Termin teozofia pochodzi z jęz. greckiego i oznacza „mądrość Boża", ale w rzeczywistości jest to prąd filozoficzno-spirytystyczno-okultystyczny, którego początek jest związany z osobą Heleny Bławackiej. Ojczyzną teozofii są Indie. Bławacka podróżowała po Azji, Grecji, Egipcie, Indii, staje się najpierw medium, a następnie zakłada w Nowym Yorku „Towarzystwo teozoficzne" (1870 r.). Napisała dwa główne dzieła: „Nauka tejemna" (w trzech tomach) i „Klucz do teozofii". Po śmierci Bławackiej dzieło jej przejęła Anna Besant, rozwódka, uczennica Bławackiej. W roku 1925 związek liczył 100 tys. członków.
Drugi mąż Bławackiej, Rudolf Steiner, był założycielem ANTROPOZOFII (ludzka mądrość), odłamu teozofii. Na centrum antropozofii zbudowano w Bazylei ogromny gmach centralny ze „świątynią", gdzie odbywały się „nabożeństwa" ku czci człowieka, oczywiście dla wtajemniczonych. Antropozofia przyjmuje wiarę w boga panteistycznego, nieosobowego, nieokreślonego. W człowieku jako szczyt dążności widzi nirwanę — zgaśniecie (mieszanina hinduskiej hipnozy i ekstazy). Reinkarnacja (powtórne wcielenie) — jest jedną z prawd wiary. Antropozofia ma związek z gnostycyzmem. Rozróżnia trzy „rodzaje" ciał: ciała fizyczne, astralne i eteryczne.