono zbiory w winnicach i zaczynały się deszcze. Podczas tego miesiąca ukończono budowę świątyni Salomona, budowanej przez siedem i pół roku (1Krl.6:37-38).
BUNA (mądrość – 1Krn.2:25). Syn Jerachmeela, wymieniony w rodowodzie patriarchy Judy.
BUNNI (zbudowany). Imię osób:
  1. Bunni (Ne.9:4) - Lewita w czasach Nehemiasza;
  2. Bunni (Ne.10:16) - naczelnik ludu w czasach Nehemiasza, który razem z innymi podpisał umowę posłuszeństwa Bogu;
  3. Bunni (Ne.11:15) - przodek Szemajasza, pełniącego służbę w świątyni.
 BUZ (szyderstwo, kpiny). Imię osób i nazwa plemienia:
  1. Buz (1M.22:21) - syn Nachora i Milki;
  2. Buz (1Krn.5:14) - osoba wymieniona w rodowodzie plemienia Gada;
  3. Buz (Je.25:23) - plemię arabskie; stąd wywodzą się Buzyci (Job.32:2,6).
 BUZI (moja drwina – Ez.1:3). Ojciec proroka Ezechiela.
BYDŁO (1M.1:25). W ogólnym znaczeniu w Piśmie Świętym jako bydło rozumie się te czworonożne zwierzęta, które i obecnie służą człowiekowi, jak na przykład: woły, konie, owce, kozy. W pasterskich krajach Wschodu bydło było głównym bogactwem człowieka (1M.30:43). O Jobie mówi się, że dobytek jego stanowiło siedem tysięcy owiec i trzy tysiące wielbłądów, pięćset par wołów i pięćset oślic oraz bardzo wiele służby; był to mąż najmożniejszy ze wszystkich mieszkańców Wschodu (Job.1:3). Bogaci ludzie robili prezenty jeden drugiemu ze swojego bydła, jak np. Abimelech i Abraham (1M.20:14; 21:27). Stada domowego bydła Abrahama i Lota były tak liczne, że musieli oni rozdzielić się. Judea, składająca się ze wzgórz i dolin, była doskonałym miejscem na pastwiska. Sami właściciele stad osobiście dbali o bydło i nie uważali tego za zajęcie niegodne ich. Jakub mówi o sobie: Bywało, że we dnie pozbawiał mnie siły upał, a w nocy chłód, i sen uchodził z oczu moich (1M.31:40). Mojżesz pasł stada swojego teścia, a Dawid został powołany na tron Izraela, będąc pasterzem owiec. Prorok Amos był pasterzem. Też i kobiety miały w tym udział. Podczas pierwszego spotkania Jakuba z Rachelą, ona szła z trzodą ojca swego. W 1M.29:9-10 mówi się: A gdy jeszcze rozmawiał z nimi, nadeszła Rachela z trzodą ojca swego, bo była pasterką. A gdy Jakub ujrzał Rachelę, córkę Labana, brata matki swojej, z owcami Labana, brata matki swojej, podszedł Jakub i odsunął kamień znad otworu studni, i napoił owce Labana, brata matki swojej. Córki kapłana Jetry też były pasterkami. Funkcja pasterza stad była bardzo odpowiedzialna i często wymagała dużego męstwa podczas obrony przed rozbójnikami i dzikimi zwierzętami.